Người biểu tình quá khích ủng hộ Tổng thống Donald Trump tràn vào tòa nhà Quốc hội Mỹ ở Washington DC., ngày 6/1/2021. Ảnh: AFP/TTXVN
Hàng trăm người biểu tình ủng hộ Tổng thống Donald Trump đã tràn vào trụ sở Quốc hội Mỹ chiều 6/1 (rạng sáng 7/1 giờ Hà Nội), khi lưỡng viện Quốc hội đang nhóm họp để kiểm đếm kết quả phiếu đại cử tri. Đây được coi là vụ xâm nhập nghiêm trọng nhất ở Điện Capitol.
Đánh giá về sự kiện tòa nhà Quốc hội Mỹ thất thủ trước người biểu tình, ông David Gomez, cựu đặc vụ cấp cao của Cục Điều tra Liên bang (FBI) cho rằng Cảnh sát Quốc hội Mỹ (USCP) đã không chuẩn bị kịch bản cho một cuộc biểu tình quy mô lớn. Trong khi đó, nhiều cơ quan thực thi pháp luật khác phản ứng chậm, hoặc là do không muốn làm mất lòng ông Trump, hoặc là do thiếu kinh nghiệm trong đối phó với bạo loạn, vì đây không phải là nhiệm vụ chủ chốt của họ.
Theo Gomez, ngay trước thời điểm người biểu tình xông vào nhà quốc hội, USCP vẫn cho rằng khả năng cao nhất chỉ là một cuộc biểu tình quy mô lớn, không thể vượt khỏi ranh giới hàng rào. Vậy nên khi đám đông biểu tình vượt qua, lực lượng thực thi pháp luật bị áp đảo bởi số lượng và không thể phản ứng nhanh chóng.
Giới chức Bộ Quốc phòng Mỹ trước đó cũng dự báo chỉ cần điều động khoảng 350 vệ binh quốc gia tại Washington D.C là đủ để hỗ trợ lực lượng cảnh sát thực thi nhiệm vụ bảo đảm an ninh trong tuần này và vệ binh quốc gia chủ yếu làm nhiệm vụ kiểm soát giao thông.
Lầu Năm Góc muốn tránh hiện diện quân sự trong khuôn viên, bậc thềm tòa nhà Quốc hội. Sau khi người biểu tình tràn vào, Bộ Quốc phòng Mỹ thông báo điều động 1.100 vệ binh quốc gia, nhưng không rõ có triển khai lực lượng này đến Điện Capitol, hay là tới những địa điểm khác ở thủ đô.
Phản ứng của lực lượng chức năng lần này được cho là khác với hành động hồi năm ngoái khi chính quyền tỏ ra cứng rắn trước các cuộc biểu tình chống phân biệt chủng tộc bùng phát sau cái chết của công dân da màu George Floyd, với sự xuất hiện của cảnh sát chống bạo động nhằm phô trương lực lượng. Đơn cử, tháng 6/2016, các nhân viên thực thi pháp luật liên bang từng bị chỉ trích mạnh mẽ vì sử dụng hơi cay giải tán người biểu tình ôn hòa tại quảng trường Lafayette gần Nhà Trắng.
Sau khi xảy ra sự cố, quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Christopher Miller cho biết Lầu Năm Góc sẵn sàng chi viện bổ sung lực lượng cần thiết, hợp lý theo yêu cầu của giới chức Washington D.C. Thống đốc bang New York Andrew Cuomo tuyên bố sẽ tăng cường 1.000 vệ binh cách mạng quốc gia của bang tới thủ đô.
Quyền Bộ trưởng Tư pháp Jeffrey Rosen lên án hành động của người biểu tình, coi đây là một vụ tấn công nhằm vào thiết chế thiết yếu nhất của nền dân chủ. Ông cũng cho biết Bộ Tư pháp đã phái lực lường của FBI, Văn phòng Quản lý Rượu, Thuốc lá, Vũ khí và Chất nổ, Cục Cảnh sát Mỹ tới hỗ trợ USCP. Nhân viên liên bang thuộc Sở cảnh sát vùng đô thị Washington cũng được điều động tới điện Capitol để hỗ trợ vãn hồi trật tự, giải tán đám đông khỏi nhà Quốc hôi và lập vành đai an toàn.
Theo yêu cầu của Thị trưởng Washington D.C, bà Muriel Bower, sở cảnh sát Maryland, New Jersey và Virginia cũng đã triển khai lực lượng tới trợ giúp. Tính đến đêm 6/1 giờ địa phương, lực lượng chức năng đã bắt giữ ít nhất 52 người biểu tình, trong đó có 4 đối tượng mang súng không giấy phép, một người mang vũ khí bị cấm và 47 người vi phạm lệnh giới nghiêm. Một nửa trong số này bị bắt trong khuôn viên tòa nhà Quốc hội.
USCP là cơ quan thực thi pháp luật liên bang, đảm nhận nhiệm vụ bảo vệ các nghị sĩ Quốc hội và các tòa nhà của Quốc hội, với tổng quân số khoảng 1.900 người.
Một số chuyên gia cho rằng, cũng rất khó trách cứ USCP đã sai sót trong việc lượng định, đánh giá hành động của người biểu tình. Theo ông Donald Richie, chuyên gia sử học về Thượng viện Mỹ, những gì diễn ra ở điện Capitol hoàn toàn vượt khỏi cách thức thông thường mà người Mỹ bày tỏ phản kháng, thể hiện tình cảm chính trị. “Tôi bất ngờ trước những gì xảy ra và vì lý do tương tự cảnh sát cũng bất ngờ”, ông Richie chia sẻ.