Tranh cãi về động thái tăng tuổi nghỉ hưu của Trung Quốc

Ngày 19/9, cơ quan lập pháp hàng đầu của Trung Quốc đã phê duyệt kế hoạch nâng tuổi nghỉ hưu của nam giới từ 60 lên 63 tuổi. Đối với phụ nữ làm công việc trí óc, tuổi nghỉ hưu sẽ tăng từ 55 lên 58 và đối với lao động nữ chân tay, tuổi nghỉ hưu sẽ tăng từ 50 lên 55.

Thay đổi này sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2025 và tuổi nghỉ hưu sẽ được nâng thêm từ 3 đến 5 năm trong 15 năm tới.

Theo báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng, kế hoạch nâng tuổi nghỉ hưu này đã làm dấy lên mối lo ngại đối với một số người lao động. Động thái này cũng làm tăng thêm sự lo lắng về triển vọng kinh tế và thị trường việc làm ảm đạm, cũng như vấn đề rộng hơn về lực lượng lao động đang thu hẹp của Trung Quốc khi dân số già đi nhanh chóng.

Ông Alfred Wu, Phó giáo sư tại Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu thuộc Đại học Quốc gia Singapore, lập luận Bắc Kinh đã bỏ lỡ “cơ hội vàng” để điều chỉnh độ tuổi nghỉ hưu trước đại dịch, khi cơ hội việc làm dồi dào, nền kinh tế đang trên đà phát triển. Và hiện tại, “không còn cơ hội nào tốt hơn”, xét đến xã hội đang già hóa nhanh chóng và áp lực ngày càng tăng đối với hệ thống an sinh xã hội, hệ thống mà người lao động phải đóng góp để được hưởng lương khi nghỉ hưu.

Bắc Kinh đã cân nhắc việc cải cách lương hưu trong nhiều thập kỷ và các nhà lập pháp đã phê duyệt đề xuất này sau 4 ngày thảo luận.

Thế hệ sinh sau năm 1980 dường như là những người thất vọng nhất về sự thay đổi chính sách này, bởi họ sẽ phải đối mặt với toàn bộ tác động của nó.

Cô Zhao, cố vấn tiếp thị 26 tuổi sống tại Bắc Kinh, đã phàn nàn về động thái này. Zhao cho biết việc trì hoãn nghỉ hưu sẽ khiến những người trẻ tuổi chán nản công việc và không muốn tìm việc mới. Theo cô, điều đó sẽ không giúp ích gì cho nền kinh tế đang suy yếu.

“Điều cần giải quyết ngay bây giờ là tạo ra nhiều việc làm hơn cho những người trẻ tuổi”, Zhao nói.

Thông báo mới nhất cũng khó chấp nhận đối với Clytie Chen, 26 tuổi, người đã mất việc tại một hãng sản xuất ô tô vào tháng 7 và quyết định chuyển về quê hương ở Nam Kinh.

“Ai biết được liệu tôi có mất việc lần nữa khi tôi 35 tuổi không? Và khi tôi sắp nghỉ hưu ở tuổi 60, tôi có thể nhận thông báo chỉ được nghỉ hưu khi 65 hoặc 70 tuổi. Tôi không biết khi nào tôi có thể nghỉ hưu”, cô nói.

Khi ngày càng có nhiều người Trung Quốc nghỉ hưu, mối lo ngại quỹ lương hưu cạn kiệt cũng gia tăng. Luật sư Gu Yu tại Bắc Kinh tin rằng đó chính là lý do thực sự đằng sau động thái thay đổi chính sách này. Ông Gu cho biết việc trì hoãn nghỉ hưu chắc chắn sẽ làm tăng gánh nặng cho mọi người.

Ông Deng Yuwen, cựu phó tổng biên tập tạp chí Study Times, cho biết đây là thời điểm không thích hợp nhưng Trung Quốc không thể chờ đợi thêm nữa.

“Điều này diễn ra vào thời điểm rất khó khăn đối với Trung Quốc. Nhưng Bắc Kinh phải hành động vì dân số già hóa nhanh chóng, tỷ lệ sinh giảm mạnh và thâm hụt ngân sách tăng vọt rõ ràng sẽ châm ngòi cho cuộc khủng hoảng lương hưu của Trung Quốc – có lẽ sớm hơn nhiều so với dự đoán của đất nước”, ông nói.

Theo ông Deng, tình hình này rất đáng lo ngại đối với Trung Quốc vì khi các nước phát triển như Nhật Bản đạt đến giai đoạn này, mức thu nhập bình quân đầu người của họ cao hơn nhiều so với Trung Quốc hiện nay. Điều đó cho phép họ thiết lập một hệ thống an sinh xã hội và phúc lợi công cộng tương đối vững chắc.

Mặc dù chính sách mới tăng thời gian người lao động phải đóng góp vào quỹ lương hưu trước khi họ có thể tiếp cận quỹ này – từ 15 lên 20 năm – nhưng vẫn cho phép người lao động “nghỉ hưu sớm linh hoạt” trước thời hạn tới 3 năm.