Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc họp báo chung sau hội đàm tại Alaska (Mỹ) ngày 15/8/2025. Ảnh: THX/TTXVN
Truyền thông Ukraine (RBC-Ukraine, UNIAN) ngày 20/12 đưa tin, quyết định mới đây của Bộ Tài chính Mỹ về việc loại bỏ một số công ty cung cấp thiết bị quân sự cho Nga khỏi danh sách trừng phạt đang thu hút sự quan tâm lớn. Theo các chuyên gia, đây là một phần trong chiến lược "cây gậy và củ cà rốt" của chính quyền Tổng thống Donald Trump.
Những cái tên rời khỏi danh sách đen
Vào hôm 18/12, Bộ Tài chính Mỹ đã công bố thông báo dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với một số pháp nhân từng tham gia cung cấp thiết bị cho tổ hợp công nghiệp quân sự Nga. Dù lý do chính thức không được tiết lộ, nhưng danh sách này bao gồm những công ty đóng vai trò mắt xích trong chuỗi cung ứng công nghệ nhạy cảm:
Veles International Limited (Cộng hòa Síp) và Hi-Tech Koneisto (Phần Lan): Hai đơn vị chuyên cung cấp thiết bị quang điện tử và thiết bị phòng thí nghiệm.
365 Days Freight Services FZCO (có trụ sở tại Dubai) và Etasis (Thổ Nhĩ Kỳ): Các nhà xuất khẩu thiết bị trực tiếp cho tổ hợp quân sự.
CPS Proses Kontrol (Thổ Nhĩ Kỳ): Đơn vị từng cung cấp máy công cụ của Đức và Mỹ cho các nhà thầu quốc phòng Nga.
Ngoài ra, chính quyền Mỹ cũng đình chỉ một phần lệnh trừng phạt đối với các ngân hàng lớn như Gazprombank, Sberbank, VTB, Alfa Bank... Giấy phép chung này cho phép thực hiện các giao dịch liên quan đến năng lượng hạt nhân dân sự cho đến ngày 18/6/2026, áp dụng cho các dự án đã khởi công trước ngày 21/11/2024.
Chiến thuật "cây gậy và gủ cà rốt"
Theo ông Oleksii Melnyk, đồng Giám đốc các chương trình chính sách đối ngoại tại Trung tâm Razumkov (Ukraine), động thái này cần được nhìn nhận trong bối cảnh rộng hơn của chính sách đối ngoại Mỹ. Chuyên gia Melnyk nhận định việc dỡ bỏ trừng phạt chỉ là "những phần thưởng khuyến khích nhỏ" đặt cạnh các "cây gậy" cứng rắn hơn nhiều.
Thực tế, vào tháng 10 năm nay, chính quyền Mỹ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt mạnh mẽ nhắm vào hai tập đoàn năng lượng của Nga là Rosneft và Lukoil. Những hạn chế này đã buộc Lukoil phải cân nhắc bán tài sản nước ngoài. Chuyên gia Melnyk cho rằng, ông Trump đang chứng minh khả năng áp đặt trừng phạt khắc nghiệt vào các ngành kinh tế then chốt, đồng thời sử dụng việc dỡ bỏ trừng phạt ở các mảng nhỏ hơn như một yếu tố khích lệ hạn chế.
Một giả thuyết quan trọng khác được ông Melnyk đưa ra là sự tham gia của các kênh đàm phán cấp cao. Các cuộc thảo luận giữa đặc phái viên Điện Kremlin Kirill Dmitriev và các đại diện phía Mỹ như Steve Witkoff cùng Jared Kushner (con rể ông Trump) có thể đã bao gồm các hoạt động vận động hành lang cho những lợi ích nhất định.
Bên cạnh đó, nguyên nhân cũng có thể chỉ đơn thuần đến từ thủ tục hành chính. Nếu một công ty ngừng hoạt động, theo quy định, họ sẽ bị xóa khỏi danh sách. Tuy nhiên, chuyên gia trên cũng lưu ý về một chiến thuật thường thấy của Nga: thanh lý một công ty bị trừng phạt để thành lập đơn vị mới với tên gọi khác nhưng giữ nguyên chủ thể và mục tiêu nhằm né tránh lệnh cấm.
Không phải tín hiệu nhượng bộ
Bất chấp những thay đổi này, giới quan sát nhận định Washington không hề có ý định làm giảm áp lực đối với Điện Kremlin. Theo nguồn tin từ Bloomberg, Mỹ đang chuẩn bị các biện pháp trừng phạt mới nhắm vào ngành năng lượng và đội tàu bí mật vận chuyển dầu của Nga nếu Điện Kremlin bác bỏ kế hoạch hòa bình cho Ukraine.
Đồng thời, Đại sứ Ukraine tại Mỹ Olga Stefanishyna cho biết một dự luật lưỡng đảng mang tên "Đạo luật Giảm Lợi nhuận Dầu mỏ của Nga năm 2025" đã được đệ trình lên Thượng viện Mỹ. Điều này cho thấy dòng chảy vốn và hàng hóa vào tổ hợp công nghiệp quân sự Nga vẫn đang nằm trong tầm ngắm nghiêm ngặt. Việc dỡ bỏ một số lệnh trừng phạt cụ thể, do đó, chỉ nên được xem là một nước cờ linh hoạt trong chiến lược đàm phán thay vì một sự xoay trục chính sách toàn diện của chính quyền Mỹ.