“Nới lỏng” quy định kết hôn với người nước ngoài

Chị Đỗ Minh P. (huyện Hoài Đức, Hà Nội) vừa xong thủ tục đăng ký kết hôn với người nước ngoài, được thực hiện tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của UBND huyện Hoài Đức. Chị P. cho biết, thủ tục đăng ký khá dễ dàng. Chị cùng chồng đến nộp hồ sơ và sau khoảng 15 ngày quay lại để ký tên vào giấy chứng nhận đăng ký kết hôn. Chị P. đánh giá, việc chuyển thẩm quyền cấp giấy chứng nhận đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài từ UBND cấp tỉnh về UBND cấp huyện là một bước đột phá trong cải cách thủ tục hành chính bởi vừa thuận tiện cho người dân, vừa đơn giản hóa nhiều thủ tục, thời gian giải quyết được rút ngắn.

Theo chị P., trước đây làm thủ tục đăng ký kết hôn với người nước ngoài thuộc thẩm quyền của UBND tỉnh/thành phố, chị phải đi một quãng đường xa mới đến Sở Tư pháp để thực hiện. Đó là chưa kể quy trình làm thủ tục có rất nhiều bước phải đi lại nhiều lần khá bất tiện. Trong khi đó, hiện tại chị chỉ cần tới UBND huyện để làm thủ tục, thiếu hồ sơ gì thì bổ sung cũng dễ. Thời hạn giải quyết cũng rút ngắn từ 25 ngày xuống 15 ngày. Chồng của chị chỉ cần về Việt Nam một lần để làm thủ tục kết hôn, đỡ phải đi lại nhiều lần vừa mất thời gian vừa tốn kém.

Không chỉ người dân, việc phân cấp cho UBND cấp quận/huyện thực hiện thay vì UBND cấp tỉnh và Sở Tư pháp như trước đây cũng tạo thuận lợi cho cơ quan Nhà nước trong đăng ký và quản lý hộ tịch. Nhiều ý kiến cho rằng, nếu cứ để cấp tỉnh thực hiện đăng ký kết hôn thì sẽ giống như “vừa đá bóng vừa thổi còi”, bởi tỉnh vừa làm công tác quản lý nhà nước về hộ tịch vừa giải quyết các sự vụ cụ thể, trong khi thời gian đó nên để hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ cho cơ sở. Bên cạnh đó, việc kết hôn của một công dân mà phải cần đến Chủ tịch UBND cấp tỉnh/thành phố ra quyết định cũng không phù hợp. Ở cương vị này, Chủ tịch có rất nhiều công việc phải giải quyết, dẫn đến tình trạng nơi này, nơi khác để “ùn ứ” hồ sơ, nhất là với các tỉnh có lượng việc kết hôn với người nước ngoài lớn.

Cơ bản không vướng mắc

Sau 7 tháng triển khai quy định về phân cấp thẩm quyền trong đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài, các địa phương đều đánh giá không có vướng mắc lớn. Giám đốc Sở Tư pháp Cần Thơ Huỳnh Quốc Lâm cho biết, do có sự chuẩn bị chu đáo về nguồn nhân lực cũng như tập huấn nghiệp vụ nên việc đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài diễn ra khá thuận lợi. Mỗi tháng một quận, huyện tiếp nhận, giải quyết khoảng trên dưới 10 hồ sơ kết hôn có yếu tố nước ngoài. Sở Tư pháp cũng đã tiến hành kiểm tra việc thực hiện Luật Hộ tịch tại cơ sở và không phát hiện những vi phạm hay sai sót. Tuy nhiên, theo ông Lâm vì là quy định mới nên với nhiều quận, huyện sở vẫn phải hướng dẫn nghiệp vụ theo kiểu “cầm tay chỉ việc”.

Còn tại Hà Nội, mặc dù đội ngũ cán bộ tư pháp có sự chênh lệch về số lượng cũng như chất lượng ở các quận, huyện nội, ngoại thành song theo đánh giá của Phó Giám đốc Sở Tư pháp Phạm Thanh Cao thì “những vướng mắc trong đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài chỉ là những vấn đề nhỏ liên quan đến trình tự thủ tục và đã được Sở tháo gỡ ngay”. Để chuẩn bị cho việc thực hiện quy định mới, Hà Nội đã có sự chuẩn bị chu đáo, đặc biệt là tập huấn cho cán bộ tư pháp cơ sở về các nội dung mới của Luật.

Tuy nhiên, theo nhiều địa phương, vấn đề con người và năng lực cần được quan tâm trong việc thực hiện phân cấp thẩm quyền mới. Hiện nay, cả nước mới có hơn 700 phòng tư pháp, với tổng số gần 3.200 người (bình quân 4,5 người/một phòng Tư pháp). Con số này vẫn là ít so với nhu cầu công việc.