Khu vực chờ khám bệnh tại Bệnh viện Ung bướu Thành phố Hồ Chí Minh cơ sở 2. Ảnh minh họa: Đinh Hằng/TTXVN
Tiến sĩ, bác sĩ Diệp Bảo Tuấn, Giám đốc Bệnh viện Ung bướu Thành phố Hồ Chí Minh nêu 2 điểm tâm đắc nhất của Nghị quyết 72, đó là từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần; đến năm 2030, người dân được miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi Bảo hiểm y tế theo lộ trình.
Theo bác sĩ Tuấn, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí mỗi năm một lần rất quan trọng trong chăm sóc sức khỏe, đặc biệt trong ngành ung thư. Tại Việt Nam, mỗi năm ghi nhận hơn 180.000 ca ung thư mới và hơn 120.000 ca tử vong (theo GLOBOCAN 2022), đã và đang trở thành gánh nặng lớn cho hệ thống y tế và xã hội. Nếu bệnh ung thư được phát hiện càng sớm thì việc điều trị sẽ hiệu quả, đỡ tốn kém chi phí.
Vì vậy, việc toàn dân được khám sức khỏe định kỳ mỗi năm và miễn phí sẽ giúp phát hiện sớm bệnh lý ung thư và nhiều bệnh lý khác; từ đó, giảm chi phí điều trị, hiệu quả điều trị tăng cao, tỷ lệ tử vong do bệnh tật cũng được kéo giảm.
Bên cạnh đó, hiện nay, người bệnh và bảo hiểm y tế vẫn đồng chi trả theo tỷ lệ nhất định. Ở một số bệnh lý như ung thư, tim mạch…, chi phí điều trị rất cao. Nếu chính sách miễn viện phí ra đời, nhiều người bệnh hiểm nghèo sẽ được trao thêm cơ hội sống khỏe và chữa trị bệnh tốt hơn.
Bác sĩ Trần Văn Khanh, Giám đốc Bệnh viện Lê Văn Thịnh cho rằng, Nghị quyết 72 đặt mục tiêu tiến tới khám bệnh miễn phí là cách bảo đảm công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế. Hiện nay, bảo hiểm y tế có độ bao phủ khoảng 94% dân số, chưa đạt 100%, trong đó có nhiều nhóm lao động tự do, cận nghèo, người dân vùng khó khăn chưa tham gia bảo hiểm y tế. Trong khi đó, chi tiêu y tế vẫn là gánh nặng đối với nhiều người dân Việt Nam, nguy cơ nghèo hóa do bệnh tật ngày càng lớn. Do đó, việc miễn phí khám bệnh giúp người dân giảm chi phí y tế, có cơ hội tiếp cận dịch vụ y tế sớm, từ đó giảm tàn tật, giảm tử vong và tăng tuổi thọ khỏe mạnh.
"Nghị quyết 72 mang ý nghĩa rất nhân văn và có tính khả thi nếu thực hiện theo lộ trình: mở rộng bảo hiểm y tế toàn dân, tăng nguồn lực tài chính, đảm bảo nhân lực và công nghệ giám sát", bác sĩ Khanh nêu quan điểm.
Xúc động với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với sức khỏe người dân, ông Nguyễn Văn Sâm, Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng Ban Công tác Mặt trận Khu phố 21, phường Đông Hưng Thuận, Thành phố Hồ Chí Minh cho hay, các chủ trương trong Nghị quyết 72 rất phù hợp với lòng dân. Việc khám sức khỏe định kỳ mỗi năm một lần là vô cùng cần thiết, tuy nhiên hiện nay đại đa số người dân vẫn chưa có điều kiện để thực hiện. Theo ông Sâm, nguyên nhân là do điều kiện kinh tế chưa cho phép. Bên cạnh đó, người dân vẫn còn chủ quan, chưa có thói quen kiểm tra sức khỏe định kỳ cùng với tâm lý "đi khám sẽ phát hiện ra bệnh" mà chưa ý thức được rằng, nếu để bệnh nặng thì việc điều trị sẽ rất tốn kém, thậm chí dù tốn rất nhiều tiền cũng không thể cứu được.
