Kiểm đếm tiền công đức tại đền Cửa Ông. Ảnh: TTXVN phát
Thực tế, việc quản lý tiền công đức ở mỗi đền, chùa và nơi thờ tự ở các địa phương khác nhau nên cách thức quản lý cũng khác nhau. Cách làm ở Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt đền Cửa Ông - Cặp Tiên (thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh) được nhiều người dân đánh giá cao về sự chặt chẽ, minh bạch.
Đền Cửa Ông là một trong những ngôi đền nổi tiếng của tỉnh Quảng Ninh thu hút hàng triệu khách du lịch mỗi năm. Đền thờ Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng (con thứ ba của Trần Hưng Đạo) - người có công lao to lớn trong việc trấn giữ vùng Đông Bắc của Tổ quốc. Ngoài ra, nơi đây còn thờ đầy đủ các tướng sĩ nhà Trần và gia thất: Trần Quốc Tuấn, Trần Anh Tông, Trần Khánh Dư, Phạm Ngũ Lão, Yết Kiêu... Chỉ trong 2 tháng đầu năm 2023, đền Cửa Ông đã đón 300 ngàn lượt khách, tổng số tiền công đức của nhân dân lên tới hơn 12,8 tỷ đồng.
Trước năm 2020, đền Cửa Ông được giao cho UBND phường Cửa Ông quản lý toàn diện. Khi đó, chính quyền cơ sở phải cắt cử cán bộ quản lý nên không có sự chuyên sâu, chuyên tâm. Sau này, UBND tỉnh Quảng Ninh có Quyết định số 4220/QĐ-UBND về việc thành lập Ban Quản lý di tích lịch sử quốc gia đặc biệt đền Cửa Ông - Cặp Tiên trực thuộc UBND thành phố Cẩm Phả. Chính quyền thành phố Cẩm Phả nhanh chóng kiện toàn danh mục vị trí việc làm và giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính cho Ban Quản lý.
Ban Quản lý đã thành lập các tổ thủ từ, tổ ghi công đức, tổ bảo vệ, tổ mở khóa hòm và kiểm đếm tiền công đức, tổ giám sát. Các tổ có nhiệm vụ riêng, có trách nhiệm giám sát, quản lý tiền công đức chặt chẽ, minh bạch, hiệu quả. Trưởng ban Quản lý Phạm Thành Trung cho biết, Ban Quản lý đền xây dựng quy trình quản lý các nguồn công đức theo Thông tư 04 của Bộ Tài chính và hướng dẫn của Sở Tài chính. Mỗi hòm công đức đều có 2 ổ khóa; trong đó 1 chìa khóa giao cho tổ trưởng tổ mở khóa hòm công đức, 01 chìa khóa giao cho tổ trưởng tổ bảo vệ - thành viên tổ mở khóa hòm.
Cứ vào 14 giờ và 19 giờ hàng ngày, các hòm công đức đều được mở khóa trước sự chứng kiến, giám sát của đông đủ các thành viên trong tổ. Các cơ quan chức năng có thể kiểm tra, giám sát quy trình này từ xa thông qua hệ thống camera an ninh được lắp đặt ở các nơi thờ tự và khu vực kiểm đếm tiền công đức. Nguồn tiền công đức sau khi mở hòm được đóng gói do Bản Quản lý đền chuẩn bị và niêm phong lại, sau đó vận chuyển về nơi kiểm đếm. Tiền sẽ được nộp vào tài khoản tiền gửi của đơn vị được mở tại Kho bạc Nhà nước thành phố Cẩm Phả để chi hoạt động thường xuyên cho Ban Quản lý đền. Số còn lại nộp ngân sách nhà nước. Toàn bộ thông tin số tiền công đức đều được báo cáo hàng ngày về UBND thành phố Cẩm Phả. Việc chi thường xuyên của Ban Quản lý đền dựa vào tình hình thực tế và được UBND thành phố Cẩm Phả kiểm soát thông qua Phòng Tài chính-Kế hoạch thẩm định kiểm soát chi. Với chủ trương của tỉnh về việc tạo dựng thói quen không sử dụng tiền mặt, người dân có thể quét mã QR để chuyển tiền công đức.
Ông Phạm Văn Kính, Phó Chủ tịch UBND thành phố Cẩm Phả cho hay, tiền công đức cũng như giọt dầu ở đền Cửa Ông từ trước đến nay được quản lý, sử dụng bài bản, khoa học và minh bạch. Toàn bộ tiền công đức được hạch toán vào sổ sách theo quy định của nhà nước và được sử dụng cho các hoạt động của đền như trả công, lương cho những người làm ở đền và kinh phí tổ chức các lễ hội hàng năm. Số tiền còn lại được đưa vào xây dựng, nâng cấp, tu bổ, tôn tạo đền khang trang, sạch đẹp.
Từ năm 2015 đến nay, thành phố Cẩm Phả đã quan tâm đầu tư tôn tạo di tích đền Cửa Ông. Nhiều hạng mục công trình tu bổ, xây dựng, đầu tư được thực hiện với giá trị gần 1.000 tỷ đồng gồm đường giao thông từ Quốc lộ 18A đến chân cầu Vân Đồn 1; hệ thống điện chiếu sáng, tiểu cảnh, cây xanh, bồn hoa đường vào và xung quanh khu vực di tích; sân lễ hội; đền Trung thờ Khâm sai Đông Đạo tiết chế Hoàng Cần; mở rộng lối lên đền Thượng, lầu Chuông; di dời tượng đài Trần Quốc Tảng lên vị trí đồi quốc phòng; công viên ven biển đền Cửa Ông, đường lên tượng đài, các hạng mục kè, cây xanh để đảm bảo cảnh quan trong di tích. Đặc biệt, năm 2022 thành phố đã tu bổ đền Quan Châu và xây dựng lầu Trống với kinh phí trên 45 tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa.