TTXVN giữ vững vị thế dòng thông tin chính thống, chủ lực - Bài cuối: Tự tin, bản lĩnh trên mặt trận thông tin

Năm 2020, nhiều vụ đại án tham nhũng, vụ án kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng; xét xử các vụ hoạt động nhằm lật đổ chính quyền,  chống phá Đảng, Nhà nước. Là trung tâm thông tin chiến lược, tin cậy của Đảng và Nhà nước, mảng thông tin về công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực luôn được TTXVN chú trọng, nhằm giúp công chúng có cái nhìn toàn diện, khách quan về mọi mặt vấn đề, góp phần giữ vững ổn định chính trị, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên, nhân dân đối với Đảng, Nhà nước. 

Nhiều phóng viên TTXVN đã có sự đầu tư bài bản, dấn thân vào tâm điểm vụ việc, không quản khó khăn nguy hiểm để tìm hiểu và phản ánh đúng bản chất vụ việc, mang lại tác phẩm báo chí có giá trị thông tin cao.

Tìm hiểu, đi sâu vào gốc rễ vấn đề

Nói đến vụ án Đồng Tâm là nhắc tới vụ chống đối người thi hành công vụ một cách có tổ chức và phi nhân tính, gây bàng hoàng, phẫn nộ trong dư luận xã hội. Ngày 9/1/2020, những kẻ chủ mưu đã sát hại 3 chiến sỹ Công an làm nhiệm vụ bảo vệ công trình xây dựng tường rào khu vực sân bay quân sự Miếu Môn và đảm an ninh trật tự xã hội tại xã Đồng Tâm (huyện Mỹ Đức, Hà Nội). Vụ việc đã trải qua các quá trình điều tra, khởi tố, truy tố, xét xử. Những đối tượng cầm đầu, những kẻ quá khích đã bị xử lý nghiêm theo đúng quy định pháp luật, có sự phân loại đối tượng, xem xét mức độ hành vi để phân định hình phạt, thể hiện chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước. Quá trình điều tra, xét xử để lại bài học cho những kẻ coi thường pháp luật, sử dụng vũ khí để chống đối và sát hại người thi hành công vụ. Nhiều đối tượng đã thể hiện sự ăn năn, hối cải trong suốt quá trình điều tra, tố tụng và tại phiên tòa xét xử.

Chùm 5 bài viết "Vụ án Đồng Tâm - Hành trình thức tỉnh lương tâm 'kẻ ác' bằng sự thượng tôn của pháp luật" của nhóm phóng viên Nguyễn Thị Kim Anh, cơ quan thường trú TTXVN tại Hà Nội và Nguyễn Xuân Tùng, phóng viên Phòng Chính trị - Ngoại giao, Ban biên tập tin Trong nước phối hợp thực hiện đã phản ánh diễn biến, tình tiết của vụ việc, xuyên suốt quá trình điều tra, truy tố, xét xử; phân tích, bình luận vụ việc từ góc độ thực tiễn và pháp lý. Các bài viết góp phần nói lên tiếng nói của công luận, lên án những đối tượng kích động, coi thường pháp luật; nêu bật chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước; phản ánh sự ăn năn, hối cải của các đối tượng trong quá trình tố tụng. Chùm bài viết cũng gửi đi thông điệp rõ ràng: Không một cá nhân hay tổ chức nào được cho mình quyền đứng trên pháp luật; mọi hành vi vi phạm pháp luật đều phải được xử lý nghiêm minh theo đúng quy định của pháp luật.

Không chỉ thông tin, phản ánh lại các vụ việc tiêu cực, phóng viên TTXVN cũng đi sâu, điều tra các "góc khuất'' trong đời sống xã hội. Trong đó, có thể kể đến chùm bài "Zalo Bank: Trung gian tài chính và khoảng trống pháp lý'' của nhóm phóng viên Nguyễn Quốc Huy, Nguyễn Thùy Dương, Nguyễn Uyên Hương, Lê Thị Mai Phương, Ban biên tập tin Kinh tế. 

