Giải ngân vốn đầu tư công thấp, Cần Thơ quyết tâm gỡ 'nút thắt'

Dù có nhiều nỗ lực, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công của Cần Thơ từ đầu năm đến nay vẫn còn thấp, chưa đạt yêu cầu đề ra và thấp hơn đáng kể so với mức trung bình của cả nước, đòi hỏi thành phố có giải pháp quyết liệt trong những tháng cuối năm.

Giải ngân đạt thấp, nhiều dự án trọng điểm chậm tiến độ

Theo báo cáo của Sở Tài chính thành phố Cần Thơ, lũy kế giải ngân vốn đầu tư công đến ngày 30/9/2025 đạt hơn 9.551 tỷ đồng, tương đương 34,5% kế hoạch vốn do Thủ tướng Chính phủ giao. Tỷ lệ này thấp hơn 15,5% so với mức trung bình của cả nước (50%) và còn rất xa so với mục tiêu thành phố đề ra là đạt 60% vào cuối quý III/2025. Đáng chú ý, đối với 67 dự án trọng điểm có tổng kế hoạch vốn lên tới 20.214,339 tỷ đồng, chiếm gần 70% tổng kế hoạch vốn của thành phố, tỷ lệ giải ngân còn thấp hơn, chỉ đạt 29,13%.

Làm rõ nguyên nhân của tình trạng chậm giải ngân, ông Lê Minh Cường - Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp – đơn vị được giao nguồn vốn lớn nhất thành phố cho biết, Ban được giao kế hoạch vốn năm 2025 là 15.760 tỷ đồng nhưng đến nay mới giải ngân được hơn 5.000 tỷ đồng, đạt khoảng 32%.

Nguyên nhân chính, theo ông Cường là việc giao vốn quá lớn so với tiến độ thực tế của một số dự án trọng điểm. Cụ thể, các dự án thành phần 3 và 4 của cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng có thời gian hoàn thành vào giữa năm 2027 nhưng đã được giao toàn bộ vốn của kỳ trung hạn ngay trong năm 2025. Việc này giống như một nhiệm vụ bất khả thi, không thể nào giải ngân 100% trong năm nay.

Bên cạnh đó, giải phóng mặt bằng tại các dự án lớn như nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 91 cũng là một "nút thắt" lớn khi còn khoảng 1.300 tỷ đồng vốn chưa thể chi trả do vướng mắc trong khâu phê duyệt phương án bồi thường. Ban cũng đang quyết liệt xử lý các nhà thầu yếu kém, tuy nhiên đây không phải là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân chung - ông Cường chia sẻ.

Tương tự, ông Nguyễn Văn Cà Lơ Anh, Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình dân dụng và công nghiệp cho biết, tổng kế hoạch vốn của Ban là 8.759 tỷ đồng, đã giải ngân được 48%. Dù tỷ lệ này cao hơn mặt bằng chung của thành phố nhưng Ban vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Nguyên nhân hàng đầu vẫn là giải phóng mặt bằng đang vướng mắc nghiêm trọng tại 42 dự án, ảnh hưởng đến nguồn vốn khoảng 2.000 tỷ đồng.

Từ khi hợp nhất địa giới hành chính đến nay, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình dân dụng và công nghiệp mới chỉ giải ngân được 100 tỷ đồng cho công tác này, còn tồn đọng tới 1.900 tỷ đồng. Ông Nguyễn Văn Cà Lơ Anh chỉ ra hàng loạt vướng mắc ở cấp xã, phường như: nhiều xã chưa thành lập Hội đồng bồi thường, Hội đồng thẩm định giá đất; chưa ban hành được giá đất cụ thể hoặc chính sách hỗ trợ khác, dẫn đến 20 xã, phường chưa thể ban hành phương án bồi thường. Ngoài ra, việc bố trí vốn dư ngay từ đầu năm và việc 41 dự án bị dừng triển khai sau sáp nhập cũng là những nguyên nhân khiến Ban đề xuất điều chỉnh giảm khoảng 600 tỷ đồng kế hoạch vốn.

Quyết tâm gỡ "nút thắt"

Phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp, Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ Trương Cảnh Tuyên thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế lớn trong 9 tháng vừa qua. Theo ông Trương Cảnh Tuyên, dù kinh tế thành phố có sự tăng trưởng ổn định nhưng chưa có đột phá, chỉ đạt 7,39%, thấp hơn kịch bản đề ra là trên 9%. Hạn chế lớn nhất chính là tiến độ giải ngân vốn đầu tư công đạt thấp hơn bình quân cả nước khoảng. Để đạt được mục tiêu tăng trưởng hai con số trong quý cuối năm là một vấn đề hết sức căng thẳng.

Chủ tịch UBND thành phố chỉ ra những khó khăn phát sinh từ việc thực hiện mô hình chính quyền hai cấp sau hợp nhất. Cấp xã, phường đang gặp nhiều lúng túng, vừa "thừa số lượng mà thiếu về chất lượng" cán bộ, vừa thiếu thốn về cơ sở vật chất, trang thiết bị. Đặc biệt, nhiều xã, phường gặp khó trong cân đối kinh phí hoạt động do các nhiệm vụ chi mới phát sinh chưa được giao dự toán kịp thời. Người đứng đầu chính quyền thành phố bày tỏ sự chia sẻ sâu sắc với những khó khăn mà cán bộ ở cơ sở đang đối mặt.

Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân trong những tháng còn lại của năm 2025, Chủ tịch UBND thành phố Trương Cảnh Tuyên yêu cầu lãnh đạo các sở, ngành, địa phương xác định đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm. Cần tập trung vào ba động lực tăng trưởng chính là đầu tư, tiêu dùng và xuất khẩu; trong đó, giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ cấp bách hàng đầu.

Chủ tịch UBND thành phố chỉ đạo các đơn vị phải quyết liệt tháo gỡ "nút thắt", đặc biệt là trong giải phóng mặt bằng, xem đây là khâu quyết định tiến độ các dự án. Các địa phương cấp xã phải khẩn trương thành lập Hội đồng thẩm định giá đất cụ thể, ban hành các chính sách bồi thường, hỗ trợ để sớm có phương án chi trả cho người dân. Sở Nông nghiệp và Môi trường được giao nhiệm vụ thành lập các tổ công tác để trực tiếp xuống hỗ trợ các xã, phường tháo gỡ vướng mắc trong công tác này.

Đối với các nhà thầu, Chủ tịch UBND thành phố yêu cầu chủ đầu tư phải tăng cường kiểm tra, giám sát; đồng thời, yêu cầu nhà thầu lập kế hoạch tiến độ chi tiết và cam kết thời gian hoàn thành; cương quyết xử lý đối với nhà thầu hạn chế về năng lực, vi phạm hợp đồng; các sở, ngành liên quan cần phối hợp chặt chẽ để tháo gỡ khó khăn về nguồn vật liệu xây dựng, đảm bảo cung ứng đủ cho dự án trọng điểm.

Ông Trương Cảnh Tuyên cũng yêu cầu các chủ đầu tư khẩn trương hoàn thiện hồ sơ, thủ tục thanh toán ngay khi có khối lượng nghiệm thu, không dồn vào cuối năm. Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ ghi nhận và đánh giá cao tinh thần trách nhiệm, sự đóng góp của các sở, ngành, địa phương vào sự phát triển chung của thành phố và kêu gọi tất cả cùng đồng lòng, nỗ lực với quyết tâm cao nhất để hoàn thành mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn năm 2025 theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ.