Tổng thống Nga Vladimir Putin phát biểu tại St. Petersburg, Nga ngày 5/6/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Theo đài RT, Hiệp ước Lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) có từ thời Chiến tranh Lạnh đã cấm các hệ thống này, nhưng Mỹ đã rút khỏi hiệp ước này vào năm 2019. Nga quyết định vẫn tuân thủ lệnh cấm miễn là Mỹ cũng tuân thủ.
Tại một cuộc họp báo sau hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) tại Astana (Kazakhstan), ông Putin tuyên bố: “Như tôi đã nói, liên quan đến việc Mỹ rút khỏi hiệp ước này và thông báo rằng họ đang bắt đầu sản xuất, chúng tôi cũng cho rằng mình có quyền bắt đầu nghiên cứu, phát triển và sản xuất trong tương lai. Chúng tôi đang tiến hành hoạt động nghiên cứu và phát triển, sẵn sàng bắt đầu sản xuất. Về nguyên tắc, chúng tôi đã đưa ra các hướng dẫn liên quan”.
Tuần trước, trong cuộc họp của Hội đồng An ninh Quốc gia ở Moskva, ông Putin cũng đề cập khả năng Nga có thể tiếp tục sản xuất các hệ thống tên lửa bị cấm trước đây, với lý do Mỹ có các hành động thù địch. Khi đó, ông Putin phát biểu: “Bây giờ chúng ta biết rằng Mỹ không chỉ sản xuất những hệ thống tên lửa này mà còn đưa chúng đến châu Âu, Đan Mạch để sử dụng trong các cuộc tập trận. Cách đây không lâu, có thông tin cho rằng các hệ thống này đang ở Philippines”.
Theo ông Putin, các động thái của Mỹ khiến Nga không còn lựa chọn nào khác ngoài khôi phục các chương trình tên lửa tầm trung và tầm ngắn, đồng thời khẳng định sẽ triển khai các chương trình này dựa trên tình hình thực tế nếu cần thiết.
Hiệp ước INF năm 1987 đã cấm cả Mỹ và Liên Xô sản xuất và triển khai tên lửa đạn đạo, tên lửa hành trình trên mặt đất có tầm bắn từ 500 đến 5.500 km. Hiệp ước này không cấm các hệ thống trên không hoặc trên biển có cùng tầm bắn. Hiệp ước này giúp giảm bớt căng thẳng về vấn đề triển khai vũ khí hạt nhân ở châu Âu.
Sau này, Nga tiếp tục tuân thủ hiệp ước, nhưng bày tỏ lo ngại rằng các cơ sở phòng thủ tên lửa của Mỹ ở Đông Âu đã vi phạm hiệp ước nói trên vì các bệ phóng ở các cơ sở này cũng có khả năng triển khai tên lửa tấn công mặt đất.
Năm 2019, Mỹ đã rút khỏi hiệp ước INF vì cho rằng Nga đã vi phạm hiệp ước. Trước đó, tháng 10/2018, Tổng thống Mỹ khi đó là Donald Trump đã cáo buộc Nga vi phạm hiệp ước INF khi chế tạo tên lửa Novator 9M729. Đến tháng 12/2018, Mỹ tuyên bố sẽ rút khỏi hiệp ước định này, nếu Nga không tuân thủ trở lại thỏa thuận này trong vòng 60 ngày - tức thời hạn chót là 2/2/2019.
Tuy nhiên, Nga tuyên bố không tiêu hủy Novator 9M729, đồng thời khẳng định loại tên lửa này không vi phạm INF. Theo Nga, Mỹ dựng cớ để rút khỏi hiệp ước để có thể tự do phát triển những loại tên lửa mới. Tổng thống Nga Vladimir Putin cho rằng Mỹ rút khỏi INF sẽ đe dọa số phận của Hiệp ước Cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược (START-3), văn kiện cuối cùng trong lĩnh vực kiểm soát vũ khí. Nhiều nước đồng minh của Mỹ ở châu Âu cũng phản đối việc Mỹ rút khỏi INF do lo ngại về một cuộc chạy đua vũ trang mới.
Tổng thống Nga Putin đã ký phê chuẩn dự luật đình chỉ Hiệp ước INF. Nga tuyên bố sẽ triển khai các biện pháp quân sự đáp trả những mối đe dọa từ NATO liên quan đến việc Moskva đình chỉ thực thi INF.