Bệnh sán dây lợn có thể gây động kinh, liệt nửa người, rối loạn trí nhớ

Một ổ bệnh sán dây lợn với 108 người mắc mới được phát hiện ở tỉnh Bình Phước đang làm dấy lên những lo ngại về một loại bệnh tưởng chừng đã được khống chế từ nhiều năm nhờ thực hiện “ăn chín, uống sôi” và vệ sinh môi trường.

Để chủ động phòng bệnh sán dây và ấu trùng sán dây lợn (lợn gạo), chiều 7/11, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế khuyến cáo người dân: Không ăn các thực phẩm sống như thịt lợn, nem chua, thịt lợn tái, rau sống không đảm bảo vệ sinh; quản lý phân tươi, nhất là ở những vùng có người nhiễm sán dây lợn trưởng thành trong ruột; sử dụng hố xí hợp vệ sinh, không nuôi lợn thả rông. Người có sán trưởng thành trong ruột phải được điều trị, không phóng uế bừa bãi. Các đơn vị chức năng quản lý chặt chẽ tiêu chuẩn vệ sinh các lò mổ lợn (heo). 

Chủ động phòng bệnh sán dây và ấu trùng sán dây lợn 

Qua công tác giám sát, Viện Sốt rét, Ký sinh trùng, Côn trùng Thành phố Hồ Chí Minh đã phát hiện ổ bệnh sán dây lợn (Taenia solium) từ những con lợn ở thôn Bù Gia Phúc I, xã Phú Nghĩa, huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước; sau đó phát hiện nhiều trường hợp người nhiễm bệnh sán dây lợn ở địa phương này và các xã lân cận. Kết quả xét nghiệm những con lợn nghi ngờ bị nhiễm ấu trùng sán dây lợn đã phát hiện thấy các mẫu thịt lợn bị nhiễm ấu trùng sán với mật độ rất cao (50 - 70 nang ấu trùng/kg thịt). Các bộ phận của lợn như cơ, não, lưỡi đều nhiễm nang ấu trùng. 

Chú thích ảnh
Mẫu sán dây thu hồi tại Phòng khám bệnh Chuyên khoa Ký sinh trùng, 
Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng TP. HCM . Ảnh: vncdc.gov.vn

Người dân khu vực trên có tập quán chăn nuôi lợn thả rông, chế biến thức ăn từ thịt lợn sống như làm nem chua, ăn thịt tái, sinh hoạt của người dân liên quan nhiều đến nhiễm bệnh từ thịt lợn chưa nấu chín. Viện Sốt rét, Ký sinh trùng, Côn trùng Thành phố Hồ Chí Minh đã thông báo cho y tế địa phương về tình trạng nói trên để phối hợp tổ chức phòng chống dịch bệnh cho nhân dân và đề nghị ngành y tế địa phương tăng cường công tác truyền thông cho người dân địa phương về các biện pháp phòng bệnh. Đến nay việc theo dõi, phát hiện và điều trị cho những người nhiễm bệnh đang được tiếp tục tiến hành, đặc biệt tập trung vào các biện pháp tuyên truyền về vệ sinh ăn uống, vệ sinh môi trường.

Cách nhận biết và điều trị bệnh sán dây lợn

Bệnh sán dây lợn hay còn gọi là bệnh sán dải, sán dải heo phân bố ở nhiều nơi trên thế giới, việc mắc bệnh liên quan đến tập quán ăn uống, ăn thịt lợn chưa nấu chín. Ở Việt Nam, bệnh xuất hiện ở tất cả các vùng miền, các tỉnh, thành. Theo số liệu được báo cáo qua các nghiên cứu, qua các cơ sở điều trị đến nay có ít nhất 55 tỉnh, thành có ca bệnh sán dây/ấu trùng sán lợn.

