Lượng mưa ít, nước từ các hồ, đập thủy lợi, khe suối không đủ cung cấp cho các cánh đồng là nguyên nhân dẫn đến khô hạn trên diện rộng. Khô hạn cũng khiến cho hơn 100 ha lúa bị ảnh hưởng, nhiễm bệnh. Nhiều nông dân cho rằng, chưa có năm nào hạn hán lại kéo dài như năm nay, khiến cho việc sản xuất gặp nhiều khó khăn.
Cánh đồng Mường Than thuộc xã Mường Than, huyện Than Uyên được coi là một trong 4 cánh đồng lúa lớn của Tây Bắc. Thời điểm này, nông dân hối hả ra đồng lấy nước, làm cỏ tập trung chăm sóc lúa. Bởi giai đoạn trổ đòng, cây lúa cần tích lũy nhiều dinh dưỡng để trổ bông, do vậy nhu cầu lấy nước vào ruộng rất cao.
Lọ mọ đi lấy nước vào ruộng suốt đêm, bà Trần Thị Thắm (bản Cẩm Trung 2, xã Mường Than) cho biết, năm nay gia đình bà trồng hơn 5 sào lúa, nhưng từ đầu năm thời tiết khô hạn kéo dài khiến ruộng đồng bị thiếu nước nghiêm trọng. Hồ chứa nước và các ao đều bị khô không có nước, nên bà phải đi xin nước bên bản Khiêng (thuộc thị trấn Than Uyên) để dẫn vào ruộng. Thời điểm này, lúa đang trong thời kỳ trổ đòng, chỉ 20 ngày nữa trổ bông nên nước rất quan trọng. Thời tiết hạn hán khiến người dân làm ruộng chưa năm nào vất vả như năm nay. Dù vậy, họ vẫn cố gắng chăm sóc lúa cho đến khi thu hoạch.
Vụ Đông Xuân 2023 - 2024, xã Mường Than, huyện Than Uyên gieo cấy 423 ha các giống lúa: Séng Cù, nếp, Đại Dương, Bắc Hương, Bắc Thơm, Hà Phát, Tẻ Dâu. Trong đó có 205 ha diện tích lúa hàng hóa.
Ông Đàm Vũ Anh, Phó Chủ tịch UBND xã Mường Than cho biết, do ảnh hưởng khô hạn nắng nóng kéo dài, xã có gần 70 ha diện tích lúa Đông Xuân bị ảnh hưởng bởi khô hạn. Nhằm bảo vệ vựa lúa, địa phương triển khai nhiều biện pháp phòng chống khô hạn. Trong đó, xã thường xuyên xuống bản tuyên truyền, vận động động nhân dân chủ động dự trữ nguồn nước ao, suối, hồ rồi dùng máy bơm bơm nước lên ruộng bị khô hạn; khi lúa bị khô hạn kéo dài, các hộ dân phối hợp cùng nhau mua dây về rồi dùng máy bơm nước phục vụ tưới tiêu một cách hiệu quả, tiết kiệm để bảo vệ lúa.
Bên cạnh đó, địa phương khuyến cáo người dân tích cực thăm đồng, theo dõi sự sinh trưởng của lúa để có cách chăm sóc đúng quy định và kịp thời phát hiện sâu bệnh. Đến thời điểm hiện tại, trên địa bàn chưa xảy ra dịch bệnh hại lúa, những diện tích lúa bị ảnh hưởng bởi khô hạn thì người dân đang cố gắng chăm sóc để cây phục hồi.
Tương tự, tại xã Mường Cang, huyện Than Uyên có 223 ha diện tích lúa; trong đó 180 ha diện tích lúa hàng hóa tập trung. Ông Nguyễn Tự Trọng, Chủ tịch UBND xã Mường Cang cho hay, địa phương tập trung tuyên truyền nhân dân chủ động các biện pháp chăm sóc lúa; người dân có ý thức trực đêm, trực ngày để lấy nước vào ruộng. Tuy nhiên, do mưa ít, khô hạn kéo dài nên toàn xã có gần 3ha lúa bị ảnh hưởng. Đối với diện tích này, xã họp bản tuyên truyền nhân dân kiểm tra toàn bộ diện tích lúa, khu vực nào có khả năng phục hồi thì động viên các hộ gia đình khác ưu tiên cho những hộ này để lấy nước trước.
Vụ Đông Xuân năm nay, huyện Than Uyên gieo cấy hơn 2.044 ha lúa. Đến nay toàn huyện có 130 ha diện tích lúa bị ảnh hưởng do khô hạn kéo dài. Để bảo đảm toàn bộ diện tích lúa trên địa bàn sinh trưởng, phát triển thuận lợi, Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện phối hợp với các xã, thị trấn tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn quy trình, kỹ thuật chăm sóc, phòng trừ sâu, bệnh hại lúa đến bà con nông dân. Thời điểm này, cán bộ Phòng Nông nghiệp huyện đang phối hợp cùng cán bộ nông nghiệp các xã, thị trấn xuống từng cánh đồng hướng dẫn, vận động người dân lấy nước, bón phân, làm cỏ, chủ động theo dõi chặt chẽ tình hình phát triển của cây lúa.
Ông Vũ Văn Nội, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Than Uyên cho biết, do thời tiết khô hanh kéo dài, không có mưa khiến lượng nước ở các nguồn tưới tiêu sản xuất nông nghiệp bị giảm. Phòng tham mưu cho UBND huyện chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, các xã, thị trấn tuyên truyền nhân dân duy tu, sửa chữa, nạo vét các tuyến kênh mương thủy lợi đảm bảo tưới tiêu; vận động nhân dân sử dụng tiết kiệm nguồn nước, chia sẻ nguồn nước với nhau đảm bảo hài hòa tưới tiêu.
Với sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, ngành và sự nỗ lực của người dân trên địa bàn, huyện Than Uyên phấn đấu vụ Đông Xuân năm nay sẽ đảm bảo năng suất, sản lượng theo mục tiêu, kế hoạch đề ra.