Một khúc sông Tô Lịch. Ảnh: Mạnh Khánh/TTXVN
Sông Tô Lịch là dòng sông có ý nghĩa lịch sử, văn hóa và tâm linh của Hà Nội. Sông Tô Lịch có chiều dài khoảng 14,6 km cùng sông Kim Ngưu, sông Lừ và sông Sét tạo nên hệ thống thoát nước chính của thành phố Hà Nội.
Theo báo của Viện Nghiên cứu Cấp thoát nước và Môi trường, sông Tô Lịch tiếp nhận nước mưa và nước thải của lưu vực khoảng 77,5 km2 với lưu lượng 30 m3/s. Mỗi ngày tiếp nhận khoảng 150.000 m3 nước thải sinh hoạt, khu công nghiệp.
Tại tọa đàm, các nhà khoa học đánh giá tình trạng ô nhiễm của sông Tô Lịch là rất nghiêm trọng, hoàn toàn không thể sử dụng nước sông trong sinh hoạt, sản xuất và trồng trọt. Những năm qua, thành phố Hà Nội đã có nhiều giải pháp khác nhau để cải tạo dòng sông nhưng hiện nay sông Tô Lịch vẫn ô nhiễm trầm trọng.
Dưới góc độ lịch sử, Giáo sư Sử học Lê Văn Lan đưa ra các thông tin quý giá về dòng sông Tô Lịch trong 2.000 năm qua; vị trí của dòng sông trong quá trình hình thành và phát triển của Thăng Long - Hà Nội để khẳng định vai trò và tầm quan trọng của dòng sông Tô Lịch.
Đối với vấn đề quy hoạch và giải pháp, Kiến trúc sư Phạm Thanh Tùng, Hội Kiến trúc sư đưa ra những thông tin tổng quan về quy hoạch kiến trúc các dòng sông thuộc Hà Nội. Đối với dòng sông Tô Lịch, Kiến trúc sư Phạm Thanh Tùng cho rằng, cần quy hoạch cải tạo dòng sông Tô Lịch đang ô nhiễm hiện nay thành dòng sông thoát nước mưa; có giải pháp bổ cập nước thường xuyên cho dòng sông; tiếp tục thực hiện việc cống hóa hai bên dòng sông để thu nạp nước thải; quy hoạch cảnh quan kiến trúc hai bên dòng sông Tô Lịch. Đồng thời, kiến nghị các đơn vị của thành phố cần giải quyết được bài toán sông phải có dòng nước sạch chảy liên tục nhất là vào mùa cạn cũng như những giải pháp cụ thể để bổ cập nước thường xuyên cho sông Tô Lịch.
Đồng quan điểm với Kiến trúc sư Phạm Thanh Tùng, Giáo sư, Tiến sĩ Dương Thanh Lượng, nguyên Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Thủy Lợi cho rằng cần phải trả lại chức năng chính cho dòng sông Tô Lịch đó là chức năng thoát nước mưa.
Với kinh nghiệm nhiều năm nghiên cứu về tình trạng ô nhiễm ở các dòng sông nhất là sông Tô Lịch, sau khi nêu thực trạng của sông Tô Lịch, Giáo sư, Tiến sĩ Trần Đức Hạ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Cấp thoát nước và Môi trường cho rằng, cần phải rà soát và điều chỉnh Quyết định 725/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ năm 2013 phê duyệt Quy hoạch thoát nước Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, trong đó, cần có qui định thu gom, xử lý nước thải phân tán bảo đảm quy chuẩn môi trường trước khi xả vào sông. Bên cạnh đó, dự án bổ cập nước sạch cho sông Tô Lịch từ nguồn nước sông Hồng và nước thải sau xử lý ở Hồ Tây cùng cần được thực hiện. Ngoài ra, cần nghiên cứu các giải pháp tăng cường khả năng tự làm sạch sông Tô Lịch và các sông hồ nội đô khác có kết hợp với các công trình cảnh quan, vui chơi giải trí trên mặt nước.
Đặc biệt, việc xây dựng hệ thống quan trắc chất lượng nước và chế độ thủy văn của sông Tô Lịch và sông hồ trong nội đô của Hà Nội là cần thiết để kịp thời điều chỉnh lưu lượng nước bổ cập và kiểm soát hoạt động các nhà máy và công trình xử lý nước thải xả vào sông; xây dựng chế tài bảo vệ môi trường sông Tô Lịch và sông hồ trong nội đô.