TP Hồ Chí Minh: Phát huy hiệu quả từ chương trình bình ổn thị trường

Ngày 29/12, UBND TP Hồ Chí Minh đã tổ chức hội nghị Tổng kết 20 năm thực hiện chương trình bình ổn thị trường giai đoạn 2002 - 2022, định hướng giai đoạn 2022 - 2032 trên địa bàn.

Hình thành mạng lưới liên kết

Theo báo cáo của UBND TP, Thành phố bắt đầu triển khai chương trình bình ổn thị trường từ Tết Nhâm Ngọ 2002, với mục tiêu dự trữ các mặt hàng thiết yếu cung ứng cho thị trường, hạn chế tình trạng khan hiếm hàng hóa, biến động giá trong những ngày giáp Tết và cận Tết Nguyên đán.

Trong suốt hành trình 20 năm, từ năm 2002 đến năm 2022, chương trình với nhiều giải pháp thiết thực đã góp phần bảo đảm an sinh xã hội, ổn định nguồn cung, cũng như giá cả các mặt hàng thiết yếu để phục vụ người dân. Đặc biệt, từ nguyên tắc cố định giá, đến nay, chương trình thực hiện điều chỉnh giá bán linh hoạt, kịp thời; bảo đảm hợp lý, có khả năng dẫn dắt thị trường, bảo đảm quyền lợi của doanh nghiệp và người tiêu dùng. Hàng hóa tham gia chương trình luôn có giá thấp hơn thị trường từ 5 - 10%.

Tính đến nay, trên toàn địa bàn TP Hồ Chí Minh có 10.983 điểm bán hàng bình ổn thị trường, gồm 4.209 điểm bán các mặt hàng lương thực, thực phẩm thiết yếu; 881 điểm bán các mặt hàng phục vụ mùa khai giảng; 1.711 điểm bán sữa và 4.182 điểm bán các mặt hàng dược phẩm. Tổng doanh thu chương trình bình ổn thị trường giai đoạn 10 năm (từ năm 2012 đến năm 2022) ước đạt hơn 189.000 tỷ đồng; trong đó, mặt hàng thịt gia súc, thịt gia cầm, thực phẩm chế biến là các nhóm hàng quan trọng, chiếm từ 18 - 33% tổng doanh thu của chương trình.

Tổng sản lượng hàng bình ổn thị trường ngày càng lớn, chiếm lĩnh thị phần cao tại thành phố, đủ sức điều tiết thị trường cũng như sẵn sàng can thiệp, bổ sung nguồn cung khi có hiện tượng khan hàng, sốt giá. Cụ thể, chương trình bình ổn năm 2022, lượng hàng trứng gia cầm bình ổn chiếm 79% thị phần, thịt gia cầm chiếm 33,8%, dầu ăn chiếm 28,2%, đường chiếm 21,3%, thịt gia súc chiếm 18,6%... Tổng doanh thu của chương trình năm 2022 ước đạt gần 22.400 tỷ đồng.

Chia sẻ về hiệu quả khi tham gia chương trình, ông Nguyễn Anh Đức, Tổng giám đốc Liên hiệp Hợp tác xã Thương mại TP Hồ Chí Minh (Saigon Coop) cho biết, trong thời gian tham gia thực hiện nhiệm vụ bình ổn thị trường, tổng lượng hàng bình ổn của Saigon Coop bình quân đạt 10.000 tấn/năm; trong đó, các mặt hàng bình ổn thiết yếu chiếm 70 - 80%. So với năm đầu tiên tham gia chương trình, đến nay, sản lượng hàng bình ổn của Saigon Coop đã tăng gấp 8 lần; tỷ lệ hàng Việt Nam tăng từ 80% lên trên 90% trong cơ cấu hàng hóa. Số lượng điểm bán bình ổn cũng được mở rộng đến nhiều tỉnh, thành khác; tăng từ 17 điểm bán ban đầu lên hơn 600 điểm bán trên cả nước.

Tương tự, ông Nguyễn Đăng Phú, Phó Tổng giám đốc Công ty VISSAN cho biết, chương trình bình ổn thị trường đã giúp tạo cầu nối giữa nhà sản xuất - nhà phân phối - người tiêu dùng. Sự liên kết này giúp người tiêu dùng có cơ hội tiếp cận hàng hóa với giá cả hợp lý, chất lượng bảo đảm; đồng thời cũng tạo điều kiện cho sản xuất, đầu ra ổn định, bảo đảm lợi ích cho người sản xuất, từ đó tạo nguồn cung ổn định, bền vững cho thị trường.

