Tiêm kích F-16 Falcon của Mỹ. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Phát biểu tại cuộc họp báo, Ngoại trưởng Blinken tái khẳng định cam kết của Washington cung cấp F-16 cho Ankara. Ông nêu rõ chính quyền Tổng thống Joe Biden ủng hộ việc cung cấp máy bay F-16 mới cho Thổ Nhĩ Kỳ và bộ phụ tùng nâng cấp số F-16 hiện có trong phiên chế nước này. Tuy nhiên, thời điểm Mỹ chính thức phê duyệt thương vụ bán F-16 cho Thổ Nhĩ Kỳ cũng như thời điểm giao hàng chưa được tiết lộ.
Thổ Nhĩ Kỳ muốn mua 40 máy bay F-16 của Mỹ và hiện đại hóa 80 chiếc đang hoạt động. Tổng thống Biden đang tìm kiếm sự ủng hộ của Quốc hội Mỹ đối với thương vụ khí tài quân sự này. Đầu tháng 2, nhóm 29 thượng nghị sĩ Dân chủ và Cộng hòa đã gửi thư đến Tổng thống Biden, trong đó khẳng định Quốc hội Mỹ không thể duyệt bán tiêm kích F-16 cho Thổ Nhĩ Kỳ nếu nước này chưa chấp thuận cho Thụy Điển và Phần Lan gia nhập NATO. Đây là lần đầu tiên Quốc hội Mỹ liên hệ rõ ràng và trực tiếp thương vụ khí tài quân sự cho Ankara với nỗ lực gia nhập NATO của hai quốc gia Bắc Âu nói trên.
Mỹ đang nỗ lực thuyết phục Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan phê chuẩn đơn xin gia nhập NATO của Phần Lan và Thụy Điển. Tháng 5 năm ngoái, hai nước này đã nộp đơn xin gia nhập NATO, kết thúc hàng thập niên duy trì chính sách không liên kết về quân sự. Để trở thành thành viên của khối, hai nước phải được quốc hội của toàn bộ 30 quốc gia thành viên NATO hiện nay phê chuẩn đơn xin gia nhập. Thổ Nhĩ Kỳ bày tỏ phản đối, do cho rằng Phần Lan và Thụy Điển chưa đáp ứng các yêu cầu của họ, chủ yếu liên quan đến lực lượng người Kurd mà Ankara cho là "khủng bố" và đứng sau âm mưu đảo chính năm 2016. Thổ Nhĩ Kỳ cũng cảnh báo Washington không nên coi việc Ankara phê chuẩn hai nước Bắc Âu vào NATO là điều kiện tiên quyết cho thương vụ F-16.
Liên quan đến vấn đề này, Ngoại trưởng Blinken cho biết Washington ủng hộ mạnh mẽ việc Thụy Điển và Phần Lan nhanh chóng gia nhập NATO, ngay cả khi người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ nhấn mạnh sự cần thiết phải có các bước cụ thể hơn. Ông cũng kêu gọi tất cả các bên trong NATO thuyết phục Thụy Điển hành động để giải quyết những quan ngại của Ankara và có được sự ủng hộ của Thổ Nhĩ Kỳ.
Về phần mình, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu đã bác bỏ mọi nỗ lực nhằm áp đặt các điều kiện đối với thương vụ máy bay F-16 nói trên. Ông tuyên bố gắn việc ủng hộ Thụy Điển và Phần Lan gia nhập NATO vào thương vụ này là hành động không phù hợp vì đây là hai vấn đề khác nhau.
Ông Blinken đang có chuyến thăm đầu tiên đến Thổ Nhĩ Kỳ với tư cách là ngoại trưởng Mỹ. Dự kiến, trong ngày 20/2, ông sẽ hội kiến Tổng thống nước chủ nhà Recep Tayyip Erdogan.