Thủ tướng Singapore Lawrence Wong. Ảnh tư liệu: THX/TTXVN
Theo ông Wong, ASEAN đang phải đối mặt với một môi trường bên ngoài ngày càng "rắc rối và hỗn loạn". Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 44 - 45 diễn ra trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng, cũng như lo ngại về xung đột quân sự leo thang ở Trung Đông, tranh chấp hàng hải ở Biển Đông, sự cạnh tranh quy mô lớn hơn giữa Mỹ và Trung Quốc, tình hình ở Myanmar. Ông Wong kêu gọi các nhà lãnh đạo ASEAN duy trì sự đoàn kết dù các quốc gia thành viên có lập trường riêng về các vấn đề khu vực và toàn cầu.
Trong vấn đề Myanmar, Thủ tướng Wong nhận định ASEAN phải giữ vững lập trường về Đồng thuận 5 điểm. Kế hoạch hòa bình này kêu gọi đối thoại giữa tất cả các bên và chấm dứt bạo lực ngay lập tức.
Về các vấn đề quốc tế và khu vực, ông Wong lưu ý rằng những lợi ích cơ bản của ASEAN, bao gồm quyền tự do hàng hải và hàng không cũng như giải quyết hòa bình các tranh chấp theo luật pháp quốc tế, đang bị đe dọa.
Trong bối cảnh địa chính trị hiện tại, nhiệm vụ trước mắt là đảm bảo rằng ASEAN vẫn phát huy vai trò và tính hiệu quả. Để làm được điều đó, ASEAN nên duy trì sự thống nhất về mục đích và một số nguyên tắc chính, như tập trung vào sự phát triển của khu vực và cải thiện đời sống của người dân, tôn trọng luật pháp quốc tế và giải quyết hòa bình các tranh chấp, cũng như tích cực tham gia với các đối tác.
Ông Wong nhấn mạnh nhu cầu đẩy nhanh quá trình hội nhập kinh tế trong ASEAN bằng cách nhanh chóng chuyển sang các lĩnh vực mới như kinh tế kỹ thuật số và kinh tế xanh. ASEAN cần khai thác tiềm năng của thị trường kỹ thuật số khu vực, đặc biệt là thông qua Thỏa thuận khung kinh tế kỹ thuật số ASEAN dự kiến sẽ khai thác tiềm năng 2.000 tỷ USD trong nền kinh tế kỹ thuật số, với các cuộc đàm phán dự kiến kết thúc vào năm 2025.
Về nền kinh tế xanh, Thủ tướng Wong lưu ý rằng Lưới điện ASEAN được đề xuất sẽ tích hợp các hệ thống điện khu vực và cho phép giao dịch điện xuyên biên giới, giúp các quốc gia thành viên đạt được mục tiêu phát triển bền vững và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang các giải pháp năng lượng tái tạo và ít carbon.
Thủ tướng Wong kêu gọi ASEAN duy trì sự tôn trọng luật pháp quốc tế và giải quyết các tranh chấp, cả trong và ngoài khối, đồng thời tích cực, chủ động thực hiện quyền tự chủ và tập hợp tất cả các bên chủ chốt lại với nhau, với ASEAN đóng vai trò trung tâm.
Bên lề các hội nghị tại Lào, Thủ tướng Wong cũng đã có các cuộc họp riêng với các đối tác Thái Lan, Việt Nam và Malaysia.