Cải thiện tổng cầu, không tạo thêm bất cứ rào cản pháp lý trong sản xuất, kinh doanh

Chưa đạt mức kỳ vọng nhưng kinh tế có dấu hiệu chuyển biến

Kết quả tăng trưởng GDP đạt 4,14% trong quý II/2023 và tăng trưởng 3,72% trong 6 tháng đầu năm cho thấy, Việt Nam đã nỗ lực hết sức trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều bất ổn, biến động. Mặc dù tăng trưởng GDP không đạt như kỳ vọng nhưng các ngành kinh tế quan trọng của Việt Nam đã có sự phục hồi dần.

Trao đổi với phóng viên báo Tin tức, bà Nguyễn Thị Hương, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê (TCTK) cho biết: Khu vực công nghiệp đã tạm thời chấm dứt đà tăng trưởng âm, cho thấy tín hiệu lạc quan hơn về triển vọng kinh tế cuối năm; khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng trưởng ổn định, tiếp tục là trụ đỡ cho nền kinh tế.

“Khu vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản duy trì được mức tăng trưởng, bảo đảm nguồn cung và an ninh lương thực; đồng thời tạo điều kiện cho hoạt động của ngành công nghiệp chế biến xuất khẩu trong thời gian qua”, Tổng cục trưởng Nguyễn Thị Hương cho biết.

Khu vực dịch vụ tiếp tục là điểm sáng nhất với mức tăng trưởng 6,33%, đóng góp 3,04 điểm phần trăm vào tốc độ tăng trưởng tổng giá trị tăng thêm của toàn nền kinh tế. Hoạt động du lịch khởi sắc đã lan tỏa và thúc đẩy các ngành kinh tế liên quan phát triển tốt như: Hoạt động động bán buôn, bán lẻ; dịch vụ vận tải kho bãi; hoạt động vui chơi giải trí… Đặc biệt, khách du lịch quốc tế đến Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2023 đã tăng gấp 9,3 lần so với cùng kỳ năm trước. Du khách vào Việt Nam sẽ tiêu dùng, sử dụng các dịch vụ trong nước, giúp tăng khả năng tiêu dùng và xuất khẩu dịch vụ hàng hóa trực tiếp tại địa phương, kéo theo sự tăng trưởng của các ngành dịch vụ liên quan.

Đối với lĩnh vực công nghiệp và xây dựng, mặc dù gặp rất nhiều khó khăn trong bối cảnh giá đầu vào cho sản xuất nhiệt điện tăng cao và thiếu nước cho thủy điện, nhưng cơ bản vẫn giữ vững được nguồn cung ứng năng lượng cho sản xuất và đời sống nhân dân. 

“Ngành công nghiệp từ quý II/2023 đã có khởi sắc với mức tăng trưởng dương. Các doanh nghiệp cố gắng khai thác nguyên liệu tại chỗ để phục vụ cho hoạt động sản xuất, xuất khẩu những sản phẩm Việt Nam làm chủ, sản phẩm nông sản, sản phẩm chế biến từ nguyên liệu trong nước”, lãnh đạo TCTK cho biết.

Đầu tư công dần tăng tốc, góp phần tăng sức cầu

Đầu tư công là điểm sáng của nền kinh tế trong nửa đầu năm 2023. Theo bà Phí Hương Nga, Vụ trưởng Vụ Thống kê công nghiệp và xây dựng – TCTK, đây cũng là động lực để nền kinh tế tăng trưởng mạnh hơn trong 6 tháng cuối năm.

Nếu như trong 3 tháng đầu năm, đầu tư công còn khá chậm, sang quý II/2023 đã thực sự tăng tốc. Giải ngân vốn đầu tư công quý II/2023 ước đạt trên 140.400 tỷ đồng, bằng gần 20% kế hoạch cả năm và tăng tới gần 53% so với quý trước, còn so với cùng kỳ năm 2022, tăng gần 22%. Kết quả này khiến 6 tháng đầu năm nay, mặc dù giải ngân vốn đầu tư công mới đạt 33% kế hoạch, nhưng tăng 20,5% so với cùng kỳ năm ngoái.

“Khối lượng đầu tư công thực hiện trong 6 tháng đầu năm đạt trên 232.200 tỷ đồng là rất lớn, thể hiện rõ sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự quyết tâm của các bộ, ngành, địa phương nhằm tăng sức cầu của nền kinh tế, lan tỏa tới các khu vực kinh tế khác, tạo động lực quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm nay”, bà Phí Hương Nga cho biết.

Hiện, nhiều dự án trong Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế - xã hội đã cơ bản hoàn thành thủ tục, đến thời điểm này tập trung triển khai thực hiện. Nhiều dự án khác trong kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021 - 2025 cũng đã xong về thủ tục, quy trình, tạo thuận lợi để đẩy nhanh tiến độ thực hiện đầu tư công trong năm nay.

