Ảnh minh họa. Nguồn: Horizons
Đây là một động thái được cho là sẽ thúc đẩy vị thế của Bắc Kinh trong cuộc cạnh tranh địa chính trị với Washington khi chính sách thị thực mới của Mỹ đang khiến những người nộp đơn suy nghĩ lại và tìm kiếm các lựa chọn thay thế.
Theo hãng thông tấn Reuters, mặc dù Trung Quốc không thiếu kỹ sư lành nghề trong nước, chương trình thị thực visa K là một phần trong nỗ lực của Bắc Kinh nhằm thể hiện mình là một quốc gia chào đón đầu tư và nhân tài nước ngoài, trong bối cảnh căng thẳng thương mại gia tăng do thuế quan của Mỹ đang làm lu mờ triển vọng kinh tế của nước này.
Trung Quốc đã thực hiện một loạt các biện pháp để thúc đẩy đầu tư và du lịch, mở cửa nhiều lĩnh vực hơn cho các nhà đầu tư nước ngoài và miễn thị thực cho công dân từ hầu hết các nước châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc cùng nhiều nước khác.
Luật sư di trú Matt Mauntel-Medici tại bang Iowa cho biết: "Biểu tượng từ động thái này rất mạnh mẽ. Trong khi Mỹ nâng cao rào cản, Trung Quốc lại hạ thấp chúng", ám chỉ đến loại thị thực mới của Trung Quốc, được gọi là thị thực K, sẽ ra mắt vào ngày 1/10.
Thị thực K, được công bố vào tháng 8, nhắm đến các sinh viên trẻ tốt nghiệp ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) nước ngoài và hứa hẹn cho phép nhập cảnh, cư trú và làm việc mà không cần thư mời làm việc. Điều này có thể thu hút người lao động nước ngoài đang tìm kiếm các lựa chọn thay thế cho cơ hội việc làm tại Mỹ.
Đầu tháng 9, chính quyền Tổng thống Donald Trump cho biết họ sẽ yêu cầu các công ty trả 100.000 USD/năm cho thị thực lao động H-1B, vốn được các công ty công nghệ sử dụng rộng rãi để tuyển dụng lao động nước ngoài có tay nghề cao.
"Mỹ chắc chắn đã tự bắn vào chân mình trong vấn đề H-1B, và thời điểm này là rất thích hợp cho thị thực K của Trung Quốc ra mắt", Michael Feller, chiến lược gia trưởng tại Geopolitical Strategy, nhận định.
Các quốc gia khác bao gồm Hàn Quốc, Đức và New Zealand cũng đang nới lỏng các quy định về thị thực để thu hút người di cư có tay nghề cao.
Các chuyên gia nhập cư cho biết điểm hấp dẫn chính của thị thực K là không yêu cầu nhà tuyển dụng bảo lãnh, điều được coi là một trong những rào cản lớn nhất đối với những người xin thị thực H-1B.
Thị thực H-1B yêu cầu nhà tuyển dụng bảo lãnh và tuân theo hệ thống lựa chọn ngẫu nhiên, với giới hạn 85.000 suất tuyển dụng hàng năm. Mức phí mới 100.000 USD có thể càng làm nản lòng những người nộp đơn lần đầu.
"Đây là một lựa chọn thay thế hấp dẫn cho các chuyên gia STEM người Ấn Độ đang tìm kiếm các lựa chọn thị thực linh hoạt và hợp lý", Bikash Kali Das, một sinh viên Ấn Độ tại Đại học Tứ Xuyên, cho biết.
Ấn Độ là quốc gia hưởng lợi lớn nhất từ thị thực H-1B năm ngoái, chiếm 71% số người đi theo chương trình này đến Mỹ.
Tuy nhiên, bất chấp những tương lai hứa hẹn, thị thực K vẫn vướng nhiều rào cản.
Hướng dẫn của chính phủ Trung Quốc vẫn chưa quy định rõ về "tuổi tác, trình độ học vấn và kinh nghiệm làm việc" đối với những người nộp xin thị thực.
Cũng không có thông tin chi tiết về các ưu đãi tài chính, tạo điều kiện việc làm, thường trú hoặc bảo lãnh gia đình. Không giống như Mỹ, Trung Quốc không cấp quyền công dân cho người nước ngoài, ngoại trừ một số trường hợp hiếm hoi.
Quốc vụ viện Trung Quốc đã không trả lời yêu cầu bình luận về việc cung cấp thêm chi tiết về hậu cần và chiến lược cơ bản của thị thực K.
Ngôn ngữ là một rào cản khác. Hầu hết các công ty công nghệ Trung Quốc hoạt động bằng tiếng Trung, hạn chế cơ hội cho những người không nói được ngôn ngữ này.
Các chuyên gia cho biết căng thẳng chính trị giữa Delhi và Bắc Kinh cũng có thể trở thành một yếu tố hạn chế số lượng người Ấn Độ nộp đơn xin thị thực K mà Trung Quốc sẵn sàng tiếp nhận.
"Trung Quốc sẽ cần đảm bảo công dân Ấn Độ cảm thấy được chào đón và có thể làm những công việc có ý nghĩa mà không cần tiếng Trung Quốc", chuyên gia Feller nói.
Việc tuyển dụng nhân tài của Trung Quốc theo truyền thống tập trung vào các nhà khoa học người Trung Quốc sống nước ngoài.
Những nỗ lực gần đây bao gồm các khoản trợ cấp mua nhà và tiền thưởng lên tới 5 triệu nhân dân tệ (khoảng 18 tỷ đồng). Những điều này đã thu hút nhân tài STEM Trung Quốc đang làm việc tại Mỹ, đặc biệt là trong bối cảnh Washington ngày càng giám sát chặt chẽ mối quan hệ với Trung Quốc.
"Nỗ lực tuyển dụng nhắm vào nhân tài công nghệ Ấn Độ tại Trung Quốc đang gia tăng nhưng vẫn ở mức độ vừa phải so với các sáng kiến chuyên sâu, được thiết lập tốt và được tài trợ tốt hơn nhằm hồi hương nhân tài STEM Trung Quốc", Das cho hay.
Một sinh viên tốt nghiệp STEM Trung Quốc gần đây nhận được lời mời làm việc từ một công ty công nghệ có trụ sở tại Thung lũng Silicon cũng tỏ ra hoài nghi về triển vọng của thị thực K.
Mỹ có hơn 51 triệu người nhập cư, chiếm 15% dân số. Trong khi đó, Trung Quốc chỉ 1 triệu người nước ngoài sinh sống tại đây, chưa đến 1% dân số.
Mặc dù Trung Quốc khó có thể thay đổi đáng kể chính sách nhập cư để cho phép hàng triệu lao động nước ngoài nhập cảnh, các nhà phân tích cho rằng thị thực K vẫn có thể thúc đẩy vận may của Bắc Kinh trong cuộc cạnh tranh địa chính trị với Washington.
"Nếu Trung Quốc có thể thu hút dù chỉ một phần nhỏ nhân tài công nghệ toàn cầu, họ sẽ có khả năng cạnh tranh tốt hơn trong lĩnh vực công nghệ tiên tiến", ông Feller kết luận.