Chủ trì cuộc họp báo tại điểm cầu Hà Nội là Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh; tại điểm cầu Jakarta là Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi.
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh chủ trì buổi Họp báo. Ảnh: Văn Điệp/TTXVN
Tại họp báo, trả lời câu hỏi của phóng viên về các nước lớn thể hiện cạnh tranh chiến lược trong bối cảnh diễn ra Hội nghị AMM lần thứ 53, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cho biết: Cạnh tranh chiến lược giữa các nước là một thực tế và thực tế này diễn ra ở các hội nghị, diễn đàn trên thế giới, khu vực và ở Đông Nam Á - một khu vực giữ vị trí chiến lược quan trọng. ASEAN là một diễn đàn có các cơ chế, trong đó có cơ chế về hội nghị cũng như diễn đàn an ninh khu vực, là diễn đàn để trao đổi các vấn đề chiến lược, những vấn đề trong quan hệ giữa các nước liên quan đến khu vực. Đương nhiên những vấn đề cạnh tranh chiến lược giữa các nước cũng được thể hiện tại các cuộc họp của diễn đàn này.
Dịp kỷ niệm 53 năm thành lập, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN đã đưa ra tuyên bố về duy trì hòa bình, ổn định ở Đông Nam Á, thể hiện rõ quan điểm của các nước trong khu vực là mong muốn xây dựng Đông Nam Á hòa bình, thịnh vượng; mong muốn tất cả các quốc gia trên thế giới cũng như trong khu vực đóng góp vai trò tích cực, hỗ trợ, thúc đẩy cho việc duy trì hòa bình, ổn định của Đông Nam Á. Đó cũng chính là thể hiện vai trò trung tâm của ASEAN mà ASEAN mong muốn xây dựng. Đương nhiên ASEAN và các nước trong khu vực không muốn bị kẹt vào cạnh tranh giữa các nước tác động đến hòa bình, ổn định của khu vực. Điều đó đã được thể hiện và trao đổi tại các cuộc họp của ASEAN tại các diễn đàn đối thoại, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh nhấn mạnh.
Trả lời câu hỏi liên quan về những vấn đề ảnh hưởng đến AMM 53 do diễn ra theo hình thực họp trực tuyến, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cho biết: Đại dịch COVID-19 diễn ra đã tác động đến toàn cầu cũng như khu vực, tác động trực tiếp đến các hoạt động kinh tế - xã hội trong đó có các hoạt động đối thoại của ASEAN. Nhưng với chủ đề của ASEAN năm 2020 là kết nối và chủ động thích ứng, các nước ASEAN trong đó có vai trò Chủ tịch của Việt Nam, đã chủ động thích ứng với tình hình đó, tổ chức các hội nghị theo hình thức trực tuyến.
Cho đến thời điểm này của năm 2020, các hội nghị theo hình thức trực tuyến trong ASEAN nhiều hơn so với bình thường. Đó cũng là việc thích ứng của nước Chủ tịch ASEAN trong việc tích cực tổ chức các hội nghị để đảm bảo các hoạt động, các mục tiêu, cam kết, các công trình của ASEAN vẫn tiếp tục được thực hiện, xây dựng. Đối với AMM 53 lần này, Việt Nam tổ chức hội nghị dù thời gian có chậm hơn so với dự định nhưng diễn ra suôn sẻ. "Dù hội nghị không có phiên chụp ảnh chung và vòng tay ASEAN đã trở thành thương hiệu kết nối rất rõ ràng tại các hội nghị nhưng việc tổ chức theo hình thức trực tuyến không ảnh hưởng đến nội dung hội nghị, tất cả các văn kiện của hội nghị lần này được soạn thảo và thống nhất cao một cách rất nhanh chóng, có nội dung tốt và tích cực", Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh khẳng định.
