Các hộ dân bị ảnh hưởng do vỡ thân đập bao hồ chứa quặng thải Nhà máy DAP số 2. Ảnh: Quốc Khánh/TTXVNBên cạnh đó, Vinachem sẽ tiếp tục gia cố các khu vực đê vỡ, giám sát các vị trí xung yếu khác để chủ động ứng phó, tiếp tục theo dõi, xử lý nguồn nước đảm bảo an toàn.
Trước đó, đại diện Tập đoàn Hóa chất Việt Nam đã cùng với Công ty cổ phần DAP số 2 và địa phương đến thăm hỏi, hỗ trợ cho mỗi hộ dân bị ảnh hưởng 5 triệu đồng để ổn định cuộc sống.
Về lâu dài, đại diện lãnh đạo Tập đoàn Hóa chất Việt Nam cũng chỉ đạo, các đơn vị cần rà soát hệ thống đê, đập của bãi chứa Gyps (chất thải cuối cùng sau quá trình sản xuất phân bón DAP), khẩn trương xây dựng phương án gia cố thân đập, xây dựng hồ điều hòa, xem xét lại thiết kế, kết cấu thân đập để đảm bảo an toàn bãi thải Gyps.
Đồng thời, cần khẩn trương làm việc với Bộ Tài nguyên và Môi trường và các bộ, ngành liên quan về việc bổ sung Báo cáo Đánh giá tác động môi trường đối với khu vực bãi thải Gyps; trong đó, có công trình hồ chứa nước róc với sức chứa khoảng 100.000 m3; chủ động bố trí kinh phí và nhân lực, phối hợp với địa phương để sớm di dời các hộ dân trong khu vực (trước mắt khoảng 10 hộ dân ngay trong khu vực có nguy cơ cao).
Trong buổi làm việc mới đây tại tỉnh Lào Cai, Cục Hóa chất và Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp (Bộ Công Thương) cho biết, sự cố vỡ đập bãi thải của Công ty cổ phần DAP 2 tại Lào Cai về cơ bản đã được khống chế; an sinh xã hội được thực hiện đồng thời nên nhận được sự chia sẻ, đồng thuận của chính quyền và người dân địa phương.
Nguyên nhân được các cơ quan chức năng xác định là do tại vị trí thân đê bị vỡ đã có hiện tượng thấm bởi lớp vải địa kỹ thuật lót đáy bị hở tại các mối nối. Nước thấm ra qua các điểm hở này trong thời gian dài làm cho bờ đê bị yếu dần.
Trước đó, từ ngày 2-5/9, khu vực huyện Bảo Thắng có mưa lớn, mực nước trong thân đê dâng cao bất thường, tăng khoảng 80 cm so với bình thường, làm tăng áp lực, xuất hiện vết nứt và quá sức tải của đập, dẫn đến vỡ một phần thân đập dài khoảng 45m, làm hơn 40.000 m3 nước róc từ bã thải Gyps trong bãi thải đã tràn ra ngoài, chảy qua đường tỉnh lộ 151 về suối Mã Ngan. Dòng nước đã cuốn trôi một phần nhà và đồ dùng của 2 hộ dân và ảnh hưởng đến khoảng 35 hộ dân nằm dọc hai bên đường tỉnh lộ 151.
Trước thời điểm xảy ra sự cố, khi phát hiện có dấu hiệu bất thường, cán bộ kỹ thuật thường trực của Công ty cổ phần DAP 2 đã thông tin đến người dân để nhanh chóng di chuyển khỏi khu vực đập có khả năng ảnh hưởng do đó không có thiệt hại về người.
Ngay sau khi xảy ra sự cố, Công ty cổ phần DAP 2 và chính quyền địa phương đã thông tin đến các hộ dân và các cơ quan xử lý nước ven 2 bờ suối ngừng sử dụng nước để sinh hoạt và sản xuất. Mặt khác, do đường nước thoát sau khi vỡ đập chỉ theo đường suối nên đến nay chưa có thiệt hại nhiều về hoa màu, lưu lượng nước suối và sông Hồng cao nên nước thải nhanh được pha loãng.
Về việc khắc phục sự cố, trong đêm 7/9/2018, Công ty cổ phần DAP 2 đã hàn đắp được thân đê, lu lèn tạm thời. Tới thời điểm hiện nay, phần thân đê tạm (đoạn bị vỡ) đã cao bằng 1/2 chiều cao bờ đê cũ và đang tiếp tục gia cố.
Lượng nước trong bãi Gyps tại khu vực đê vỡ đã rút hết. Công ty cổ phần DAP 2 đang tiếp tục kiểm tra để có phương án xử lý đối với phần thân đê còn lại. Đồng thời, thuê đơn vị tư vấn để hoàn thành phương án triệt để gia cố toàn bộ các điểm xung yếu.
Trong quá trình xử lý, lực lượng ứng phó đã sử dụng khoảng 500 tấn vôi bột rắc tại nhiều điểm dọc các suối lân cận để trung hòa axit trong nước Gyps. Tại thời điểm 10h00 sáng ngày 8/9, độ pH (do Sở Tài nguyên và Môi trường Lào Cai đo) đã đảm bảo xấp xỉ bằng 7 (mức trung tính).
Về vấn đề an sinh xã hội, UBND tỉnh Lào Cai đã chỉ đạo các lực lượng chức năng (công an, bộ đội, chính quyền địa phương,...) phối hợp với lực lượng cứu hộ của Nhà máy DAP Lào Cai và một số doanh nghiệp khu vực lân cận để bảo vệ hiện trường, hỗ trợ di dời người và tài sản đến khu vực an toàn; đồng thời, hỗ trợ ngay 2 triệu đồng/hộ dân cho 35 hộ dân bị ảnh hưởng.