Phát biểu tại cuộc họp báo trong chuyến thăm đảo Lampedusa (Italy) với Thủ tướng nước chủ nhà Giorgia Meloni, Chủ tịch von der Leyen nêu rõ nhập cư bất hợp pháp là một thách thức của châu Âu, đòi hỏi phải có phản ứng của các nước trong châu lục. Kế hoạch của EU bao gồm một cơ chế đoàn kết, thông qua đó các quốc gia châu Âu tiếp nhận người nhập cư đã đến Lampedusa, cập nhật luật pháp châu Âu về chống buôn người, khả năng triển khai một chiến dịch hải quân mới của EU ở Địa Trung Hải, hồi hương nhanh hơn những người có yêu cầu tị nạn đã bị từ chối và mở các hành lang nhân đạo an toàn cho những người di cư hợp pháp.
Người đứng đầu EC cam kết sẽ tăng cường giám sát trên không ở Địa Trung Hải thông qua các cơ quan châu Âu, trong đó có cơ quan bảo vệ biên giới và bờ biển EU Frontex, và phối hợp với các nước là quê hương của người di cư để hồi hương an toàn những người không đáp ứng điều kiện tị nạn ở châu Âu.
Chuyến thăm của nhà lãnh đạo châu Âu đến Lampedusa diễn ra trong bối cảnh trên 1.000 người nhập cư mới đã đến hòn đảo này trong vòng chưa đầy 24 giờ. Trong 3 ngày qua, đã có tới trên 10.000 người đến hòn đảo này.
Theo Hội Chữ thập Đỏ Italy - cơ quan quản lý trung tâm tiếp nhận tại cảng chính ở Lampedusa, trên 1.500 người đang chờ để được chuyển khỏi các cơ sở chỉ có sức chứa 400 người.
Trong khi đó, số lượng tàu tìm cách đưa người vượt biên qua Địa Trung Hải, chủ yếu từ Tunisia và Libya, vẫn ở mức cao. Trong hai ngày 16 - 17/9, phối hợp với chính quyền Italy, tàu Geo Barents của tổ chức Bác sĩ không biên giới (RSF) đã giải cứu trên 471 người di cư, trong đó có 205 trẻ vị thành niên. Tàu bảo vệ bờ biển Dicotti cũng đã đến cảng Reggio Calabria chở 700 người di cư.
Thủ tướng Meloni đã nỗ lực đảm bảo có thêm viện trợ từ EU khi chính quyền địa phương đang gặp khó khăn trong việc hỗ trợ người nhập cư. Bà cũng công bố một loạt biện pháp nhằm ngăn chặn những người di cư tìm cách vào Italy bất hợp pháp như tăng thời gian lưu giữ những người di cư tại các trung tâm giam giữ lên 18 tháng - mức tối đa được pháp luật cho phép.
Tối 16/9, Bộ trưởng Nội vụ các nước Italy, Tây Ban Nha, Pháp và Đức đã tổ chức một cuộc họp trực tuyến với Ủy viên châu Âu về các vấn đề nội vụ Ylva Johansson để thảo luận vấn nạn người di cư trên Địa Trung Hải, đặc biệt là sau khi lượng người đến Italy ồ ạt trong những ngày gần đây.
Bộ trưởng Nội vụ Italy Matteo Piantedosi cho biết cần có các quyết định chính sách cấp cao để thiết lập một chiến lược hoạt động mới chống lại nạn buôn người nhằm thực thi các sáng kiến cụ thể, qua đó ngăn chặn tận gốc vấn đề người di cư.
Theo dữ liệu mới nhất của Bộ Nội vụ Italy, từ đầu năm đến nay đã có 127.207 người nhập cư bất hợp pháp đến Italy, gần gấp đôi so với 66.237 người ghi nhận cùng kỳ năm 2022 và cao gấp 3 lần so với con số năm 2021 (42.750 người).