Phóng viên trong nước và quốc tế tại buổi Họp báo. Ảnh: Văn Điệp/TTXVN
Trả lời câu hỏi của phóng viên liên quan đến lợi ích của các nước ngoài khu vực cũng như trong khu vực tại Biển Đông, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cho biết: Tại bất kỳ hội nghị nào của ASEAN, vấn đề Biển Đông cũng được nêu rõ. Tinh thần là kêu gọi xây dựng, đóng góp vào xây dựng Biển Đông là một khu vực biển hòa bình, ổn định, tự do hàng hải ở trên biển cũng như trên bầu trời và luôn luôn kêu gọi tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982.
"Các quốc gia trong tuyên bố của mình tại hội nghị đã nêu cần phải tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển. Các nước cũng đều là thành viên của Công ước, trong đó có Trung Quốc, Việt Nam và các nước ASEAN. Việc tuân thủ Công ước đó là điều đương nhiên của các nước thành viên của Công ước", Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh nêu rõ.
Liên quan đến Khung tổng thể phục hồi toàn diện đã được thông qua tại Cuộc họp điều phối ASEAN lần thứ 27 ngày 9/9 vừa qua và Nhóm công tác về điều phối của ASEAN về các tình huống khẩn cấp y tế đang điều phối trong xây dựng những khung này, Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi cho biết: Khung tổng thể này sẽ được trình lên Hội nghị cấp cao 37 để các nhà lãnh đạo xem xét, thông qua vào tháng 11/2020. Khung tổng thể sẽ đưa ra một số tiêu chí để định hướng cho các biện pháp ứng phó toàn khu vực của Cộng đồng ASEAN chống lại dịch COVID-19 trên cả ba trụ cột và sẽ chú trọng quan tâm tới những nhóm dân cư bị ảnh hưởng nhiều nhất và dễ bị tổn thương nhất.
"Chúng ta đều hiểu rằng tác động của dịch COVID-19 sẽ rất sâu sắc và lâu dài. Do vậy, Khung tổng thể sẽ đưa khu vực của chúng ta trải qua ba giai đoạn phục hồi. Trong đó giai đoạn thứ nhất tập trung vào mở cửa lại với những biện pháp ngắn hạn và trung hạn, trong đó có Kế hoạch hành động Hà Nội về tăng cường hợp tác và kết nối chuỗi cung và hành lang đi lại thông thoáng của ASEAN. Điều này giúp tạo thuận lợi cho việc đi lại thiết yếu trong khu vực trong giai đoạn mở lại để sao cho những hoạt động kinh tế thiết yếu khác sẽ tiếp tục không bị gián đoạn, trong khi vẫn đảm bảo những quy trình, quy chuẩn về y tế cộng đồng...", Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi nói.
"Phục hồi sẽ không thể chỉ dựa vào một ngành, lĩnh vực, quốc gia hay khu vực. Chúng tôi sẽ tham vấn với các bên liên quan, doanh nghiệp, y tế, du lịch, vận tải, nông nghiệp và các lĩnh vực khác bởi họ chính là đầu tàu cho phục hồi kinh tế. Chúng tôi sẽ hợp tác chặt chẽ với các đối tác bên ngoài cùng phối hợp những nỗ lực phục hồi hợp tác để đóng góp cho những nỗ lực toàn cầu chống lại đại dịch COVID-19", Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi cho biết thêm.
Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 và các Hội nghị liên quan được tổ chức từ ngày 9 - 12/9/2020 theo hình thức trực tuyến với sự tham gia của 27 đoàn thuộc 4 châu lục với các múi giờ khác nhau. Trong khuôn khổ sự kiện đã diễn ra 19 hội nghị cấp Bộ trưởng với khoảng 42 văn kiện được xem xét, ghi nhận và thông qua.
AMM 53 và các Hội nghị liên quan là một trong những Hội nghị quan trọng nhất trong Năm Chủ tịch ASEAN 2020. Hội nghị diễn ra bối cảnh thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp bởi cạnh tranh chiến lược gay gắt giữa các nước lớn, căng thẳng gia tăng ở một số điểm nóng; dịch COVID-19 diễn ra phức tạp với những làn sóng lây nhiễm mới gây nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống kinh tế - xã hội của các nước thành viên ASEAN.