Chú thích ảnh
Ấu trùng sán dây được tìm thấy trong thịt lợn. Ảnh: Ảnh: vncdc.gov.vn

Đối với người, tùy thuộc ăn hay nuốt phải trứng hay nang ấu trùng có thể mắc các thể bệnh như sau:

Bệnh ấu trùng sán lợn: Người ăn phải trứng sán dây lợn nhiễm trong thức ăn, sau khi ăn hay nuốt phải trứng sán, trứng vào dạ dày, nở ra ấu trùng, đến ruột non, ấu trùng xuyên qua thành ống tiêu hóa vào máu và di chuyển đến ký sinh tại các cơ vân, não, mắt… trường hợp này là nhiễm từ môi trường bên ngoài cơ thể nên có thể thấy ít ấu trùng ở các mô.

Trong trường hợp người bệnh có sán trưởng thành trong ruột, khi đốt sán già rụng, có thể đốt sán bị trào ngược lên dạ dày do phản ứng của nhu động ruột, như vậy sẽ tương tự như ăn phải đốt sán mới, do đó số lượng ấu trùng sẽ rất lớn. Ấu trùng sán theo máu đến các cơ, mắt hay não của người và sẽ hóa nang. Tùy thuộc vào vị trí ký sinh của nang sán mà có những biểu hiện khác nhau.

Nếu nang sán nằm trong cơ sẽ thấy có những u nhỏ, chắc, kích thước khoảng 1 - 2 cm hoặc bằng hạt đỗ, hạt lạc, di động dễ, không ngứa, không đau, nằm ở vị trí cơ vân, không ở trên đường đi của hạch bạch huyết; nếu nang sán nằm trong não, người bệnh có thể bị động kinh, liệt tay, chân hay liệt nửa người, nói ngọng, rối loạn trí nhớ hoặc đau đầu dữ dội; nếu nang sán nằm trong mắt có thể gây tăng nhãn áp, giảm thị lực hoặc mù.
 
Bệnh sán trưởng thành ở ruột: Người bệnh ăn phải thịt lợn sống hay chưa chín có chứa các nang sán (lợn gạo), khi đến dạ dày ấu trùng sán sẽ thoát nang và bám dính vào ruột non rồi phát triển thành sán dây trưởng thành. Sán dây trưởng thành phát triển dần bằng cách nẩy chồi, sinh đốt mới từ cổ, tạo ra hàng ngàn đốt sán mới, mỗi đốt có khoảng 50.000 trứng, kéo dài chiều dài của sán trưởng thành lên tới 2 đến 12 mét, chúng ký sinh trong ruột non nhiều năm.

Bệnh sán dây trưởng thành thường không biểu hiện triêu chứng rõ rệt như gây triệu chứng đau bụng, rối loạn tiêu hóa nhẹ. Triệu chứng chủ yếu là người bệnh thường xuyên có những cảm giác khó chịu, bứt rứt, có những đốt sán tự rụng theo phân ra ngoài, đốt sán là những đoạn nhỏ, dẹt, trắng ngà như xơ mít, đầu sán phẳng, một số trường hợp phát hiện thấy có trứng sán trong phân.

Trong điều trị bệnh sán dây và ấu trùng sán dây lợn phải tuân thủ nguyên tắc chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời ngay khi phát hiện có đốt sán để tránh bị bệnh ấu trùng sán lợn. Việc điều trị bệnh ấu trùng sán dây lợn phải thực hiện ở cơ sở y tế với trang bị phương tiện cấp cứu và phải được theo dõi. Thuốc điều trị bệnh và ấu trùng bệnh sán dây lợn là Praziquantel, Niclosamide và Albendazole.

Mỹ Bình (TTXVN)
108 người nhiễm sán dây lợn tại huyện Bù Gia Mập
108 người nhiễm sán dây lợn tại huyện Bù Gia Mập

Ngày 6/11, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Lê Thành Đồng, Viện trưởng Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng TP Hồ Chí Minh cho biết, qua công tác giám sát đã phát hiện ổ bệnh sán dây lợn (Taenia solium) với 108 người nhiễm tại huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước.

Chia sẻ:

doanh nghiệp - Sản phẩm - Dịch vụ Thông cáo báo chí Rao vặt

Các đơn vị thông tin của TTXVN