“Trên đã nóng, thì ở dưới không nóng cũng không được”, Vụ trưởng Vụ Thống kê công nghiệp và xây dựng nhấn mạnh. Nhiều Bộ, ngành và địa phương đã giao từng đầu việc cụ thể cho từng Sở, ban, ngành, chủ đầu tư, ban quản lý dự án chịu trách nhiệm tiến độ cam kết, từ đó thúc đẩy tiến độ thực hiện và giải ngân đầu tư công từ sớm, từ xa. Ở góc độ chủ đầu tư, nhiều ban quản lý dự án đã có ý thức triển khai ngay dự án, công trình được giao kế hoạch vốn, đặc biệt dự án chuyển tiếp, dự án dự kiến hoàn thành trong năm 2023.

Theo Thứ trưởng Bộ KH&ĐT, ông Trần Quốc Phương, với kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công năm 2023 khoảng 711.000 tỷ đồng được xem là nhiệm vụ khá lớn, đòi hỏi tất cả các cấp, các ngành phải tiếp tục nỗ lực, triển khai mạnh mẽ hơn, quyết liệt hơn trong 6 tháng cuối năm, đáp ứng mục tiêu giải ngân được tối thiểu 95% tổng kế hoạch vốn được Thủ tướng Chính phủ được giao.

Bên cạnh đó, dưới sự đôn đốc của Thủ tướng Chính phủ, rất nhiều dự án lớn, dự án trọng điểm về giao thông đã được khởi công. Khi bắt đầu khởi công một dự án, toàn bộ phần tiền giải ngân giai đoạn đầu của dự án tập trung vào giải phóng mặt bằng. Giải phóng mặt bằng có lượng vốn lớn sẽ được giải ngân lập tức, không phụ thuộc vào tiến độ thi công, có thể trả ngay tiền cho người dân, giúp khối lượng giải ngân vốn đầu tư công đạt kết quả khá.

Theo bà Nguyễn Thị Hương, là nền kinh tế có độ mở lớn, Việt Nam phụ thuộc khá nhiều vào thị trường quốc tế. Trong khi cầu thế giới suy giảm, sản xuất trong nước khó khăn cả đầu vào, đầu ra, bài toán tăng trưởng tập trung vào kích thích sản xuất sẽ ít hiệu quả. Thay vào đó, cần kích cầu tiêu dùng và mở rộng đầu tư để từ đó quay trở lại hỗ trợ phát triển sản xuất.

Để thúc đẩy tổng cầu, Chính phủ đang nỗ lực đẩy mạnh giải ngân đầu tư công nhằm tạo động lực cho phát triển kinh tế, tập trung vào các công trình hạ tầng quan trọng của đất nước. Bên cạnh đó, việc tiếp tục triển khai các giải pháp hỗ trợ người dân theo Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội cũng gián tiếp làm tăng tổng cầu. Nhiều biện pháp kích cầu khác cũng đang được triển khai như điều chỉnh giảm lãi suất nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tăng khả năng tiếp cận vốn, góp phần phục hồi sản xuất kinh doanh; miễn, giảm, giãn thuế và các loại phí, trong đó có chính sách giảm 2% thuế giá trị gia tăng (VAT).

“Với việc triển khai đồng thời một loạt các biện pháp kích cầu, kết hợp linh hoạt giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ, cầu nội địa sẽ được cải thiện đáng kể, góp phần phục hồi tăng trưởng kinh tế. Cầu tiêu dùng tăng cao sẽ là động lực cho nền kinh tế, thị trường nội địa là điểm tựa cho doanh nghiệp trong những lúc thị trường bên ngoài biến động”, Tổng cục trưởng TCTK nhấn mạnh.

Sắp có Nghị quyết chuyên đề về tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh

Chính phủ sẽ ban hành Nghị quyết chuyên đề nhằm tháo gỡ những khó khăn trong sản xuất và kinh doanh, thông tin này được Thủ tướng Phạm Minh Chính đưa ra tại Hội nghị Chính phủ với các địa phương mới đây.

Bộ KH&ĐT đã có Tờ trình số 5152 gửi Chính phủ về Dự thảo Nghị quyết nêu trên. Theo đó, Việt Nam sẽ quyết tâm hành động cao nhất để thích ứng linh hoạt, hiệu quả, tranh thủ mọi thời cơ, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực để thúc đẩy các động lực tăng trưởng cả phía cung và cầu của nền kinh tế....; phối hợp đồng bộ, linh hoạt chính sách tiền tệ, tài khóa, các chính sách về thương mại, quản lý ngành, lĩnh vực nhằm gỡ khó sản xuất, kinh doanh, giảm chi phí, hỗ trợ dòng tiền, tăng khả năng tiếp cận vốn cho doanh nghiệp và người dân; hỗ trợ phục hồi tăng trưởng bền vững, giữ ổn định kinh tế vĩ mô, cân bằng hợp lý giữa lạm phát và tăng trưởng, giữa lãi suất và tỷ giá...