Về vấn đề đến năm 2030, người dân được miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế theo lộ trình, ông Sâm cho rằng, đây là một chính sách vô cùng nhân văn và cần thiết, nhất là đối với người dân nghèo. "Nhìn sang nhiều quốc gia trên thế giới, thậm chí Cuba đã miễn phí viện phí cho người dân từ lâu, do đó, nếu nhà nước thực hiện được chính sách miễn phí viện phí thì quá tốt cho người dân", ông Sâm bày tỏ.
Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch Liên chi hội Truyền nhiễm Thành phố Hồ Chí Minh đánh giá, việc khám sức khỏe định kỳ miễn phí cho người dân, đặc biệt là những người dân nghèo là một trong những cách giúp người dân phát hiện sớm và có ý thức phòng bệnh cao hơn.
"Nên nhớ, đầu tư cho dự phòng lời gấp 8 lần đầu tư cho điều trị, nghĩa là nếu chúng ta bỏ ra 1 đồng cho dự phòng thì khỏi phải tốn 8 đồng cho điều trị, điều trị rất tốn kém", bác sĩ Khanh nhìn nhận.
Một điểm đáng chú ý của Nghị quyết 72 là chủ trương thực hiện chính sách ưu đãi đặc thù, vượt trội cho đội ngũ nhân viên y tế trực tiếp làm chuyên môn tại trạm y tế cấp xã, cơ sở y tế dự phòng; nâng mức phụ cấp ưu đãi nghề lên mức tối thiểu 70% cho người thường xuyên và trực tiếp làm chuyên môn y tế tại trạm y tế cấp xã, cơ sở y tế dự phòng. Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh, điều này là sự công nhận và có ý nghĩa khích lệ lớn đối với đội ngũ y, bác sĩ trong lĩnh vực y tế dự phòng, nhân viên y tế làm công tác chuyên môn tại trạm y tế xã, phường. Lâu nay, đây là đối tượng phải chịu nhiều thiệt thòi khi thu nhập thấp, không có cơ hội làm thêm để tăng thu nhập, cũng như chưa được đánh giá đúng vai trò, vị trí của họ.
Cũng đánh giá cao luận điểm đẩy mạnh phát triển hệ thống y tế dự phòng, y tế cơ sở của Nghị quyết 72, Tiến sĩ, bác sĩ Trần Phủ Mạnh Siêu, Giám đốc Bệnh viện Gò Vấp cho rằng, y tế dự phòng luôn là trụ cột quan trọng trong hệ thống y tế. Thực tế, trong công tác phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm cho thấy, nhiều năm qua, hệ thống y tế dự phòng, y tế cơ sở đã thực hiện rất tốt. Trong bối cảnh hiện nay, ngành Y tế đang hướng đến quản lý các bệnh không lây nhiễm khác như đái tháo đường, tăng huyết áp, tim mạch… ngay tại y tế cơ sở, đưa dịch vụ y tế ngày càng đến gần dân hơn, do đó chủ trương đầu tư phát triển y tế dự phòng, y tế cơ sở là vô cùng đúng đắn và đảm bảo tính bền vững.
"Có chính sách đãi ngộ tốt hơn sẽ ngày càng có nhiều bác sĩ lựa chọn y tế dự phòng, tự nguyện về trạm y tế công tác, nâng cao chất lượng cho tuyến y tế cơ sở, y tế dự phòng. Hệ thống y tế cơ sở sẽ trở thành "người gác cổng", vừa giảm tải cho hệ thống điều trị tuyến trên, vừa bảo vệ sức khỏe người dân và tăng tính công bằng trong tiếp cận y tế, kể cả ở những khu vực vùng sâu vùng xa", bác sĩ Trần Phủ Mạnh Siêu đánh giá.