Một góc thành phố Vũng Tàu sau hơn 30 năm phát triển.
Ngày 6/12/2024, HĐND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cũng đã thông qua Quy chế quản lý kiến trúc thành phố Vũng Tàu. Đây là cơ sở quan trọng để tỉnh và thành phố Vũng Tàu bắt tay vào xây dựng thành phố biển xinh đẹp này thực sự trở thành một đô thị đáng sống.
Vũng Tàu là đô thị loại 1 trực thuộc tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu được thành lập năm 1991. Thành phố Vũng Tàu đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch chung lần đầu năm 1993, điều chỉnh năm 2005 và 2019. Thực hiện quy hoạch, qua hơn 30 năm xây dựng và phát triển, đến nay, thành phố Vũng Tàu khá khang trang, hiện đại. Từ năm 2020, Vũng Tàu là thành phố duy nhất ở Việt Nam liên tục đạt danh hiệu “thành phố du lịch sạch ASEAN” 3 lần liên tiếp (trao 2 năm 1 lần) đã nói lên điều đó.
Tuy nhiên, như các đô thị khác ở Việt Nam, do tình trạng đô thị hóa nhanh, Vũng Tàu cũng đang tồn tại những mặt trái của sự phát triển đô thị. Đó là tình trạng còn các khu dân cư manh mún, chưa đảm bảo mỹ quan; thiếu công viên cây xanh, không gian công cộng cho các hoạt động văn hóa, thể dục thể thao, vui chơi, giải trí; ùn tắc giao thông và ngập úng đã bắt đầu thường xuyên xuất hiện tại một số tuyến đường trọng điểm; tình trạng xe ô tô cá nhân để tràn ra lòng đường quanh các tòa nhà chung cư vì thiếu chỗ đậu xe… làm giảm chất lượng sống của người dân. Nguyên nhân chính của những vấn đề này xuất phát từ công tác quản lý, thực hiện quy hoạch chưa đồng bộ và còn nhiều quy hoạch treo.
Một thực trạng phổ biến nữa là các khu dân cư trên địa bàn thành phố Vũng Tàu hiện rất dàn trải, nhà nước tốn kém hơn trong đầu tư hạ tầng nhưng hiệu quả không cao, đồng thời làm cạn dần quỹ đất dự trữ cho phát triển kinh tế và thế hệ tương lai.
Thành phố Vũng Tàu có diện tích tự nhiên khoảng 150 km2, dân số hiện gần 500.000 người và dự báo đạt 650.000 vào năm 2035 và 850.000 vào năm 2050. Dân số tăng sẽ tiếp tục gây áp lực lớn lên hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và bài toán tái cấu trúc, định hướng lại chiến lược quy hoạch để đáp ứng nhu cầu phát triển dài hạn, tạo dựng nền tảng bền vững cho sự phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường là nhiệm vụ quan trọng đặt ra cho địa phương này.
Yêu cầu đặt ra là phát triển thành phố Vũng Tàu thành đô thị biển hiện đại, tối ưu hoá mật độ xây dựng, mật độ dân cư, nhằm sử dụng quỹ đất hiệu quả, đạt mục tiêu trở thành “trung tâm du lịch chất lượng cao, đẳng cấp quốc tế” như đề án tỉnh đang xây dựng theo tinh thần Nghị quyết 24-NQ/TW ngày 7/10/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Dự án trọng điểm chỉnh trang Bãi Sau thành phố Vũng Tàu được khẩn trương thi công dự kiến hoàn thành vào dịp kỉ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam 30/4/2025.
Bí thư Thành ủy Vũng Tàu Trần Đình Khoa cho biết, lãnh đạo tỉnh và thành phố thấy rất rõ những bất cập trên và đã tập trung tìm giải pháp đột phá, giải quyết triệt để cho bài toán về phát triển đô thị bền vững, gắn với việc bảo vệ môi trường. Các quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch tổng thể phân khu tỉ lệ 1/2000 cho toàn địa bàn thành phố Vũng Tàu vừa hoàn thiện, được tỉnh thông qua sẽ khắc phục được những bất cập trên và là lựa chọn tối ưu cho thành phố Vũng Tàu trong phát triển trong thời gian tới.
Tại quyết định số 568/QĐ-TTg ngày 17/5/2019 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chung thành phố Vũng Tàu đến năm 2035 thể hiện khu vực phía Nam Vũng Tàu sẽ được tập trung bảo tồn các công trình cổ và kiến trúc có giá trị; đồng thời hạn chế phát triển thêm các khu dân cư thấp tầng, chung cư cao tầng để duy trì bản sắc và các giá trị văn hóa, lịch sử. Còn khu vực phía Bắc sẽ là trung tâm phát triển chính, nơi tập trung các khu đô thị cao tầng được quy hoạch theo định hướng giao thông công cộng (TOD) nhằm tối ưu hóa không gian và nâng cao hiệu quả sử dụng đất.