Đại diện nhóm phóng viên thực hiện chùm bài, chị Nguyễn Thùy Dương, phóng viên Ban biên tập tin Kinh tế cho biết: Thời điểm đó, sự xuất hiện, phát triển với tốc độ nhanh chóng của công ty công nghệ tài chính liên quan đến việc cho vay online đã khiến các cơ quan quản lý đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức trong quản lý, giám sát do những rủi ro liên quan tới an ninh tiền tệ, bảo mật thông tin, sử dụng trái phép thông tin cá nhân... Trong khi đó, Ban biên tập tin Kinh tế đã nhận được nhiều phản ánh của bạn đọc hỏi về vấn đề an toàn khi vay tiền qua ứng dụng công nghệ nói chung, cụ thể như hình thức Zalo Bank và tính pháp lý của ứng dụng này nếu xảy ra tranh chấp giữa 2 bên. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề cũng như tính thời sự khi nhu cầu vay vốn của người dân ngày một tăng cao, trong khi các hình thức quảng cáo vay tiêu dùng cũng đang nở rộ trên các mạng xã hội, qua các ứng dụng công nghệ, Ban đã thành lập nhóm phóng viên điều tra để xác thực rõ tính pháp lý của Zalo Bank nhằm khuyến cáo người dân khi thực hiện các giao dịch tiền tệ qua các ứng dụng công nghệ. 

Sau 3 tháng tìm hiểu, điều tra, chùm bài ''Zalo Bank: Trung gian tài chính và khoảng trống pháp lý" với 5 bài viết lần lượt được đăng tải. Nhóm phóng viên đã tiếp cận từ nhiều đối tượng khác nhau, người thực tế đi vay tiền online, các cơ quan quản lý liên quan (Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công Thương), luật sư và đặc biệt phóng viên đã nhập vai người trực tiếp đi vay tiền thông qua ứng dụng. Thực hiện loạt bài, nhóm phóng viên luôn tôn trọng quy tắc minh bạch, khách quan và đa dạng thông tin khi trực tiếp liên hệ với đơn vị chủ quản của ứng dụng Zalo Bank để ghi nhận ý kiến.

Thực tế là Zalo Bank không được bất cứ cơ quan nào của Nhà nước cấp phép cho hoạt động liên quan đến việc cho vay trực tuyến và các hoạt động tín dụng liên quan. Việc Zalo Bank cố tình thực hiện cho vay theo hình thức môi giới, trung gian tài chính gây hiểu lầm cho người đi vay và dễ dẫn đến các rủi ro pháp lý khi xảy ra tranh chấp. Bên cạnh đó, Zalo cố tình thu thập thông tin người dùng, dẫn đến lộ thông tin cá nhân khách hàng gây ra nhiều hệ luỵ. Đối với cơ quan quản lý, việc tồn tại thực trạng các ứng dụng công nghệ cho vay online ngày càng nhiều nhưng rõ ràng đang thiếu đi hành lang pháp lý để quản lý và giám sát. Loạt bài là lời cảnh tỉnh đối với người dân cần cẩn trọng khi thực hiện vay online cũng như giúp các cơ quan quản lý Nhà nước hoàn thiện các hành lang pháp lý liên quan đến loại hình cho vay này, từ đó tránh rủi ro cho người dân và an toàn cho hệ thống tài chính tiền tệ. Sau khi loạt bài được xuất bản đã nhận được sự quan tâm rất lớn từ độc giả cơ quan chức năng và báo chí, nhiều báo dẫn lại và mở rộng thông tin từ loạt bài.

Gặt hái thành công nhờ sự dấn thân, lòng say mê nghề nghiệp 

Với đội ngũ gần 1000 phóng viên, biên tập viên, TTXVN còn là nơi đào tạo, bồi dưỡng, "truyền lửa" nhiều phóng viên trẻ phát triển nghề nghiệp. Nhiều phóng viên, biên tập viên trẻ tuổi, nhưng với sự dấn thân, lòng say mê nghề nghiệp, đã gặt hái được những thành công, đáng ghi nhận.

