Theo Bloomberg, khoảng 30.000 tấn nhôm ôxit (được sử dụng để sản xuất nhôm) đã được chất lên hai con tàu từ Trung Quốc đi đến Siberia trong những tuần gần đây. Tàu chỉ chở số lượng nhôm ôxit tương đối nhỏ là để kiểm tra xem liệu lô hàng có gặp vấn đề hậu cần nào hoặc các vấn đề về lệnh trừng phạt hay không. Nếu thuận lợi, sẽ có nhiều lô hàng lớn hơn được chuyển tới Nga.
Nhà máy nhôm ôxit Aughinish của Rusal gần Askeaton. Ảnh: independent.ie
Thương vụ nói trên giữa công ty Ural và thương nhân Trung Quốc diễn ra vào thời điểm toàn cầu đang theo dõi chặt chẽ vai trò của Trung Quốc trong ứng phó với việc Nga ngày càng bị cô lập kinh tế. Theo các thương nhân, các chuyến hàng này do các thương nhân tự tổ chức để tận dụng cơ hội thương mại và không bị ảnh hưởng từ chỉ thị nào của chính phủ Trung Quốc.
Trong những năm bình thường, Trung Quốc hiếm khi xuất khẩu nhôm ôxit vì bán trong nước có lãi hơn.
Các chuyến hàng bất thường từ Trung Quốc có thể giúp giảm bớt áp lực ngày càng gia tăng đối với chuỗi cung ứng của nhà sản xuất nhôm Nga. Nguồn cung cấp nhôm ôxit của Rusal từ nhà máy lọc dầu quan trọng của Ukraine đã bị cắt giảm nghiêm trọng vì chiến tranh. Sau đó, Australia, nhà cung cấp nguyên liệu quan trọng cho công ty Rusal, cho biết họ sẽ cấm các chuyến hàng đến Nga. Điều đó đã ảnh hưởng tới 40% lô hàng nhôm ôxit của Rusal. Công ty Rusal cũng phải đối mặt với tương lai bấp bênh tại nhà máy tinh chế nhôm ôxit ở Ireland, một nguồn cung cấp chính khác. Nếu không có đủ nhôm ôxit, công ty Rusal sẽ phải bắt đầu cắt giảm sản lượng.
Nhôm là mặt hàng bị ảnh hưởng nặng nề sau khi Nga đưa quân vào Ukraine mặc dù cả công ty Rusal và ngành kim loại của Nga đều không bị trừng phạt trực tiếp. Giá cả đã tăng 28% trong năm nay và nếu Rusal cắt giảm sản lượng sẽ khiến tình trạng thiếu nhôm thêm trầm trọng. Đây là kim loại được sử dụng rộng rãi nên sẽ làm trầm trọng hơn tình trạng lạm phát toàn cầu.
Nguyên liệu nhôm ôxit được giao cho Rusal chủ yếu là từ các nhà sản xuất nhôm ôxit của Trung Quốc, nhưng các thương nhân và các đơn vị liên kết ít có mối quan hệ quốc tế đang là các bên xử lý những lô hàng này. Đây là cách phổ biến để giảm nhẹ các lệnh trừng phạt thứ cấp.
Theo các thương nhân này, khoảng 30.000 tấn nhôm ôxit nữa đã sẵn sàng xuất xưởng.
Rusal do nhà tài phiệt người Nga Oleg Deripaska thành lập. Ông vẫn duy trì lợi ích tại Rusal thông qua nắm giữ cổ phần của tập đoàn sở hữu Rusal là En + Group International PJSC. Các nhà tài phiệt Nga là một trong những mục tiêu chính của các lệnh trừng phạt mà các nước phương Tây áp đặt với Nga.
Hơn 3/4 doanh số của Rusal tới từ thị trường ngoài Nga. Khoảng 45% sản phẩm được bán ở châu Âu, một phần tư ở châu Á và 10% ở châu Mỹ. Theo dữ liệu của Bloomberg, các công ty vận tải, xây dựng và đóng gói là những khách hàng sử dụng sản phẩm của Rusal, trong đó có Glencor, Toyota và nhà sản xuất linh kiện máy bay Howmet Aerospace.
Đây không phải là lần đầu tiên công ty Rusal tìm đến Trung Quốc để được giúp đỡ đối phó với các biện pháp hạn chế của Mỹ. Khi nhà sản xuất nhôm này bị trừng phạt trực tiếp vào năm 2018, các quan chức cấp cao của Rusal đã đến Trung Quốc để tìm hiểu khả năng mua nhôm ôxit và bán nhôm ở quốc gia châu Á này.
Năm đó, xuất khẩu nhôm ôxit của Trung Quốc đã tăng đột biến, trong đó gia tăng đáng kể nguồn cung sang Nga.
Đầu tháng này, tập đoàn En + Group International PJSC cho biết họ đang xem xét giảm bớt hoạt động quốc tế của Rusal, tạo ra một công ty mới để chứa tài sản nhôm ôxit, bauxite và nhôm trên toàn cầu. Kế hoạch này là để che chắn cho các đơn vị đó khỏi chịu sức ép toàn cầu ngừng kinh doanh với các thực thể của Nga.
Cho đến nay, Trung Quốc là nhà sản xuất nhôm ôxit và nhôm lớn nhất thế giới. Trừ năm 2018, Trung Quốc hiếm khi xuất khẩu nguyên liệu trung gian do giá trong nước cao hơn.
Nhưng cuộc khủng hoảng nhôm ôxit của Rusal trùng với thời kỳ giá cả mặt hàng này tương đối yếu ở Trung Quốc. Sản lượng nhôm ôxit giá rẻ của Trung Quốc tăng nhanh đã bắt đầu ảnh hưởng đến thị trường nội địa khi giá giao ngay giảm 30% trong 5 tháng qua. Đây là lý do đủ để xuất khẩu mặt hàng này trong bối cảnh giá cả trên toàn cầu tăng mạnh.