Trả lời phỏng vấn phóng viên TTXVN tại Australia ngày 14/5 về
việc Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương- 981 (Haiyang Shiyou - 981) vào
Vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam ở Biển Đông, hai chuyên gia Malcolm
Cook và Elliot Brennan cho rằng động
thái này của Trung Quốc là rất đáng lo ngại, thiếu thiện chí và đáng
thất vọng.
Chuyên gia Malcolm Cook- Hiệu trưởng trường
Nghiên cứu quốc tế thuộc Đại học Flinders ở Adelaide,
chuyên gia cao cấp Viện Đông Nam Á đặt trụ sở tại Singapore-nhấn mạnh
việc Trung Quốc đưa giàn khoan vào Biển Đông rõ ràng là đi ngược lại
Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông mà Trung Quốc đã ký với 10
nước thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Đây là bằng
chứng mới nhất của cách tiếp cận thiếu thiện chí của Trung Quốc trong
việc tuân thủ các thỏa thuận đã ký hoặc tham gia đối thoại có tính xây
dựng để giải quyết tranh chấp. Trong khi đó, Việt Nam không hề có hành
động nào để Trung Quốc có thể coi là “khiêu khích” trong thời gian qua.
Ông Cook nhận định việc Trung Quốc đưa giàn khoan Hải
Dương- 981 vào Biển Đông một tuần trước khi Hội nghị cấp cao ASEAN diễn
ra cho thấy nước này thiếu tôn trọng ASEAN cũng như phản ứng của khối
này trước những đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc. Ông Cook cũng bày tỏ
quan ngại về động cơ của Trung Quốc khi đưa giàn khoan khổng lồ vào Biển
Đông.
Trong khi đó, ông Elliot Brennan, chuyên gia về
an ninh Đông Nam Á, thuộc Viện Chính sách phát triển và an ninh khẳng
định việc Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương-981 vào Biển Đông là động
thái cực kỳ đáng lo ngại và thất vọng, khi nó diễn ra trong bối cảnh các
cuộc đối thoại và đàm phán song phương đã và đang diễn ra thuận lợi.
Theo ông Brennan, Việt Nam và Trung Quốc nên kiềm chế và
thương lượng để tránh xung đột, đồng thời đề ra các cơ chế kiểm soát
xung đột.