Độ tuổi nghỉ hưu Trung Quốc quy định cho nam và nữ lần lượt là 60 và 55. Ảnh: Reuters
Theo báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP), trong bối cảnh lo ngại về khủng hoảng nhân khẩu học, Chính phủ Trung Quốc nghĩ đến việc thu hẹp khoảng cách tuổi nghỉ hưu giữa nam và nữ.
Khoảng cách này thường được cho là nguyên nhân gây ra sự bất bình đẳng giới và lãng phí nguồn nhân lực.
Tuy nhiên, để làm được điều đó, các chuyên gia cho rằng Trung Quốc cũng sẽ cần phải cải tổ hệ thống lương hưu và các chính sách chăm sóc trẻ em.
Trong suốt hơn 40 năm qua, độ tuổi nghỉ hưu tại Trung Quốc không thay đổi, 60 tuổi đối với nam và 55 tuổi đối với phụ nữ. Thậm chí, độ tuổi nghỉ hưu dành cho nữ còn sớm hơn trong các ngành lao động chân tay.
Tại Trung Quốc, một khi đến tuổi nghỉ hưu, người lao động bắt buộc phải tuân thủ và họ thường không thể tái gia nhập thị trường lao động cho dù họ đủ năng lực và mong muốn làm việc.
Các chuyên gia nhận định trong bối cảnh nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang ngày càng giảm bớt các ngành nghề sản xuất công nghiệp trong khi tập trung các ngành nghề dịch vụ và sản xuất công nghệ cao, chính sách quy định độ tuổi nghỉ hưu cũng dần trở nên lỗi thời.
“Nếu như trước đây, sự phát triển của Trung Quốc phụ thuộc vào các hoạt động sản xuất nhà máy và lao động cần sử dụng nhiều sức lực, chính sự khác biệt về thể chất giữa nam và nữ khiến giới chức ra quy định nữ được nghỉ hưu sớm hơn nam. Tuy nhiên, xu hướng hiện nay đã thay đổi sang lao động lành nghề và ngành dịch vụ. Điều đó cũng có nghĩa là sẽ có những công việc không nhất thiết nam và nữ phải nghỉ hưu ở độ tuổi khác nhau. Đó thực sự là một sự lãng phí nhân lực vì khoảng cách giới trong giáo dục cũng đã chấm dứt vào đầu những năm 2000”, bà Eva Zhang – một nhà nghiên cứu dữ liệu tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson ở Washington – giải thích.
Ngày nay, phụ nữ Trung Quốc có nhiều mong muốn theo đuổi sự nghiệp học hành cao hơn so với trước đây, với số lượng phụ nữ tiếp tục học sau tốt nghiệp phổ thông trung học trong năm 2019 là 1,45 triệu người, chiếm 50,6% tổng số phụ nữ nước này.
Tuy nhiên, mặc dù được học hành đàng hoàng như nam giới song nhiều phụ nữ Trung Quốc vẫn vấp phải khó khăn trong quá trình thăng tiến sự nghiệp. Với độ tuổi nghỉ hưu sớm và có khoảng thời gian sinh con, phụ nữ thường không được chủ doanh nghiệp, cơ sở làm việc đánh giá cao khi so sánh với các đồng nghiệp nam.
“Khi có ý định thuê một người phụ nữ, công ty mặc định cô ấy sẽ sinh con, chăm sóc gia đình. Đó là nguồn cơn gây ra sự phân biệt đối xử trong công việc”, bà Zhang cho biết.
Cách đây 8 năm, Chính phủ Trung Quốc cũng đã đề xuất ý tưởng tăng tuổi nghỉ hưu cho cả hai giới. Tuy nhiên, cuộc thảo luận đã làm dấy lên làn sóng giận dữ từ công chúng khi nhiều người tin rằng điều đó có nghĩa là họ sẽ nhận trợ cấp hưu trí ít hơn so với những gì họ đóng góp cho quỹ lương hưu. Các nhà phê bình còn lập luận những phụ nữ làm việc quá tuổi nghỉ hưu theo quy định sẽ không thể chăm sóc con cháu.
Sau 40 năm hạn chế dân số do chính sách một con gây tranh cãi, Trung Quốc hiện đối mặt với tình trạng thiếu hụt lực lượng lao động và dân số già, với sức ép xây dựng hệ thống lương hưu nhà nước hỗ trợ thêm nhiều người cao tuổi.
Để làm hài lòng bộ phận phản đối tăng tuổi nghỉ hưu, Giáo sư Peng Xizhe thuộc Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Dân số tại Đại học Fudan (Thượng Hải) nghĩ rằng các nhà hoạch định chính sách cần xem xét lại hệ thống trợ cấp hưu trí và cho phép những người nghỉ hưu tái gia nhập lực lượng nếu họ muốn và có khả năng.
“Cho phép người về hưu làm việc có thể giúp nhà nước cân bằng sự thiếu hụt tài chính của quỹ hưu trí. Về lâu dài, tôi nghĩ nam và nữ nên nghỉ hưu ở độ tuổi như nhau, song tôi không nghĩ rằng nó là quy định bắt buộc. Nam giới và phụ nữ có thể nghỉ hưu dựa trên hoàn cảnh cá nhân của họ và đó phải là quyết định giữa người lao động và người sử dụng lao động”, Giáo sư Peng lý giải.
Tuổi nghỉ hưu của Trung Quốc hiện thấp hơn so với nhiều quốc gia khác. Cụ thể, tại Nhật Bản, độ tuổi nghỉ hưu cho cả nam và nữ là 65 tuổi. Chính quyền của cựu Thủ tướng Shinzo Abe cho biết họ còn xem xét nâng giới hạn này lên 70 hoặc thậm chí 75 do dân số quốc gia đang giảm mạnh.