Phụ huynh bất ngờ với hành động của con
Những hành động "lạ" của bé Phạm Tấn Thành, học sinh lớp 1/1 Trường tiểu học Lê Ngọc Hân (quận 1, TP Hồ Chí Minh) như "con mời bố mẹ uống nước", "con chúc ông bà ngủ ngon" hay trong ngày tết Trung thu, bé đợi cả nhà đầy đủ mới được cắt bánh vì "đó là ngày Tết đoàn viên"… đã khiến phụ huynh của bé rất bất ngờ. Mẹ của bé Phạm Tấn Thành cho biết, sau khi tìm hiểu, chị biết được bé học những điều trên từ tiết học theo chủ đề về gia đình ở trường.
Chương trình giáo dục phổ thông lớp mới hướng đến phát triển năng lực bản thân của trẻ, tạo niềm vui cho trẻ khi đến trường.
“Tuần đầu tiên, cả nhà cũng khá vất vả với việc làm quen chữ viết. Bé không chịu đi học vì chưa quen với môi trường học lớp 1. Tuy nhiên, sau 2 tuần bé đi học, cả nhà tôi đã trút được nỗi lo lắng trước đó. Mỗi ngày con đi học về vui vẻ hơn, kể với cả nhà những điều con được học ở trên trường. Thậm chí cuối tuần được nghỉ ở nhà, Thành còn có mong muốn nhanh tới thứ 2 để được đến trường gặp thầy cô và các bạn”, mẹ học sinh Phạm Tấn Thành chia sẻ thêm.
Còn chị Võ Kim Khánh, phụ huynh có con năm nay học lớp 1 Trường tiểu học Võ Văn Tần (quận 6), cho biết khi dạy con học ở nhà những ngày đầu cũng khá khó khăn với phần học viết của con nhưng chị thấy bé tiếp thu khá tốt chương trình mới, sách giáo khoa nhiều hình ảnh nên cũng tạo hứng thú cho bé vào học. Đặc biêt, bé có tư duy tổng hợp kiến thức theo chủ đề và ứng dụng được vào cuộc sống. Kết quả này có được nhờ sự đổi mới phương pháp giảng dạy của giáo viên trên lớp theo hướng tăng cường tương tác, tạo điều kiện cho trẻ phát huy khả năng sáng tạo.
Là người trực tiếp tham gia giảng dạy chương trình mới, cô Đặng Thị Kiều Diễm Dung, giáo viên lớp 1 Trường tiểu học Hòa Bình (quận 1), cho biết việc triển khai thực hiện chương trình Giáo dục phổ thông 2018 và sử dụng sách giáo khoa để giảng dạy cho học sinh lớp 1 tại trường qua thời gian đầu thực hiện đã bắt đầu bắt nhịp, làm quen. Đa số học sinh vui vẻ, phấn khởi học tập.
So sánh về chương trình sách giáo khoa trước với sách giáo khoa mới, cô Đặng Thị Kiều Diễm Dung thông tin, Chương trình Giáo dục phổ thông 2006 thời lượng dành cho môn Tiếng Việt lớp 1 là 350 tiết (10 tiết/tuần), còn ở chương trình giáo dục phổ thông 2018 thời lượng dành cho môn Tiếng Việt lớp 1 là 420 tiết (12 tiết/tuần), tăng 70 tiết với mong muốn học sinh lớp 1 sớm đọc thông viết thạo, có công cụ để học tốt các môn học khác. Vì vậy chương trình Tiếng Việt lớp 1 tăng yêu cầu cần đạt về kỹ năng đọc, viết, nói, nghe. Khi tăng thời lượng môn Tiếng Việt lớp 1, thời lượng các môn học khác có sự điều chỉnh.
Theo đó, với thời lượng tăng thêm 70 tiết so với chương trình Tiếng Việt lớp 1 trước đây, tổng số âm chữ và vần không thay đổi so với trước (29 chữ cái và khoảng 140 vần) thì học sinh có thêm thời gian để học tốt hơn môn Tiếng Việt. Bên cạnh đó, cuối mỗi tuần hoặc mỗi nhóm vần đều bố trí các tiết thực hành, ôn tập hỗ trợ học sinh rèn luyện kỹ năng.
Cả năm bộ sách, các âm và vần đều được sắp xếp từ dễ đến khó, các vần cùng nhóm được sắp xếp dạy cùng một bài để hỗ trợ học sinh giảm các thao tác giống nhau, phát triển kỹ năng phân tích, tổng hợp, so sánh ở mức độ đơn giản. Sách giáo khoa Tiếng Việt 1 trước đây thiết kế mỗi bài học 2 tiết, học sinh học 2 âm hoặc vần mới. Năm quyển sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 mới, mỗi nhóm tác giả có cơ sở phân chia số âm hoặc vần mới thành các đơn vị bài học. Những âm hoặc vần mới, học sinh không chỉ được học ở một bài học mà liên tục được thực hành, ôn tập trong một chuỗi các bài học tiếp đó. Nội dung các bài đọc trong sách đều nhấn mạnh vào các phẩm chất yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm – những phẩm chất mà các em cần hình thành, rèn luyện để đạt được theo yêu cầu của chương trình.
“Các bộ sách đều rất thiết thực, hữu dụng, nhất là sách Tiếng Việt và Toán, vừa có tính kế thừa các bộ sách trước đây, vừa có tính sáng tạo trên cơ sở nghiên cứu đặc điểm tâm lý lứa tuổi, tư duy của học sinh lớp 1. Cấu trúc sách được sắp xếp theo trật tự chủ đề; cách dẫn dắt học sinh khám phá cái mới, cách tổ chức dạy học để tạo hứng thú cho học sinh. Nội dung có sự tích hợp và phân hóa, rõ ràng và cụ thể”, cô Dung chia sẻ thêm.
