Trên địa bàn tỉnh Gia Lai có hơn 30 dân tộc thiểu số cùng chung sống ở trên 1.000 buôn làng; trong đó có 2 dân tộc bản địa chính là Bahnar và J'rai với khoảng gần 400.000 người, chiếm 1/4 dân số của toàn tỉnh. Hai dân tộc này hiện đã có ngôn ngữ và chữ viết riêng, đang được bảo tồn và phát huy giá trị. Đây là một trong những bản sắc văn hóa độc đáo của tộc người Bahnar và J'rai trên cao nguyên.Ngôn ngữ và chữ viết của 2 dân tộc bản địa này đã được sử dụng thường xuyên trong sinh hoạt cộng đồng, sinh hoạt văn hoá - văn nghệ và trong hoạt động phát thanh truyền hình. Ở các trường học, ngôn ngữ và chữ viết Bahnar - J'rai được dạy cùng với tiếng phổ thông ở các trường tiểu học và một số trường phổ thông trung học trong các vùng có số lượng học sinh là người dân tộc thiểu số chiếm đa số.
Khách du lịch thăm mô hình nhà rông tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam. Ảnh: Anh Tuấn/TTXVN. |
Đối với các trường Phổ thông Dân tộc Nội trú huyện, tỉnh thì ngôn ngữ và chữ viết bằng tiếng Bahnar - J'rai được coi là môn học chính khoá trong chương trình giảng dạy cho học sinh các cấp. Trong những năm gần đây, Sở Nội vụ cũng đã phối hợp với trường Cao đẳng Sư phạm tỉnh biên soạn giáo trình và tổ chức giảng dạy tiếng Bahnar - J'rai cho cán bộ, công chức trong tỉnh theo học.
Nhiều loại hình báo chí Trung ương và địa phương cũng đã xuất bản báo chí bằng song ngữ Việt - Barnah và Việt - J'rai, từng bước đáp ứng thông tin cho cộng đồng ở các vùng dân tộc thiểu số. Trong đó Báo ảnh Dân tộc và Miền núi của Thông tấn xã Việt Nam đã phối hợp với Báo Gia Lai xuất bản từ 10 năm nay, hiện mỗi tháng xuất bản 1 kỳ với số lượng khoảng 8.000 cuốn cấp cho các già làng, trưởng bản và lãnh đạo xã.
Từ sau ngày giải phóng đất nước, tỉnh Gia Lai đã coi trọng việc bảo tồn và phát triển ngôn ngữ, chữ viết của 2 tộc người Bahnar - J'rai trên cơ sở đầu tư mạnh cho việc sưu tầm, nghiên cứu loại hình ngôn ngữ, chữ viết này nhằm phát huy có hiệu quả. Nhiều công trình nghiên cứu khoa học thường xuyên được tiến hành và hình thành nên bộ chữ viết chuẩn. Đây là cơ sở khoa học cho việc biên soạn và giảng dạy song ngữ Việt - Bahnar và Việt - J'rai đã và đang được triển khai rộng rãi hiện nay.
Văn Thông