Sớm “bén duyên” với nghệ thuật tuồng, năm 16 tuổi, bà Trần Thị Đới, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa, nơi có di sản thế giới Thành Nhà Hồ đã gia nhập Đoàn tuồng thôn Bèo, xã Vĩnh Long, huyện Vĩnh Lộc. Thời bao cấp, chồng chất những khó khăn, nhưng bà vẫn kiên trì luyện tập và không nản chí. Khá thành thục và có thế mạnh ở vai diễn giả trai, kép võ, kép rằn, kép xéo... khán giả hâm mộ tuồng ấn tượng với Trần Thị Đới qua những vai diễn mà bà thể hiện xuất sắc như Trần Bình Trọng, Triệu Quốc Chinh, Nữ chúa (Ngọn lửa Hồng Sơn)...
Nghệ nhân ưu tú Trần Thị Đới - vai Nữ chúa trong vở “Ngọn lửa Hồng Sơn”. Ảnh nhân vật cung cấp. |
Từ những năm 80 của thế kỷ trước, cái tên Trần Thị Đới đã quen thuộc với khán giả tuồng trên sàn diễn không chuyên trong tỉnh. Hiện bà là thành viên tích cực nhất trong Câu lạc bộ hát tuồng của làng Bèo, xã Vĩnh Long, huyện Vĩnh Lộc. Nhắc đến Câu lạc bộ hát tuồng của làng Bèo, bà Trần Thị Đới không giấu được niềm tự hào. Ra đời năm 2005, Câu lạc bộ hát tuồng của làng Bèo trở thành ngôi nhà chung của 25 thành viên yêu tuồng. Điều đặc biệt là đa số họ đều đã lên chức ông, bà. Không quản tuổi tác, bằng niềm đam mê với môn nghệ thuật sân khấu tuồng, các nghệ nhân, nghệ sĩ Câu lạc bộ hát tuồng của làng Bèo đã gìn giữ và thổi hồn cho nghệ thuật tuồng hồi sinh chính từ những sinh hoạt đời thường. Những “nghệ sĩ chân đất” với đôi tay gầy, nước da sạm nắng đã tạm quên đi những vất vả mưu sinh thường nhật để hóa trang, vẽ mặt, đeo râu… đáp ứng lòng mong mỏi của nhiều người yêu tuồng địa phương.
Niềm đam mê, nhiệt huyết của nghệ nhân Trần Thị Đới đã lan truyền sang các thành viên khác trong câu lạc bộ. Nhằm thu hút khán giả, nhất là lớp trẻ đến với sân khấu tuồng, bà Đới cùng các thành viên trong Câu lạc bộ hát tuồng của làng Bèo vẫn tối tối tề tựu đông đủ ở đình làng để hóa thân vào từng vai diễn. Nhờ đó, từ người già đến trẻ nhỏ ở thôn Bèo không ai không thuộc một vài đoạn tuồng, thậm chí có những em tuổi đời còn trẻ nhưng đã nhen nhóm niềm đam mê với môn nghệ thuật tuồng truyền thống.
Nghệ nhân Trần Thị Đới chia sẻ: “Tôi mong Câu lạc bộ hát tuồng của làng Bèo nhận được sự hỗ trợ từ phía các cơ quan quản lý văn hóa, các cấp, các ngành để các thành viên trong câu lạc bộ có nơi giao lưu, biểu diễn phục vụ nhân dân và đặc biệt là khách tham quan khi đến với Di sản thế giới Thành Nhà Hồ”.
Năm 2009, với vai chính Trần Bình Trọng trong vở diễn cùng tên, Nghệ nhân Trần Thị Đới đã đạt Huy chương Vàng Liên hoan Tuồng truyền thống không chuyên tỉnh Thanh Hóa. Năm 2013, tại Liên hoan đàn và hát dân ca khu vực Di sản Thành Nhà Hồ lần thứ 1, bà đoạt giải diễn viên xuất sắc… Đặc biệt, với vai nữ chúa (vở Ngọn lửa Hồng Sơn), năm 2015 bà đoạt Huy chương Bạc Liên hoan tác phẩm sân khấu tổ chức tại Đà Nẵng.
Với những thành tích xuất sắc đạt được cùng với việc tích cực sưu tầm, phục dựng lại các vở tuồng cổ đặc sắc, ngày 13/11/2015 bà Trần Thị Đới vinh dự được Chủ tịch nước ký quyết định trao tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú trong lĩnh vực Nghệ thuật trình diễn dân gian năm 2015.
Bà Đỗ Thị Loan, Trưởng phòng Văn hóa huyện Vĩnh Lộc khẳng định: "Với những kinh nghiệm cùng tình yêu với bộ môn nghệ thuật tuồng, nghệ nhân Trần Thị Đới đã và đang đóng góp tích cực cho sự phát triển của tuồng Vĩnh Lộc. Mong rằng ngọn lửa đam mê nghệ thuật tuồng sẽ tiếp tục được bà Đới và những người dân làng Bèo gìn giữ để bộ môn nghệ thuật truyền thống này ngày càng lan tỏa".