Quần thể kiến trúc Tháp Chăm trên địa bàn tỉnh Quảng Nam gồm: Tháp Khương Mỹ (thành phố Tam Kỳ), Tháp Chiên Đàn (huyện Phú Ninh), Tháp Đồng Dương (huyện Thăng Bình), Tháp Bàn An (huyện Điện Bàn) và Thánh địa Mỹ Sơn nổi tiếng nằm trên địa bàn huyện Duy Xuyên. Năm tháng trôi qua, quần thể di tích Tháp Chăm trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đều có chung "số phận" giống nhau là: Các loại vật liệu chính gồm gạch và đá đã bị xâm thực, giảm cường độ chịu lực. Bề mặt các tháp đều bị rêu phong, nấm mốc và cỏ dại tấn công. Để giữ tháp, hằng năm các đơn vị quản lý phải sử dụng các biện pháp thủ công để loại bỏ một phần các yếu tố gây hại song cũng chỉ là tình thế. Vì vậy, việc tìm kiếm một giải pháp hiệu quả, lâu dài và mang tính khả thi cao để bảo vệ quần thể tháp khỏi bị xuống cấp là sự trăn trở của các cấp chính quyền và nhân dân tỉnh Quảng Nam.
Ông Trần Văn Điền, Giám đốc Ban Quản lý các Dự án đầu tư và xây dựng công trình văn hóa, thể thao và du lịch tỉnh Quảng Nam cho biết: Qua công tác tìm tòi nghiên cứu tài liệu, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Quảng Nam nhận thấy việc ứng dụng công nghệ Nano - sản phẩm của tập đoàn Guardindustry (Pháp) là sản phẩm có khả năng đáp ứng được các yêu cầu bảo tồn di tích tháp Chăm. Đây cũng chính là sản phẩm được áp dụng tại di tích Hoàng Thành Thăng Long, Hà Nội.
Khu di tích đền tháp Mỹ Sơn thuộc xã Duy Phú, huyện Duy Xuyên ( tỉnh Quảng Nam). Ảnh: Thế Duyệt/TTXVN |
Ông Điền cho biết, sản phẩm Antimoss’Guard trong công nghệ Nano giúp tiêu diệt nấm mốc, địa y, loại bỏ tạp chất, vệ sinh sạch bề mặt vật liệu và có tác dụng ngăn ngừa sự phát triển của vi sinh vật trên vật liệu và mặt tháp. Hoặc sản phẩm ProtectGuard có khả năng ngăn ngừa chống xuống cấp cho các vật liệu có độ rỗng lớn. Với đặc tính bảo vệ, chống thấm, ngăn chặn sự xâm nhập của nước, dầu, mỡ, ô nhiễm không khí…ProtectGuard là sản phẩm gốc nước không có phụ gia, Silicon và rất thân thiện với môi trường. ProtectGuard hoàn toàn không có màu khi đã khô, bảo vệ vô hình, tạo hiệu ứng “lá sen” giữ cho bề mặt vật liệu luôn luôn khô ráo, hơi nước có thể thoát ra ngoài, giúp cho vật liệu “thở” được, nhờ đó vật liệu không bị thay đổi màu sắc, không ảnh hưởng đến cấu trúc của vật liệu và giúp giữ được nguyên trạng vật liệu ban đầu.
Thực hiện chỉ đạo của Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, tỉnh Quảng Nam đã chọn 10 vị trí tháp Chăm, trong đó có 5 vị trí thí nghiệm tại tháp Chiên Đàn, xã Tam Anh, huyện Phú Ninh và 5 vị trí tại tháp Khương Mỹ, xã Tam Xuân, huyện Núi Thành.
Kết quả cho thấy: Tại tất cả các vị trí trước khi chọn để thí nghiệm, vật liệu bị mục ruỗng, bong tróc, biến đổi màu sắc và có nhiều rêu, nấm mốc. Sau khi thí nghiệm bằng công nghệ mới, vật liệu sử dụng để xây dựng tháp từ hàng trăm năm qua đã loại bỏ được các thành phần gây hại như rêu, nấm mốc và bong tróc, kết cấu bề mặt vật liệu đảm bảo hơn.
Ông Phạm Duy Bình, Phó Giám đốc công ty cổ phần Nano Phạm Gia, đại diện tại Việt Nam của tập đoàn Guardindustry (Pháp) cho biết: Các loại sản phẩm nói trên đều đã được kiểm nghiệm trong quá trình thí nghiệm tại di tích tháp Khương Mỹ (thành phố Tam Kỳ) và tháp Chiên Đàn (huyện Phú Ninh). Nếu các kết quả này được ngành chức năng công nhận và cho phép triển khai trên diện rộng sẽ mở ra một cuộc “giải cứu” di sản tháp Chăm trên địa bàn tỉnh Quảng Nam bằng công nghệ Nano đầy triển vọng.
Đoàn Hữu Trung