Nâng cao năng lực cho doanh nghiệp

Ông Phan Văn Mãi, Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh cho biết, chương trình bình ổn thị trường là một cách tiếp cận đúng đắn, có tính hiệu quả của lãnh đạo Thành phố các thời kỳ. Quá trình triển khai chương trình luôn được cập nhật một cách sáng tạo của các cơ quan quản lý nhà nước, cộng đồng doanh nghiệp, mang đến sự nhận diện gần gũi đối với người tiêu dùng thành phố. Chương trình đã có những tác động xã hội quan trọng, góp phần tạo kênh mua sắm hàng hóa thiết yếu từ nhóm mặt hàng đầu tiên là lương thực thực phẩm đến mở rộng các nhóm mặt hàng phục vụ mùa tựu trường, sữa, y tế và linh hoạt điều chỉnh, cập nhật chương trình trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 phát sinh.

“Mặt khác, trong quá trình triển khai chương trình, Thành phố đã thay đổi từ cách tiếp cận ban đầu là bình ổn giá đến bình ổn thị trường, đây là sự thay đổi trong tư duy tiếp cận đầy sáng tạo. Cuối cùng, chương trình đã hình thành được mạng lưới liên kết giữa TP Hồ Chí Minh với các tỉnh, thành trên cả nước, tạo vùng nguyên liệu ổn định từ sản xuất đến lưu thông hàng hóa; hình thành chuỗi cung ứng hàng hóa bền vững, đáp ứng kịp thời nhu cầu của người tiêu dùng trong mọi thời điểm”, ông Phan Văn Mãi nói.

Tuy nhiên, theo ông Phan Văn Mãi, ngoài những mặt tích cực, chương trình vẫn còn tồn tại một số hạn chế như: Hoạt động đầu tư, phát triển sản xuất của doanh nghiệp được thúc đẩy mạnh mẽ nhưng chưa tạo được bước ngoặt về năng suất, chưa hình thành nhiều chuỗi cung ứng, chưa liên kết chặt chẽ giữa sản xuất - lưu thông - phân phối - tiêu dùng. Một số mặt hàng như đường, dầu ăn, thịt gia súc, thịt gia cầm, trứng gia cầm… có chi phí sản xuất còn cao, chưa ổn định, phụ thuộc diễn biến thị trường thế giới. Hệ thống nhận diện thương hiệu của chương trình chưa gần gũi, quen thuộc đối với người tiêu dùng... do đó chưa hỗ trợ người tiêu dùng phân biệt, lựa chọn hàng bình ổn thị trường; chưa hỗ trợ doanh nghiệp vận dụng thương hiệu, uy tín của chương trình…

Bà Phan Thị Thắng, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết, tính đến nay, chương trình đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ ổn định giá cả hàng hoá nhờ triển khai hiệu quả, đồng bộ các nhóm giải pháp, đảm bảo cân đối cung - cầu hàng hóa; xử lý, ngăn chặn kịp thời các hiện tượng khan hàng, sốt giá như dịch cúm gia cầm năm 2003, sốt giá gạo năm 2008, sốt giá trứng gia cầm năm 2013, sốt giá đường năm 2014… qua đó góp phần ổn định giá cả, kiềm chế lạm phát; chỉ số CPI của Thành phố thường xuyên ở mức thấp hơn bình quân cả nước.

"Bộ đánh giá rất cao công tác chuẩn bị nguồn hàng thông qua huy động nguồn lực trong bối cảnh TP Hồ Chí Minh là một trong những địa phương đi đầu thực hiện chương trình với 3 hình thức tham gia: tham gia cung ứng, tham gia phân phối hàng hóa và tham gia hỗ trợ tín dụng đã giúp hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất, phân phối có thể linh hoạt tham gia hỗ trợ việc giữ giá cả ổn định cho thị trường hàng hóa", bà Phan Thị Thắng đánh giá. 

Để khắc phục những hạn chế của chương trình này, Thứ trưởng Phan Thị Thắng đề nghị, trong ngắn hạn, các doanh nghiệp cần tiếp tục nâng cao năng lực cạnh tranh, tăng cường ứng dụng thương mại điện tử trong vận hành chuỗi cung ứng sản phẩm bình ổn thị trường; hỗ trợ lẫn nhau nhằm tạo mối liên kết chặt chẽ, phát huy khai thác thế mạnh và tiềm năng của từng doanh nghiệp.

Trong dài hạn, cần tiếp tục theo sát diễn biến thị trường, giá cả, kịp thời kiến nghị biện pháp xử lý cụ thể; tăng cường phát huy các sáng kiến kết nối cung cầu hàng hóa, hình thành các chuỗi liên kết dọc (liên kết thành một chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng của một hoặc một nhóm sản phẩm, hàng hóa) và liên kết ngang (giữa những doanh nghiệp cùng ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh về một hoặc một nhóm hàng hóa) giữa các nhà sản xuất, nhà phân phối và nhà cung ứng dịch vụ hỗ trợ.