Sinh viên trong ngày lễ tốt nghiệp Đại học Bắc Kinh. Ảnh: Xinhua
Trung Quốc đã lựa chọn 12 trường đại học hàng đầu để xây dựng “trường đại học công nghệ tương lai”, nhằm khẳng định vị thế hàng đầu về khoa học và công nghệ toàn cầu. Đây là một phần trong kế hoạch của Trung Quốc hướng đến mục tiêu trở thành cường quốc hàng đầu thế giới vào năm 2035 trong bối cảnh Mỹ không ngừng gây sức ép về thương mại, công nghệ chống Bắc Kinh.
Theo thông báo của Bộ Giáo dục Trung Quốc ngày 27/5, hai trường đại học danh tiếng là Đại học Bắc Kinh và Đại học Thanh Hoa là hai trung tâm đào tạo được chỉ định để thành lập mới đại học thành viên với sứ mệnh gây dựng ưu thế cho Trung Quốc trên những lĩnh vực công nghệ mới, then chốt.
Ở quy mô lớn hơn, 12 trường đại học về công nghệ được thành lập mới sẽ chuyên về nghiên cứu, phát triển các công nghệ mang tính mũi nhọn, đột phá trong 10-15 năm tới, nhằm thay đổi về chất, đưa Trung Quốc chuyển mình từ trung tâm lắp ráp sang nghiên cứu, chế tạo của toàn cầu.
Theo Li Yi, nhà nghiên cứu trưởng tại Học viện Khoa học Xã hội Thượng Hải, với mô hình mới này, Trung Quốc muốn cạnh tranh sòng phẳng với các trường đại học học hàng đầu thế giới về công nghệ, như Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) hay Đại học Stanford (Mỹ).
“Trong quá khứ, sinh viên, nghiên cứu sinh Trung Quốc có thể đi khắp thế giới để nghiên cứu, nắm bắt công nghệ mới. Thế nhưng phương Tây, nhất là Mỹ, đang siết chặt kênh đào tạo với lưu học sinh Trung Quốc, khiến nhu cầu tự đứng ra xây dựng các thiết chế đào tạo có ảnh hưởng ở ngay trong nước ngày càng trở nên cấp thiết”, chuyên gia này lý giải.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thăm một cơ sở nghiên cứu tại Đại học Thanh Hoa hôm 19/4/2021. Ảnh: Xinhua
Đại học Công nghệ Tương lai thuộc Đại học Bắc Kinh được thành lập vào tháng 9/2020 sẽ chuyên về công nghệ y tế, sức khỏe, đi vào hai lĩnh vực nghiên cứu chính là công nghệ y sịnh và y học phân tử. Đại học công nghệ mới thuộc Đại học Hàng không Vũ trụ Bắc Kinh sẽ đi sâu vào chuyên ngành công nghệ vũ trụ tương lai.
Còn Đại học Công nghệ Hoa Nam, một đầu mối được chọn để lập ra đại học điểm trực thuộc, cho biết cơ sở đào tạo mới sẽ tiếp nhận sinh viên vào tháng 9 năm nay, với hai chuyên ngành chính là trí tuệ nhân tạo, khoa học dữ liệu & công nghệ big data (dữ liệu lớn). Trường cũng sẽ hợp tác với các cơ sở đào tạo hàng đầu thế giới, như Đại học Cambridge (Anh) hay MIT trong những dự án nghiên cứu hỗn hợp về công nghệ mới.
Đây được xem là bước đi cụ thể hóa về chủ trương tự chủ, tự cường, sáng tạo về khoa học-công nghệ, vốn là điểm được Chính phủ Trung Quốc đặc biệt coi trọng trong Kế hoạch 5 năm lần thứ 14 (2021-2025), tầm nhìn đến năm 2035. Phát biểu tại kỳ họp lưỡng hội hồi tháng 3 vừa qua, Thủ tướng Lý Khắc Cường nhấn mạnh nhấn mạnh khoa học, công nghệ là vấn đề mang tính an ninh quốc gia, đồng thời khẳng định nhà nước sẽ tăng cường đầu tư khoa học và công nghệ để hỗ trợ chiến lược đổi mới, coi đây là điểm trọng tâm của tiến trình hiện đại hóa.
Tuy nhiên, giới phân tích nhận định phía trước Trung Quốc là cả một chặng đường dài để các trường công nghệ mới thành lập có thể cạnh tranh hiệu quả với các trường đại học, trung tâm nghiên cứu hàng đầu của Mỹ. “Chúng ta sẽ cần phải tạo ra những thay đổi lớn trong hệ thống giáo dục, vốn hiện nay vẫn chưa có cải cách đột phá để có thể bắt kịp với những trường đại học hàng đầu như MIT… Những trường công nghệ mới được thành lập này cần phải được thành lập, vận hành theo cách thức đó”, ông Li bày tỏ.