Sau khi tăng trưởng GDP 6 tháng năm nay ước chỉ đạt 3,72%, thấp hơn so với kịch bản đã đề ra, Bộ KH&ĐT đã đưa ra 2 kịch bản tăng trưởng kinh tế năm nay. Với kịch bản 1, tăng trưởng GDP cả năm 2023 dự kiến đạt 6%, tăng trưởng quý III/2023 phải đạt 6,8%, quý IV/2023 đạt 9%, cao hơn lần lượt 0,3 điểm phần trăm và 1,9 điểm phần trăm so với kịch bản tại Nghị quyết số 01/NQ-CP. Tính chung 6 tháng cuối năm, tăng trưởng GDP phải đạt 8,0%.

Kịch bản 2, để tăng trưởng cả năm dự kiến đạt 6,5%, tăng trưởng quý III phải đạt 7,4%, quý IV đạt 10,3%, cao hơn lần lượt 0,9 điểm phần trăm và 3,2 điểm phần trăm so với kịch bản tại Nghị quyết số 01/NQ-CP. Tính chung 6 tháng cuối năm tăng trưởng phải đạt 8,9%.

Như vậy, để đạt được mục tiêu tăng trưởng 6,5%, thậm chí chỉ là 6%, trong hai quý còn lại của năm, tốc độ tăng trưởng phải đạt ở mức rất cao, không phải chỉ là 7 - 7,5% như kịch bản đã được cập nhật hồi đầu tháng 4/2023, mà phải lên tới 8 - 9%. Đây là một thách thức không nhỏ.

Theo Thứ trưởng Trần Quốc Phương, với nhận định tình hình thế giới biến động rất nhanh, phức tạp và khó lường, Thủ tướng Chính phủ đặt trọng tâm vấn đề tăng cường phân tích dự báo. Theo đó, các Bộ, ngành, địa phương bám sát quan điểm chỉ đạo của Chính phủ là phải giữ cho bằng được ổn định kinh tế vĩ mô. Đây là yếu tố nền tảng để Việt Nam thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, các động lực tăng trưởng.

Trên cơ sở như vậy, nhóm giải pháp này tập trung vào việc tiếp tục điều hành hàng hoá, chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ cũng như kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tiếp tục cải thiện lãi suất cho vay để kích thích, khơi thông nguồn vốn cho nền kinh tế cũng như tiếp tục các giải pháp hỗ trợ chính sách tài khóa về miễn, giảm thuế, triển khai các Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế VAT 2%.

“Trọng tâm tiếp theo, rà soát tất cả động lực tăng trưởng để tác động kích thích tăng trưởng. Có hai khía cạnh để chúng ta thúc đẩy động lực này. Đầu tiên là tháo gỡ khó khăn. Khi chúng ta tháo gỡ được một số khó khăn, điểm nghẽn đồng nghĩa chúng ta tăng thêm động lực cho tăng trưởng, khơi thông được động lực từ đầu tư của khu vực tư nhân”, Thứ trưởng Trần Quốc Phương nhấn mạnh. Ngoài ra, cần tiếp tục siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính. Đây là một trong những nhiệm vụ để khắc phục được hạn chế về tinh thần trách nhiệm đối với một số cán bộ. 

 Kiểm soát lạm phát tốt là yếu tố hỗ trợ tăng trưởng

Theo Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đoàn Hà Nội, GS - TS Hoàng Văn Cường, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế quốc dân, Việt Nam đang có dư địa khá tốt để thực hiện chính sách tài khóa.

Theo đó, có thể xem xét giải pháp về thuế thu nhập doanh nghiệp đối với nhóm doanh nghiệp xuất khẩu đang gặp khó khăn, các giải pháp hỗ trợ xã hội hay giãn hoãn nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội cho những doanh nghiệp có khả năng vì khó khăn quá mà phải sa thải lao động...

Về lãi suất, NHNN đã 4 lần giảm lãi suất điều hành, tuy nhiên các ngân hàng cần tăng khả năng tiếp cận vốn cho doanh nghiệp. “Việc tăng lương cơ sở mới kể từ tháng 7/2023 sẽ là nhân tố để kích thích nhu cầu tiêu dùng do tăng thu nhập, nâng cao mức độ thụ hưởng của người lao động; đồng thời, lạm phát được kiểm soát hiệu quả cũng là yếu tố hỗ trợ tăng trưởng”, ĐBQH Hoàng Văn Cường nêu.

Ngoài ra, chính sách giảm 2% thuế VAT được áp dụng từ ngày 1/7 sẽ ngay lập tức tác động đến tiêu dùng của người dân và giảm chi phí đầu vào cho doanh nghiệp mua nguyên liệu, hàng hóa đầu vào phục vụ sản xuất, kinh doanh. Ðây là giải pháp kích cầu nội địa rất quan trọng trong thời điểm thị trường xuất khẩu suy giảm.