Hiện thực hóa quyết định của Thủ tướng, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã nhanh chóng tiến hành quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch tỉ lệ 1/2000 các phân khu trên địa bàn thành phố. Các quy hoạch dựa trên địa hình, địa lý, bố trí các công trình phù hợp, gắn kết với nhau, phát huy tối đa lợi thế của từng khu vực tạo nên một bức tranh đô thị biển Vũng Tàu hiện đại, hài hòa.
Cụ thể, Khu đô thị cù lao Bến Đình có vị trí đắc địa, ven sông, biển, với lợi thế cảng Bến Đình, kết nối giao thông thuận lợi, được quy hoạch định hướng phát triển thành một trung tâm cao tầng kết nối thương mại và dịch vụ. Còn Khu đô thị Bắc Vũng Tàu được quy hoạch thành khu đô thị mới, là trung tâm hành chính của thành phố kết hợp với nhà ở cao tầng, phát triển giao thông công cộng và gia tăng mật độ dân cư nhằm giảm tải cho khu vực trung tâm hiện hữu.
Khu đô thị Gò Găng - Long Sơn được quy hoạch thành khu đô thị công nghiệp, đóng vai trò như cầu nối kinh tế - xã hội giữa Vũng Tàu với thành phố Bà Rịa và thị xã Phú Mỹ trong phát triển công nghiệp lọc hóa dầu và công nghiệp nặng, hỗ trợ phát triển các ngành kinh tế trọng điểm.
Khu đô thị Chí Linh - Cửa Lấp - Hải Đăng được quy hoạch là đô thị cửa ngõ của thành phố Vũng Tàu kết nối với khu đô thị ven biển Long Hải (huyện Long Điền) sẽ hình thành một vành đai đô thị sinh thái biển….
Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu Mai Trung Hưng cho biết, đặc điểm của các đô thị mới này là tập trung xây dựng nhiều tòa nhà cao tầng nhằm tăng mật độ dân cư và hoạt động trong một không gian nhất định; giúp giảm thiểu sử dụng đất, tăng cường hiệu quả sử dụng hạ tầng, tiết kiệm chi phí vận hành. Đây là dạng mô hình đô thị nén rất phù hợp trong bối cảnh đô thị hóa tăng, quỹ đất dành cho phát triển ngày một giảm.
Trong mô hình đô thị nén này, khu dân cư và cơ sở dịch vụ, tiện ích được xây dựng tập trung xung quanh các tuyến giao thông chính hoặc hệ thống giao thông công cộng, giúp tối ưu hoá kết nối, di chuyển của người dân, giảm áp lực lên hạ tầng giao thông. Bên cạnh đó, các đô thị này cũng được tính toán kết nối với những đô thị lớn ở thị xã Phú Mỹ, thành phố Bà Rịa tạo thành chuỗi vành đai đô thị, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế và du lịch theo chuỗi, hỗ trợ sự phát triển toàn diện cả khu vực.
Nhiều tuyến đường lớn được mở để phát huy quỹ đất của thành phố Vũng Tàu.
Theo Phó Chủ tịch UBND thành phố Vũng Tàu Nguyễn Trọng Thụy, nếu thực hiện tốt quy hoạch phân khu tỉ lệ 1/2000, ngoài đất dành cho giáo dục, y tế bắt buộc phải đủ thì đất dành cho giao thông, công viên cây xanh, bãi đỗ xe, khu vui chơi văn hóa, giải trí, thể thao cũng như sức “tải” du khách đến với thành phố sẽ tăng lên rất nhiều.
Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu Nguyễn Văn Thọ cho biết, hiện các quy hoạch phân khu tỉ lệ 1/2000 đã hoàn thành, nhiệm vụ của thành phố Vũng Tàu là thực hiện đúng quy hoạch, không để xảy ra tình trạng xây dựng trái phép, lấn chiếm, sử dụng đất sai mục đích. Tỉnh đã giao nhiệm vụ cho thành phố Vũng Tàu tiến hành rà soát quy hoạch chung và quy hoạch phân khu hướng đến các dự án quy mô lớn và thu hút nhà đầu tư tầm cỡ, có năng lực, uy tín, chất lượng thực sự; sớm phát triển thành phố Vũng Tàu trở thành trung tâm du lịch chất lượng cao, đẳng cấp quốc tế.