Bên cạnh đó, nhiều giáo viên cũng cho rằng, đối với chương trình Giáo dục phổ thông 2018, giáo viên chủ động thực hiện chương trình linh hoạt và sáng tạo trong dạy học; tiếp cận và lựa chọn nhiều phương pháp dạy học tích cực, hình thức tổ chức các hoạt động đa dạng, phong phú; biết cách soạn giảng và dạy học theo hướng phát triển năng lực và phẩm chất qua hoạt động xây dựng bài soạn minh họa ở tất cả các môn học; tích cực, có sự đầu tư nghiên cứu giữa bài học trong sách giáo khoa và thực tiễn phù hợp từng đối tượng học sinh.
Giáo viên cần mạnh dạn, tự tin thay đổi phương pháp dạy
“Học sinh thời gian này có thể chưa đọc thạo, chưa viết tốt nhưng lại biết được ý nghĩa của Tết trung thu, biết quan tâm đến gia đình đó là mục tiêu mà chương trình giáo dục phổ thông mới muốn hướng đến”, Phó giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo chia sẻ.
Theo Sở Giáo dục và Đào tạo TP Hồ Chí Minh, ngay sau khai giảng năm học mới, Sở đã đi nắm tình hình thực tế tại một số trường tiểu học trên địa bàn thành phố và nhận thấy hầu hết các trường đã xây dựng kế hoạch thực hiện chương trình lớp 1 phù hợp với điều kiện thực tiễn của trường; giáo viên lớp 1 bước đầu đã áp dụng được các phương pháp, kĩ thuật dạy học theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh; nề nếp dạy học bước đầu đã ổn định.
"Bên cạnh những thuận lợi cũng gặp một số khó khăn khi sử dụng sách giáo khoa mới như số lượng chữ trong một số bài đọc còn nhiều làm cho việc khai thác hết ý nghĩa của câu chuyện đối với một số học sinh còn hạn chế. Học sinh lớp 1 chưa biết chữ và số nên cũng tạo sự khó khăn cho các em khi tiếp nhận kiến thức, đặc biệt đối với học sinh chậm tiếp thu. Trong sách còn một vài ngữ liệu và hình ảnh chưa phù hợp với đối tượng học sinh", cô Kiều Diễm Dung cho biết.
Ông Nguyễn Thành Văn, Phó trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo quận 10, cho biết trước khi bước vào năm học mới, ngành giáo dục quận đã lường trước được những khó khăn khi thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới, như 70% học sinh vào lớp 1 sẽ không biết gì về chương trình; giáo viên sẽ khá chật vật khi cộng tác với phụ huynh, bởi năm nay sách giáo khoa đến với phụ huynh và giáo viên đều khá trễ nên cả phụ huynh và giáo viên không có thời gian nghiên cứu nhiều; năm đầu tiên giáo viên tiếp cận chương trình hoàn toàn mới nên còn nhiều bỡ ngỡ.
Từ nhận định những khó khăn trên, Phòng Giáo dục và Đào tạo quận 10 đã chỉ đạo cho trường, Ban giám hiệu nhà trường phải thường xuyên dự giờ khối lớp 1, tham dự buổi họp tổ chuyên môn có chỉ đạo kịp thời; tổ chức chuyên đề trong trường mình để có đánh giá rút kinh nghiệm. "Qua các buổi dự giờ trên lớp và kiểm tra chuyên đề, hiện vẫn còn nhiều giáo viên mang nặng tư duy của phương pháp giảng dạy cũ nên khi vận dụng vào chương trình giáo dục phổ thông mới cảm thấy áp lực", ông Nguyễn Thành Văn cho biết.
Ông Cao Xuân Hùng, Phó Hiệu trưởng trường Tiểu học Kỳ Đồng (quận 3), cho biết hiện nay giáo viên được tạo điều kiện rất nhiều trong tổ chức dạy học. "Đối với chương trình giáo dục phổ thông mới, giáo viên được quyền chủ động trong công tác thực hiện chương trình, chủ động trong thiết kế từng bài học, vận dụng chương trình phù hợp cho từng đối tượng. Tuy nhiên, qua quá trình thực hiện, giáo viên vẫn còn chưa đủ sự tự tin, mạnh dạn trong việc thiết kế, đổi mới phương pháp dạy học...", ông Cao Xuân Hùng cho biết.
Theo cô Kiều Diễm Dung, để thực hiện tốt chương trình này, giáo viên phải luôn đổi mới phương pháp dạy học, tổ chức quá trình dạy học phù hợp với tiến trình nhận thức, năng lực nhận thức, cách thức học tập khác nhau của từng học sinh; kết hợp các hoạt động dạy học trong lớp với hoạt động ngoài giờ chính khoá và hoạt động thực hành trải nghiệm, ứng dụng kiến thức toán học vào thực tiễn; linh hoạt trong việc vận dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực; khuyến khích sử dụng các phương tiện nghe nhìn, phương tiện kĩ thuật hiện đại hỗ trợ quá trình dạy học, đồng thời coi trọng việc sử dụng các phương tiện truyền thống.
Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cũng cho rằng, muốn triển khai tốt chương trình Giáo dục phổ thông mới phải có sự đồng hành giữa giáo viên và phụ huynh trên cơ sở tạo được sự hứng khởi học tập, không gây áp lực cho học sinh.