Thông tin mới đây nhất cho thấy phim tài liệu "One year on the Essex lorry tragedy'' (Một năm sau thảm kịch xe tải Essex) do báo Việt Nam News (TTXVN) thực hiện, đã vào vòng tuyển chọn chính thức để trình chiếu tại Liên hoan phim ngắn quốc tế Pune lần thứ 11 tại thành phố Pune, bang Maharashtra (Ấn Độ) vào tháng 10/2021.

Bộ phim được thực hiện tại huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An, vào tháng 10/2020, một năm sau khi xảy ra thảm kịch 39 thi thể trong một container tại hạt Essex, Đông Bắc London, Anh (tháng 10/2019). Tất cả nạn nhân đều là công dân Việt Nam, ở các địa phương như: Hải Phòng, Hải Dương, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Thừa Thiên-Huế. Đây là một sản phẩm trong tuyến thông tin chống di cư và nhập cư trái phép, một vấn nạn cùng với đói nghèo vẫn luôn dai dẳng, nhức nhối cần sự tuyên truyền thường xuyên. Bộ phim nhằm tưởng niệm các nạn nhân trong thảm kịch này và cảnh tỉnh những người có ý định di cư trái phép. Ê kíp làm phim gồm hai nhà báo: Paul Kennedy, hiệu đính viên Báo Viet Nam News, Giám đốc sản xuất và Hồ Hoàng, phóng viên Báo Viet Nam News, nhà sản xuất. 

Với thời lượng 26 phút, hai nhà báo đã ghi lại cảm xúc, suy nghĩ của các thành viên còn lại trong bốn gia đình các nạn nhân, cũng như chia sẻ của những người sống chung quanh đó và đại diện chính quyền. Đặc biệt, các tác giả cũng gặp gỡ một người từng trốn sang Anh và may mắn được trở về đoàn tụ cùng gia đình.

Nhà báo Hồ Hoàng chia sẻ: "Cho đến nay, chúng tôi là đoàn làm phim duy nhất được sự đồng ý của các gia đình trong việc thực hiện phim tài liệu này".

Ngày 18/10/2020 - đúng vào ngày kỷ niệm một năm sau thảm kịch, bộ phim được phát trên YouTube, đăng tải trên Việt Nam News và phát sóng cả nước trên kênh Truyền hình Thông tấn. Bộ phim đã thu hút gần 18.000 lượt xem trên YouTube với tổng thời lượng theo dõi lên đến 437 giờ. Ngoài Việt Nam, bộ phim đã thu hút sự chú ý của cộng đồng mạng quốc tế từ Anh, Hoa Kỳ, Canada, Thái Lan, Malaysia, Australia, Pháp và Quần Đảo Cayman.

Trước đó, tháng 12/2020, phim đã giành được Vòng nguyệt quế từ Liên hoan Phim ngắn Đông Nam Á, với nhận xét đặc biệt từ Ban Tổ chức: "Các giám khảo của chúng tôi nghĩ rằng bộ phim này có nhiều điều đáng ngưỡng mộ, vậy nên chúng tôi sẽ trao cho bộ phim một 'vòng nguyệt quế đặc biệt'. Chỉ có một số bộ phim tham gia liên hoan nhận được vinh dự này''.

Phim được xây dựng theo ý tưởng của nhà báo Paul Kennedy, hoàn toàn không có lời dẫn chuyện, mà dựa trên những chia sẻ của người trong cuộc, từ người thân của các nạn nhân, hàng xóm, cho đến người từng trải qua sự việc và may mắn được trở về.

