Những sai lầm thường khiến doanh nghiệp không thể ‘lớn’ hoặc phá sản

Đam mê vẫn chưa đủ

Theo TS Sử Ngọc Khương, Giám đốc bộ phận Đầu tư Savills Vietnam, câu chuyện các doanh nghiệp “sớm nở tối tàn” là chuyện rất bình thường trong điều kiện phát triển của nền kinh tế Việt Nam. Không phải họ không dám vượt qua thử thách khó khăn mà họ đang thiếu và yếu nhiều thứ. Cụ thể, khi các doanh nghiệp này khởi nghiệp thường bắt đầu từ giấc mơ, đam mê… nhưng thiếu chuẩn bị nhiều về tài chính, công nghệ, pháp lý, kiến thức, hiểu biết về thị trường.

Thực tế cho thấy, cứ 100 doanh nghiệp hoạt động thì chỉ có khoảng 53% doanh nghiệp làm ăn có lãi, 47% doanh nghiệp còn lại kinh doanh khó khăn, thua lỗ. Trong đó, có 3 yếu tố chính khiến các doanh nghiệp dẫn đến thất bại, không chỉ các doanh nghiệp khởi nghiệp mà cả những doanh nghiệp đã tồn tại từ lâu, thậm chí cả doanh nghiệp lớn thường mắc sai lầm.

Thứ nhất, theo TS Khương, cái họ thiếu và yếu đó chính là vốn. Thứ hai là không tạo được chỗ đứng trên thị trường, dẫn đến hàng bị tồn kho, không bán được, đồng nghĩa dòng tiền không thể lưu thông. Thứ ba, đó chính là quản trị con người, không chỉ là nhân viên mà ngay cả đối tác hùn vốn kinh doanh. Ngoài ra, kiến thức về pháp lý cũng là yếu tố không thể thiếu trong bối cảnh hội nhập 4.0 hiện nay.

Chính vì những điểm yếu này, hơn 70% doanh nghiệp tại Việt Nam là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Tuy nhiên, không thể phủ nhận chính lượng doanh nghiệp này lại đóng góp không nhỏ cho ngân sách nhà nước hiện nay. Do đó, để giúp các doanh nghiệp này có thể tồn tại, huy động được vốn và có thể đột phá thành công, ông Mã Thanh Danh, thành viên HĐQT KIDO Group, Chủ tịch Công ty tư vấn quốc tế CIB cho biết hội thảo “Khám phá bí quyết tăng trưởng đột phá trong đại dương đỏ” sẽ được các chuyên gia về kinh tế - tài chính – luật chia sẻ vào ngày 28/9 tới đây tại TP Hồ Chí Minh.

Theo ông Mã Thanh Danh, đại dương đỏ là một thuật ngữ trong kinh doanh, được các doanh nghiệp ví như một đại dương toàn cá mập đang tranh giành cắn xé nhau vì một con mồi. Ở đó, có một thị trường xác định, các đối thủ cạnh tranh xác định và một cách thức điều hành đặc trưng ở bất cứ ngành công nghiệp cụ thể nào.

Chính vì vậy, ông Danh mong muốn thông qua hội thảo này, các doanh nghiệp sẽ tiếp nhận được đầy đủ các thông tin, từ đó sẽ giúp các doanh nghiệp khởi nghiệp cũng như các doanh nghiệp vừa và nhỏ có một cách nhìn, một định hình đúng đắn về cách huy động vốn, cách kinh doanh và bí quyết thế nào có thể “bẻ khóa” đại dương đỏ.

“Như mới đây, chúng tôi tư vấn cho Lactea nghiên cứu tìm cách mở khóa đại dương đỏ. Cụ thể, khi bán trà, chúng ta không phải chỉ bán sản phẩm trà mà phải đi vào văn hóa trà, đi tới nơi trồng trà ở Hà Giang, tìm hiểu cách trồng trà, bón trà, thu hoạch trà; từ đó xây dựng nên ko gian thực nghiệm về trà, giúp khách hàng khi dùng trà cảm thấy giảm nhẹ nhõm. Đối với những người ở xa xứ, khi thưởng thức vị trà nhớ lại quê hương, nhớ lại kỷ niệm. Như vậy, cái thành công là “bán” kỷ niệm, “ bán” kí ức. Điều này đồng nghĩa, doanh nghiệp phải biết tận dụng những di sản, sản phẩm đặc trưng của Việt Nam, xuất xứ của nó để mang lại giá trị văn hóa cho sản phẩm, từ đó mới có thể vượt qua ranh giới đại dương đỏ tiến vào đại dương xanh”, ông Danh chia sẻ.

