Hà Nội: Từ dấu ấn nông thôn mới đến tầm vóc làng nghề trên bản đồ thế giới

Những dấu ấn đặc biệt trong hành trình phát triển nông nghiệp, nông thôn và làng nghề góp phần mở rộng tầm vóc trên bản đồ văn hóa - kinh tế toàn cầu.

Vươn tầm thế giới

Giai đoạn 2021 - 2025, Hà Nội đã viết nên một dấu son mới trong hành trình xây dựng nông thôn mới - một hành trình không chỉ đo bằng thời gian, mà đo bằng những đổi thay tận gốc rễ. Với quyết tâm và cách làm sáng tạo, Thủ đô đã hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới cấp thành phố ngay từ năm 2024, sớm hơn 1 năm so với kế hoạch; trở thành địa phương đứng đầu cả nước khi 100% huyện, thị xã đạt chuẩn hoặc hoàn thành nhiệm vụ nông thôn mới, hàng trăm xã đạt chuẩn nâng cao, kiểu mẫu.

Ông Nguyễn Đình Hoa, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội nhận xét: Thành quả ấy không chỉ đo bằng những con số ấn tượng mà còn đo bằng chất lượng sống ngày càng cao, bằng nụ cười rạng rỡ của người dân nơi thôn xóm.

Một trong những thành tựu nổi bật trong giai đoạn này là sự chuyển đổi tư duy - từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp. Đây không chỉ là sự thay đổi trong cách làm, mà còn là thay đổi căn bản trong cách nghĩ, cách tổ chức lại sản xuất nông nghiệp gắn với thị trường, khoa học - công nghệ và chuỗi giá trị. Kinh tế nông thôn chuyển mình mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất nông nghiệp bình quân 5 năm đạt 3,19%, xuất khẩu nông, lâm sản vượt ngưỡng 2 tỷ USD, trong đó nhóm nông sản - thực phẩm đạt 1,463 tỷ USD (năm 2024). Những mô hình nông nghiệp thông minh, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn không còn là khái niệm xa lạ, mà đã từng bước đi vào thực tiễn, góp phần thực hiện mục tiêu "tăng trưởng xanh" của Thủ đô.

Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” khẳng định vị trí số 1 cả nước với hơn 3.400 sản phẩm OCOP - chiếm 21,3% tổng số sản phẩm OCOP toàn quốc. Bên cạnh đó, với 1350 làng nghề và làng có nghề, làng nghề Hà Nội đang ngày càng phát huy thế mạnh và khẳng định vị thế trên bản đồ văn hóa thế giới. Các làng nghề đã có sự tăng trưởng về giá trị sản xuất và giá trị xuất khẩu, với gần 200 làng nghề đạt doanh thu 10 - 50 tỷ đồng/1năm. Các sản phẩm thuộc nhóm thủ công mỹ nghệ của thành phố đã xuất khẩu trên 40 quốc gia và vùng lãnh thổ. Đặc biệt, hai làng nghề đầu tiên của Hà Nội cũng như của Việt Nam là làng nghề gốm sứ Bát Tràng (xã Bát Tràng) và lụa Vạn Phúc (Phường Hà Đông) đã chính thức trở thành thành viên của mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo thế giới.

Ông Nguyễn Đình Hoa, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội nhận xét: Việc hai làng nghề Bát Tràng và Vạn Phúc gia nhập mạng lưới toàn cầu mở ra cơ hội để Hà Nội phát triển công nghiệp văn hóa, kết hợp sản xuất làng nghề với du lịch. Điều này không chỉ góp phần phát triển kinh tế mà còn giúp quảng bá văn hóa Thủ đô ra quốc tế.

"Bên cạnh đó, các làng nghề và các sản phẩm OCOP chúng tôi nhận thấy mỗi sản phẩm OCOP của mỗi làng nghề là một câu chuyện văn hóa, câu chuyện lịch sử cần phải bảo tồn. Việc xúc tiến quảng bá giao thương đối với thị trường trong nước và quốc tế được lãnh đạo thành phố quan tâm. Chúng tôi đã tham mưu giúp UBND thành phố phối hợp với Hội đồng thủ công thế giới để tháng 11 dự kiến sẽ tổ chức Festival làng nghề quốc tế và các sản phẩm OCOP cũng như nông sản tại Thủ đô Hà Nội. Đây là cơ hội để các doanh nghiệp, các chủ thể OCOP, làng nghề giới thiệu, quảng bá sản phẩm đặc trưng của địa phương và văn hóa lịch sử của vùng miền", ông Nguyễn Đình Hoa cho biết.

