Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: PAP/TTXVN
Báo The Kyiv Post của Ukraine tối 11/12, theo giờ địa phương, cho biết cùng ngày, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã hé mở khả năng tổ chức trưng cầu dân ý để người dân Ukraine quyết định việc có nhượng bộ lãnh thổ cho Liên bang Nga nhằm chấm dứt cuộc xung đột.
Bình luận này được đưa ra khi Mỹ gây sức ép buộc Kiev nhượng lại vùng Donbass như một phần của thỏa thuận hòa bình – điều vốn là mục tiêu triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt của Điện Kremlin và là lằn ranh đỏ đối với Kiev, vì Hiến pháp Ukraine cấm điều này.
Phát biểu trước báo giới hôm 11/12, Tổng thống Zelensky nói rằng cuối cùng người dân Ukraine mới là những người quyết định cái giá cho hòa bình, gợi ý khả năng tổ chức bầu cử hoặc trưng cầu dân ý.
“Tôi tin rằng người dân Ukraine sẽ trả lời câu hỏi này. Dù thông qua bầu cử hay trưng cầu dân ý, người dân Ukraine phải đưa ra quan điểm”, ông Zelensky nói, theo RBC Ukraine.
Trước đó vào hôm 10/12, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố rằng 82% người Ukraine “đang yêu cầu phải đạt được một thỏa thuận”.
Theo The Kyiv Post, tuyên bố này mâu thuẫn với kết quả các khảo sát trong nước và phỏng vấn của tờ báo này vốn cho thấy đa số bác bỏ hòa bình gắn với nhượng bộ lãnh thổ hay hạn chế chủ quyền.
Tổng thống Zelensky cũng xác nhận tin đồn rằng các đề xuất hiện tại sẽ buộc Ukraine phải rút quân khỏi lãnh thổ của chính mình trong khi lực lượng của Liên bang Nga không phải rút.
Ông Zelensky cho biết Mỹ đề xuất chỉ định khu vực này thành “khu kinh tế tự do” – hoặc “phi quân sự hóa”.
Tuy nhiên, Tổng thống Zelensky cho biết còn nhiều vấn đề then chốt chưa được giải quyết, bao gồm ai sẽ kiểm soát khu vực này, cơ chế giám sát sẽ vận hành ra sao, liệu quân đội Liên bang Nga có rút lui tương xứng hay không, và làm thế nào để ngăn chặn việc binh sĩ Nga giả dạng “dân thường” xâm nhập.
Tổng thống Ukraine cho hay Kiev tiếp tục thúc đẩy các điều khoản ít thiên vị Moskva hơn.
Thủ tướng Đức Friedrich Merz cho biết Kiev đã gửi một đề xuất mới nêu rõ những nhượng bộ lãnh thổ mà Ukraine có thể cân nhắc để chấm dứt cuộc xung đột.
Tổng thống Zelensky cũng cho biết diễn biến quân sự có thể ảnh hưởng tới các cuộc đàm phán đang diễn ra.
“Những gì quân đội Ukraine có thể ngăn chặn, họ có thể bố trí ở đâu, và nơi nào họ có thể tiêu diệt quân chiếm đóng. Tất cả những điều này ảnh hưởng đến toàn bộ cấu trúc ngoại giao”, ông Zelensky nói thêm.
Phát biểu của Tổng thống Zelensky hôm 11/12 diễn ra sau cuộc điện đàm hôm 10/12 giữa Tổng thống Trump và các lãnh đạo châu Âu. Cuộc điện đàm này được cho là nhiều khả năng đã đề cập đến những phác thảo của các cuộc đàm phán hòa bình đang diễn ra.
Tổng thống Trump cho biết cuộc trò chuyện có “những lời lẽ khá mạnh”, trong khi Thủ tướng Merz nói rằng các cuộc thảo luận được tiến hành trong “tôn trọng lẫn nhau”.
Thủ tướng Merz cho biết các cuộc trao đổi bổ sung với quan chức Mỹ được lên kế hoạch trong cuối tuần này, và một cuộc họp quốc tế rộng hơn về Ukraine “có thể diễn ra vào đầu tuần tới”.
Người đứng đầu chính phủ Đức nêu ra ba ưu tiên cho nỗ lực ngoại giao hiện tại, gồm việc đạt được một lệnh ngừng bắn, bảo đảm lệnh này được hỗ trợ bằng “các đảm bảo pháp lý và vật chất mạnh mẽ,” và đi đến một thỏa thuận bảo vệ an ninh châu Âu mà không làm suy yếu sự thống nhất của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) hay Liên minh châu Âu (EU).
Một phiên bản rò rỉ của kế hoạch 28 điểm ban đầu, được soạn thảo bởi các quan chức Mỹ với sự tham gia của Điện Kremlin, bao gồm các điều khoản như buộc Ukraine phải từ bỏ nguyện vọng gia nhập NATO, giới hạn quy mô quân đội, và nhượng lại những vùng lãnh thổ đã sáp nhập vào Liên bang Nga, nhưng hiện nằm dưới sự kiểm soát của Ukraine.
Các lãnh đạo châu Âu đã phản đối những nhượng bộ như vậy và kêu gọi các điều khoản công bằng hơn cũng như phải xem xét tới an ninh của châu Âu.