Gọi vốn dễ hay khó

Trong 6 chủ đề được hội thảo đưa ra, chủ đề gọi vốn cũng được nhiều doanh nghiệp quan tâm. TS Thái Lâm Toàn, Trưởng văn phòng đại diện khu vực phía Nam Hội các nhà quản trị doanh nghiệp Việt NAm (VACD), đồng thời là trưởng Ban tổ chức hội thảo cho hay, hiện nay điểm yếu của các doanh nghiệp khi gọi vốn đều không nói rõ được tính thực thi của dự án sẽ như thế nào, thời gian hoàn vốn sẽ bao lâu, nếu không thành công sẽ giải quyết bài toán nợ vốn thế nào, cuối cùng là doanh nghiệp có gì để thế chấp đảm bảo khi gọi vốn hay không.

“Trong khi đó, các nhà đầu tư thường muốn nhìn thấy sản phẩm kinh doanh của doanh nghiệp có gì khác biệt so với các sản phẩm cùng ngành và khả năng phát triển của sản phẩm đó đến đâu. Chính vì vậy, cách thức gọi vốn sao cho hiệu quả là một trong yếu tố cực kỳ quan trọng để tạo nên sự thành công cho doanh nghiệp”, ông Toàn nói.

Cùng quan điểm, ông Mã Thanh Danh cũng cho rằng cần có hệ sinh thái kinh doanh trong doanh nghiệp, điều này đồng nghĩa là cần có sự liên kết của các doanh nghiệp với nhau trong kinh doanh để tạo nên sự tương tác, hỗ trợ nhau trong kinh doanh khi gọi vốn.

“Là những giám khảo vòng sơ tuyển của cuộc thi Shark Tank Việt Nam, tôi nhận thấy để huy động vốn hiệu quả, doanh nghiệp cần có mô hình kinh doanh hiệu quả và khả thi, sau đó cần có việc đội ngũ thực thi chiến lược hiệu quả. Ví dụ như mô hình kinh doanh của Thế giới di động, hay sản phẩm Trà xanh không độ của Dr Thanh… các ý tưởng hoàn toàn có thể copy nhưng việc tạo sự khác biệt mới là quan trọng và cơ sở của thành công. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng cần có tính trung thực, làm đúng theo cam kết thì việc huy động vốn mới…dễ”, ông Danh chia sẻ.

Ngoài câu chuyện gọi vốn, vấn đề pháp lý khi hình thành doanh nghiệp cũng ít người biết đến, chỉ khi sự việc tranh chấp xảy ra, các doanh nghiệp mới tìm tới luật sư. Theo LS.TS Bùi Quang Tín, thành viên Đoàn luật sư TP Hồ Chí Minh, CEO Trường Doanh nhân Bizlight, không chỉ các doanh nghiệp vừa và nhỏ mà ngay cả các doanh nghiệp lớn cũng mắc phải, điển hình như câu chuyện của Ba Huân và Vina Capital.

Về góc độ cơ bản, theo LS.TS Bùi Quang Tín thì vấn đề soạn hợp đồng rất cần có sự tư vấn về pháp lý, bởi chỉ cần ngôn ngữ trong hợp đồng thay đổi, ngữ nghĩa cũng có thể thay đổi nếu không đọc kỹ và hiểu kỹ về pháp lý. “Chưa kể, tất cả các chiến lược thực hiện kinh doanh vẫn cần sự tư vấn của pháp luật. Quay lại câu chuyện của Ba Huân, vì muốn phát triển ra thị trường nước ngoài, nhưng sự chuẩn bị vẫn còn thiếu tính chuyên nghiệp dẫn đến “cơm không lành, canh không ngọt” với đối tác, xin hủy đồng”, LS.TS Tín chia sẻ thêm.