Trong khoảng hai năm gần đây, sản lượng xi măng Việt Nam dư thừa để đáp ứng nhu cầu trong nước nên nhiều doanh nghiệp đã lựa chọn con đường xuất khẩu. Tuy nhiên, dư luận đang lo ngại trước thông tin giá xuất khẩu xi măng thấp hơn nhiều so với giá bán trong nước. Xung quanh vấn đề này, phóng viên Thông tấn xã Việt Nam đã có cuộc trao đổi với ông Lương Quang Khải (ảnh trên)- Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Xi măng Việt Nam (Vicem).
´Xin ông cho biết, giá xuất khẩu xi măng của các doanh nghiệp Việt Nam có thấp hơn nhiều so với giá bán trong nước?
Giá xi măng xuất khẩu khoảng 55 USD/tấn, tương đương 1,1 đến 1,2 triệu đồng/tấn tùy theo tỷ giá. Giá bán xi măng trong nước giao ở nhà máy của Vicem cũng ở mức này. Tuy nhiên, do phải tính thêm chi phí vận chuyển và áp dụng các chính sách bán hàng khác nên giá bán lẻ xi măng trong nước lên đến 1,3 - 1,4 triệu đồng/tấn. Bởi vậy, nếu chỉ đem giá bán đến tay người tiêu dùng đi so sánh với giá xuất khẩu thì đương nhiên thấy chênh lệch, nhưng đây là sự so sánh khập khiễng.
Do đó, hoàn toàn có thể khẳng định nếu cùng giao bán tại nhà máy thì giá xi măng xuất khẩu không thấp hơn giá bán trong nước. Ngay như Vicem khi bán xi măng cho các dự án giao thông nông thôn do còn cho trả chậm nên giá bán thực ra còn thấp hơn so với giá xuất khẩu.
´Hiện nay, nhiều doanh nghiệp đang tìm cách đẩy mạnh xuất khẩu xi măng. Xin ông cho biết quan điểm về việc này?
Xi măng là sản phẩm nặng nên bán ở thị trường trong nước là tốt nhất. Tuy nhiên, việc xuất khẩu vẫn phải được tính đến bởi nhất là khi thị trường xi măng trong nước cung đang vượt cầu.
|
Xuất khẩu giúp giảm áp lực tồn kho xi măng trong nước. |
Tại Việt Nam, mùa xây dựng thì lượng xi măng tiêu thụ nhiều, nhưng cũng có thời điểm sẽ tiêu thụ ít (mùa mưa bão) và khi đó sẽ có một lượng hàng dư cần giải quyết. Một đặc điểm của các nhà máy xi măng là phải vận hành liên tục, không được phép dừng sản xuất vì sẽ dẫn đến tổn hao nhiệt. Nếu tồn kho lớn, doanh nghiệp còn phải đối mặt với áp lực trả nợ vốn vay đầu tư cao, chi phí lãi vay vốn lưu động lớn. Mục tiêu chính của doanh nghiệp vẫn là hiệu quả và xuất khẩu là giải pháp đúng mang lại hiệu quả cho doanh nghiệp. Xuất khẩu được sẽ giúp giảm áp lực hàng tồn trong nước và lại thu được ngoại tệ. Hiện giá xuất clinker của Thái Lan là 40 USD/tấn thì Việt Nam từ 38-39 USD/tấn. Do từ Thái Lan vận chuyển đến thị trường Indonesia và Bangladesh gần hơn nên họ có giá bán tốt hơn Việt Nam. Trong khu vực châu Á, Thái Lan và Hàn Quốc là những nước đã tham gia thị trường xuất khẩu, mạng lưới buôn bán xi măng từ lâu rồi. Sản lượng xi măng Việt Nam những năm trước chỉ đủ phục vụ cho nhu cầu trong nước là chính, không có dư thừa nên bây giờ cung vượt cầu thì mới tham gia thị trường xuất khẩu để điều tiết nên giá xuất khẩu thấp hơn họ 1- 2 USD/tấn thì cũng là chấp nhận được.
Nếu doanh nghiệp cùng giữ hàng lại để bán trong nước thì giá sẽ còn tụt xuống thấp, thậm chí doanh nghiệp có thể phải dừng sản xuất do thua lỗ. Đơn cử như Nhà máy Xi măng Hoàng Thạch công suất 4 triệu tấn/năm, năm 2012 do chưa chủ động xuất khẩu, nên có những tháng trong năm bị tồn đọng lên tới 500 ngàn tấn clinker. Nhưng từ năm 2013 tình trạng này đã được giải quyết bằng cách xuất khẩu, không để tồn kho. Các dây chuyền vẫn chạy hết công suất, vừa bán trong nước vừa phục vụ xuất khẩu nên lợi nhuận của Xi măng Hoàng Thạch năm 2013 đạt hơn 300 tỷ đồng, tăng 17% so với năm 2012.
Xuất khẩu giúp giảm áp lực dư thừa trong nước, phát huy hiệu quả vốn đầu tư, thu được ngoại tệ, có dòng tiền trả vốn vay, các nhà máy đều hoạt động ổn định, có hiệu quả.
´ Lượng xi măng của các đơn vị thành viên Vicem chiếm tới 38% thị phần trong nước. Ở vai trò “dẫn dắt” trên thị trường, Vicem đã có những giải pháp gì để điều tiết giá xuất khẩu, hạn chế việc các doanh nghiệp “phá giá” lẫn nhau nhằm thu hút khách hàng thưa ông?
Vào thời điểm cuối năm 2012, việc xuất khẩu thông qua môi giới đã khiến giá clinker và xi măng giảm vài đô la mỗi tấn. Trước tình hình đó, Vincem đã kêu gọi các doanh nghiệp thành viên phải định hướng thống nhất theo hình thức hiệp hội xuất khẩu để đạt hiệu quả, không để từng nhà máy chạy đua xuất khẩu đơn lẻ. Vicem kêu gọi các doanh nghiệp thống nhất về giá và đảm bảo chất lượng hàng hóa xuất khẩu để giữ uy tín và thị trường. Do vậy, từ giữa năm 2013, giá xuất clinker của Việt Nam đã tăng lên thêm 2 USD/tấn, ở mức 39 USD/tấn, chỉ thấp hơn Thái Lan 1 USD/tấn. Vicem mong muốn nhận được sự chỉ đạo của Bộ Xây dựng và Hiệp hội Xi măng Việt Nam để cùng thống nhất, nâng cao tính chuyên nghiệp và hiệu quả của hoạt động xuất khẩu xi măng.
Tuy nhiên, đối với xuất khẩu clinker và xi măng cũng cần phải rút ra những bài học kinh nghiệm, đó là không nên để quá nhiều đầu mối xuất khẩu, dẫn đến cạnh tranh nội bộ, bạn hàng ép giá, uy tín thương hiệu sản phẩm bị ảnh hưởng. “Buôn có bạn, bán có phường”, tôi cho rằng Việt Nam cần chuyên nghiệp hóa nghiệp vụ xuất nhập khẩu mới để tìm kiếm các đối tác, bạn hàng chiến lược lâu dài như vậy chúng ta sẽ có chỗ đứng trên thương trường thế giới, chủ động và có hiệu quả trong lĩnh vực này.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
Thu Hằng (Thực hiện)