Tiến sĩ Phan Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS - Bộ Y tế phát biểu tại Hội thảo.
Thông tin được đưa ra tại Hội thảo tổng kết điều trị dự phòng trước phơi nhiễm với HIV (PrEP) giai đoạn 2020-2022 diễn ra tại TP Hồ Chí Minh, ngày 26/10. Hội thảo do Cục Phòng, chống HIV/AIDS - Bộ Y tế tổ chức với sự tham gia của hơn 200 đại biểu đến từ các Sở Y tế, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật các tỉnh, thành phố, các tổ chức quốc tế, các tổ chức phi chính phủ, các cơ sở y tế, các tổ chức cộng đồng tại 29 tỉnh, thành phố đang triển khai cung cấp dịch vụ PrEP.
Tiến sĩ Phan Thị Thu Hương - Cục trưởng Cục Phòng/chống HIV/AIDS cho biết, từ năm 2017, Việt Nam đã triển khai cung cấp dịch vụ PrEP thí điểm tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Sau thành công của mô hình thí điểm, từ năm 2019 đến nay, với sự hỗ trợ từ các dự án PEPFAR và dự án Quỹ Toàn cầu, Bộ Y tế đã mở rộng cung cấp dịch vụ PrEP tại 29 tỉnh, thành phố với 206 cơ sở cung cấp dịch vụ PrEP, trong đó có 49 cơ sở tư nhân. Tính đến ngày 30/9/2022, đã có 60.258 khách hàng sử dụng ít nhất 1 lần dịch vụ PrEP, vượt 134% chỉ tiêu được giao. Hiện có 31.165 người đang dùng PrEP, trong đó 94,5% đang uống PrEP hàng ngày và 5,5% đang uống PrEP theo tình huống. 80% người sử dụng PrEP là nhóm khách hàng nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM), 72% là khách hàng trẻ trong độ tuổi từ 20 đến 34 tuổi.
Trong những năm qua đã có rất nhiều mô hình, sáng kiến trong tư vấn, tiếp cận, giới thiệu và cung cấp dịch vụ PrEP được triển khai trên cả nước như: PrEP cung cấp trực tiếp tại các cơ sở y tế công lập, cơ sở tư nhân bao gồm cả phòng khám tư nhân do cộng đồng làm chủ; PrEP và chăm sóc sức khỏe toàn diện cho khách hàng; PrEP lưu động; PrEP tại Trạm y tế xã lồng ghép trong chăm sóc sức khỏe ban đầu; PrEP tại cộng đồng… Các mô hình đa dạng, tạo sự thuận tiện trong tiếp cận và sử dụng dịch vụ, phù hợp với các nhóm khách hàng trẻ tuổi, giảm kỳ thị phân biệt đối xử.
Nhiều đại biểu từ các tổ chức quốc tế tham dự Hội thảo.
Song theo Tiến sĩ Phan Thị Thu Hương, để góp phần ngăn chặn dịch HIV có xu hướng tăng nhanh ở nhóm MSM và ở những người có hành vi nguy cơ cao, hoàn thành chỉ tiêu 72.000 khách hàng nhận dịch vụ PrEP đến cuối năm 2025, góp phần chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030 theo Chiến lược quốc gia, vẫn còn những tồn tại, khó khăn cần phải tìm ra nguyên nhân và có các giải pháp, kế hoạch quyết liệt hơn trong thời gian tới. Trong đó, cần nâng cao nhận thức về PrEP đối với các đối tượng đích hơn nữa, mở nhanh dịch vụ ở những tỉnh, thành phố có tỷ lệ lây nhiễm trong nhóm MSM cao, thu hút được nhiều khách hàng có nguy cơ cao lây nhiễm HIV vào điều trị PrEP, kết nối tốt hơn nữa giữa các nhóm cộng đồng và cơ sở cung cấp dịch vụ PrEP…
Mới đây, mô hình cung cấp dịch vụ PrEP từ xa (Tele PrEP) được Bộ Y tế cho phép triển khai thí điểm tại 20 cơ sở y tế thuộc 7 tỉnh, thành phố hướng tới việc cung cấp dịch vụ nhanh, thuận tiện, phù hợp, bảo mật cho khách hàng có nguy cơ cao nhiễm HIV, đặc biệt là khách hàng trẻ tuổi. Đồng thời Tele PrEP cũng mở ra cơ hội tiếp cận dịch vụ dự phòng trước phơi nhiễm cho những khách hàng sống và làm việc tại các tỉnh không có dịch vụ PrEP.
Thống kê của Cục Phòng, chống HIV/AIDS, những năm gần đây số lượng người mắc HIV mới có xu hướng tăng nhanh ở nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới. Mỗi năm có khoảng 10.000 - 13.000 trường hợp phát hiện nhiễm HIV, chủ yếu tập trung vào nhóm người trẻ tuổi từ 20 đến dưới 40 tuổi. Kết quả nghiên cứu của Trường Đại học Y Hà Nội cho thấy, nếu không được can thiệp dự phòng thì trong số 100 nam giới quan hệ tình dục đồng giới sau mỗi năm sẽ có khoảng 7 người bị nhiễm HIV.