Hướng đến đời sống người dân được nâng cao

Hà Nội xác định xây dựng nông thôn mới (NTM) là vì dân, do dân và cho dân. Vì vậy, mục tiêu xuyên suốt 3 giai đoạn thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới đều hướng tới đích cuối cùng là làm thế nào để nhân dân được sống trong sự ấm no, hạnh phúc, được vươn lên bằng chính đôi tay và được tiếp sức bởi những chính sách đúng đắn. Chính vì đó, không chỉ phát triển kinh tế, Hà Nội còn chăm lo toàn diện đời sống người dân. Hà Nội không còn hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022 - 2025; thu nhập bình quân đầu người tăng gấp 6 lần so với năm 2010; 97,46% lao động có việc làm thường xuyên; 100% người dân tham gia bảo hiểm y tế.

Hạ tầng nông thôn đồng bộ, 95,25% trạm y tế xã có bác sĩ. Công tác đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và an ninh nông thôn được giữ vững. Về ngoại thành Hà Nội hôm nay, không chỉ là những con đường nhựa rộng rãi, trải đầy hoa, trường lớp khang trang, học sinh cười nói rộn ràng sau giờ tan học, hay tinh thần phấn khởi của nhân dân tại các khu vui chơi, giải trí, thể thao..., mà quan trọng hơn, là tư duy phát triển cộng đồng, là chất lượng sống của người dân nông thôn ngày càng được nâng cao. Vai trò “chủ thể” của người nông dân trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô được khẳng định vững chắc, đồng thời qua đó khu vực nông thôn dần trở thành “miền quê đáng sống”.

Trải qua nhiều thử thách, Chương trình xây dựng nông thôn mới của Hà Nội càng khẳng định tính đúng đắn, giá trị lịch sử, ý nghĩa thực tiễn lâu dài của chủ trương, định hướng phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới, nâng cao đời sống nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và phát triển Thủ đô nói riêng, góp phần vào sự phát triển chung của Vùng Đồng bằng sông Hồng và cả nước nói chung. Những bước đi vững chắc, những thành quả đáng khích lệ đó có được là nhờ sự vào cuộc quyết liệt, đồng lòng, dốc sức của các cấp ủy Đảng, chính quyền cũng như người dân.

Giai đoạn 2021 - 2025 khép lại, Hà Nội không dừng lại ở việc hoàn thành trước kế hoạch, mà đã định hình một chuẩn mực mới: Nông thôn hiện đại, phồn vinh, hạnh phúc, dân chủ, văn minh; có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ theo tiêu chí đô thị; phát triển nông nghiệp, nông thôn gắn với không gian di sản và bản sắc văn hóa dân tộc. Đây chính là nền móng vững chắc để Hà Nội tự tin bước vào chặng đường tiếp theo - nơi nông thôn mới không chỉ là đích đến, mà còn là động lực lan tỏa giá trị văn minh, thịnh vượng đến từng người dân, từng cộng đồng.

Để tiếp tục phát huy các kết quả đã đạt được, bước vào giai đoạn phát triển mới, Thành phố sẽ triển khai mạnh mẽ các giải pháp về cơ chế, chính sách để thúc đẩy phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới tiên tiến, điển hình. Hà Nội sẽ có một nền nông nghiệp đô thị xanh - an toàn - thân thiện và bền vững; một nông thôn hiện đại và thịnh vượng của văn hóa Tràng An và văn hóa xứ Đoài, với một tầng lớp nông dân mới, những ‘thanh nông tri điền’ văn minh, nông dân của thời chuyển đổi số. Hà Nội hướng tới mục tiêu xây dựng Thủ đô Hà Nội “Văn minh - Văn hiến - Hiện đại” để cùng đất nước bước vào “Kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”.