Ông Paul Kennedy, hiệu đính viên báo Việt Nam News, người trực tiếp cùng thực hiện bộ phim chia sẻ: "Mục đích chính của chúng tôi là khắc họa những nhọc nhằn, khó khăn của những con người tội nghiệp đã thiệt mạng trong thùng xe tải tại Vương quốc Anh. Điều khiến bộ phim được chọn trình chiếu tại một liên hoan phim quốc tế không phải là do cách nó được thực hiện, cũng không phải do kỹ thuật dựng hay quay. Tôi nghĩ điều đặc biệt khiến bộ phim nổi bật so với các tác phẩm cùng dự thi là sự chân thành và dũng cảm của những người thân của các nạn nhân mà chúng tôi phỏng vấn, những người đã không hề dè chừng, cho phép chúng tôi bước chân vào nhà họ và thật sự mở lòng, kể về những nỗi đau''.

Nhà báo Hồ Hoàng chia sẻ: "Đây là một dự án khó nhưng đầy ý nghĩa đối với tôi. Được tham gia dự án này là một điều may mắn, bởi, đây là lần đầu tiên tôi cảm thấy đã vượt qua chính mình bằng sự cố gắng, nỗ lực. Điều may mắn thứ hai của tôi là được làm việc với những người dân ở huyện Yên Thành. Tôi rất biết ơn họ, bởi họ có quyền từ chối và không có bất cứ nghĩa vụ nào để trả lời. Nhưng chính khoảnh khắc họ đồng ý trả lời đoàn phim đã thể hiện họ đã vượt qua nỗi ám ảnh để cho mọi người thấy họ mạnh mẽ như thế nào và nhờ họ, vấn đề nhập cư bất hợp pháp, buôn người trái phép mới được biết đến rộng rãi, được lưu tâm một cách nghiêm túc hơn. Điều may mắn đối với tôi nữa là được làm việc với một nhà báo giàu kinh nghiệm như Paul Kennedy - người đã đưa tôi đến giới hạn, cho tôi phát huy hết khả năng của mình trong những cách thể hiện mới, giúp tôi được thực chiến những kỹ năng báo chí hiện đại. Cuối cùng, tôi cảm thấy vinh tự, tự hào vì tác phẩm của chúng tôi đã được đón nhận rộng rãi và có sự lan tỏa nhất định. Chúng tôi mong muốn, qua bộ phim, nhiều người sẽ nhận ra và thay đổi nhận thức về những vấn đề nóng liên quan đến cuộc sống, như định cư bất hợp pháp".

Ghi nhận những đóng góp, cống hiến của đội ngũ phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên TTXVN, Tổng Giám đốc Vũ Việt Trang nhấn mạnh: Lịch sử ngành thông tấn 76 năm qua ghi những dấu ấn tự hào. Trong suốt chặng đường phát triển ấy, hành trang mà những người làm báo thông tấn luôn mang theo là tinh thần trách nhiệm với Đảng, với Nhà nước và nhân dân, là trọng trách và vinh dự lớn lao của những người được trực tiếp truyền tải những thông tin nóng hổi từ chiến trường, được ghi lại sự chuyển mình lớn mạnh của đất nước đang ngày càng khẳng định thế và lực trên trường quốc tế. Vượt lên khó khăn và thách thức, tinh thần ấy vẫn luôn được phát huy để thông tin thông tấn giữ vững vị thế chủ lưu trong dòng chảy thời cuộc. Vững vàng trên nền tảng của một hãng thông tấn anh hùng cả trong thời kỳ giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước, TTXVN luôn tự tin, bản lĩnh trên mặt trận thông tin...

Sự lan tỏa thông tin và những ghi nhận của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước là sự khích lệ đối với những nỗ lực, cố gắng của những người làm báo TTXVN, khẳng định uy tín, vị thế của TTXVN đối với truyền thông trong nước và quốc tế. Đối với những người làm báo TTXVN, được tác nghiệp tại các sự kiện quan trọng của đất nước chính là vinh dự, trách nhiệm, đồng thời cũng là môi trường đào tạo thực tiễn để ngày một trưởng thành, vững vàng hơn, thực hiện vai trò là cơ quan thông tin chiến lược, tin cậy của Đảng, Nhà nước; cơ quan báo chí đối ngoại chủ lực quốc gia.