Ngày 6/6, ngay trước thềm lễ nhậm chức Tổng thống Ukraine, ông Petro Poroshenko đã có cuộc gặp đầu tiên với Tổng thống Nga Vladimir Putin ở Normandy, bên lề các hoạt động kỷ niệm 70 năm Ngày quân đồng minh đổ bộ vào Pháp. Báo Độc lập (Nga) ngày 6/6 cho biết trước đây hai ngày, Tổng thống Mỹ Barack Obama cũng đã hội đàm với ông Poroshenko tại Vacsava (Ba Lan). Và khi đó, ông Obama đã kêu gọi Putin chấp nhận kết quả của cuộc bầu cử Ukraine và hỗ trợ tân Tổng thống Poroshenko thiết lập một cuộc đối thoại giữa các bên trong cuộc xung đột ở phía đông Ukraine.
Ông Petro Poroshenko chuẩn bị nhậm chức Tổng thống Ukraine. Ảnh: Reuters |
Lễ nhậm chức của vị tổng thống thứ năm của Ukraine diễn ra vào thứ Bảy, ngày 7/6. Dự kiến, Tổng thống sẽ tuyên thệ nhậm chức tại một phiên họp đặc biệt của Verkhovna Rada (Quốc hội Ukraine).
Trước đó, ông Poroshenko cho biết ông sẽ trình bày trước Quốc hội Kế hoạch hòa bình để giải quyết tình hình phía đông, trong đó có việc tổ chức bầu cử sớm chính quyền địa phương các cấp. Trước đó, Thủ tướng Arseny Yatsenyuk cũng đã quyết định trao quyền tự trị nhiều hơn nữa cho người dân hai tỉnh đòi ly khai Donetsk và Lugansk, ngay cả khi Hiến pháp mới chưa được thông qua.
Bộ Ngoại giao Ukraine cho biết đại diện các tổ chức quốc tế, nguyên thủ và lãnh đạo chính phủ nhiều quốc gia đã được mời tham dự, và hiện đã có 20 tổng thống xác nhận sẽ có mặt tại Kiev trong buổi lễ quan trọng này.
Trong khi đó, Kiev cũng rơi vào tình huống nan giải không biết có nên mời ông Putin tham dự lễ nhậm chức hay không và điều này chỉ được giải đáp khi cuối cùng, trong tuần qua, Giám đốc Cục thông tin báo chí Bộ Ngoại giao Ukraine Eugene Perebiynis cho biết: Đại sứ Nga tại Ukraine Mikhail Zurabov sẽ tham dự lễ nhậm chức Tổng thống Ukraine.
Ở Kiev, người ta cũng nhấn mạnh rằng việc không mời ông Putin tham gia sự kiện trọng đại của Ukraine hoàn toàn không liên quan với việc hai nhà lãnh đạo Nga và Ukraine có thể gặp gỡ tại Normandy. Điều đó cũng hoàn toàn không phản ánh thực trạng và tương lai mối quan hệ giữa hai nước.
Trong khi đó, Giám đốc Viện Phân tích chính trị Kiev- Moghilyansk của Ukraine, Viện sĩ Alexei Garan khẳng định rằng: "Lễ nhậm chức Tổng thống của ông Poroshenko, một vị Tổng thống đắc cử hợp pháp, sau cuộc nổi dậy của người dân chống lại chế độ của ông Yanukovych, hoàn toàn không phải là một sự kiện của riêng ông Poroshenko, mà nó có ý nghĩa trọng đại đối với toàn thể xã hội và người dân Ukraine".
Nhiều chuyên gia khác của Nga và Ukraine cũng cho rằng việc Ukraine có mời, hoặc Tổng thống Putin tham gia hay không tham gia sự kiện này, không quan trọng. Điều quan trọng hơn cả là hai nhà lãnh đạo hai quốc gia láng giềng này cần gặp gỡ và thảo luận những vấn đề liên quan. Rõ ràng đây sẽ là những cuộc đàm phán không dễ dàng, song bắt buộc phải diễn ra. Và cả Ukraine và Nga cần phải nghiêm túc chuẩn bị cho những cuộc gặp như vậy. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng cuộc gặp giữa Nga và Ukraine khó có thể được tiến hành trực tiếp mà cần được tổ chức theo hình thức Ukraine - Nga - EU - Mỹ.
Một trong những nguyên nhân các nhà phân tích cho rằng Nga và Ukraine khó có thể đàm phán trực tiếp cũng chính bởi quan điểm cứng rắn của tân Tổng thống Ukraine, được thể hiện trong bài phát biểu của ông Poroshenko, khi nhà lãnh đạo này tuyên bố "quyết không để Crimea thành chuyện đã rồi trong tay Nga". Hơn thế, trong khuôn khổ chuyến thăm Ba Lan hôm 4/6, ông Poroshenko cũng khẳng định rằng Kiev có nhiều bằng chứng cho thấy các chiến binh Nga hỗ trợ phe ly khai ở miền đông Ukraine, đặc biệt là có rất nhiều vũ khí khí tài quân sự Made in Russian tại đây.
Trong khi đó, các cơ quan an ninh của Ukraine tiết lộ họ đã bắt giữ được điệp viên Nga ở các khu vực khác nhau. Thậm chí trên các trang mạng người ta có thể dễ dàng tiếp cận các video clip cho thấy những chiến binh ở miền đông Ukraine với vũ khí Nga trong tay...
Bài báo kết luận, cho dù các cuộc đàm phán giữa hai nước đi theo chiều hướng nào, thì trong chính sách đối ngoại, trong bản Kế hoạch hòa bình mà tân Tổng thống Ukraine trình bày tại lễ nhậm chức, chắc chắn Kiev cũng sẽ tuyên bố tăng cường củng cố và bảo vệ chặt chẽ hơn khu vực biên giới phía đông. Tiếp đó sẽ là lệnh thiết quân luật tại vùng Donetsk và Lugansk. Với cáo buộc Nga đang "chơi một trò chơi chính trị" ở Ukraine, bởi vậy nước này thậm chí có thể tuyên bố đóng cửa biên giới với Nga và áp dụng một chế độ thị thực bắt buộc.
Trong khi các chính trị gia còn đang tranh luận, thực tế cho thấy quân đội Ukraine đã tăng cường bảo vệ biên giới phía đông và Mỹ cũng đã sẵn sàng dành cho Ukraine sự hỗ trợ kỹ thuật tối đa.
Quế Anh