Quá trễ để cứu Kobane?

Các chuyên gia nghiên cứu quốc tế đánh giá, việc các cuộc không kích chống nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng thiếu sự hỗ trợ từ mặt đất, cũng như việc Thổ Nhĩ Kỳ lưỡng lự gia nhập trận chiến chống khủng bố là hai nguyên nhân đã ấn định số phận của Kobane, thành phố chiến lược nằm ở biên giới Syria- Thổ Nhĩ Kỳ, một cửa ngõ vào châu Âu.


Dưới sự quan sát của 60 quốc gia tham gia vào liên quân do Mỹ cầm đầu, IS cứ tiếp tục lớn mạnh tại Syria và Iraq, một cách chậm rãi và nhức nhối. Và khi các phần tử jihad mang theo những lá cờ đen tiến về phía đông của Kobane ngày 6/10, điểm yếu của chiến dịch không kích của liên quân mới trở nên rõ ràng.

Mario Abou Zeid, một nhà phân tích tại Carnegie, Trung tâm nghiên cứu Trung Đông có trụ sở ở thủ đô Beirut (Liban), nói: “Về mặt thực tiễn thì đã quá trễ để cứu Kobane vào thời điểm này. Sự mở rộng của lực lượng IS ở Kobane là bằng chứng mới cho thấy các cuộc không kích đã và đang thất bại trong việc hoàn thành mục tiêu tiêu diệt và triệt phá năng lực quân sự của IS”.

Sự thật là “một nhúm” những cuộc không kích của Mỹ không thể ngăn cản cuộc chiến chớp nhoáng mà các phần tử jihad tiến hành ở thành phố này sau ba tuần vây hãm.  

Kết quả là, 190.000 người đã hoảng hốt bỏ chạy sang Thổ Nhĩ Kỳ trong khi các tay súng người Kurd bị áp đảo về hỏa lực tiếp tục kêu gọi quốc tế hỗ trợ nhiều hơn. Và những lời chỉ trích nhằm vào cả liên quân và Thổ Nhĩ Kỳ trong việc chặn đứng cuộc tấn công của IS vào Kobane cũng đã vang lên.

Các nhà phân tích đồng ý rằng, nếu không có sự hợp tác với các lực lượng trên mặt đất để có thể điều phối các cuộc không kích theo một cách tốt hơn, thì liên quân không làm được gì nhiều để ngăn chặn các tay súng jihad, những kẻ đang chiến đấu để giành quyền kiểm soát một dải biên giới dài giáp ranh với Thổ Nhĩ Kỳ cho cái mà chúng gọi là Nhà nước Hồi giáo.

Michael Clarke, giám đốc của viện chính sách RUSI (Anh) cho biết dù chiến dịch không kích đã thành công trong việc ngăn cản IS di chuyển một cách tự do và buộc chúng phải thay đổi chiến thuật nhưng “không thể tiêu diệt” nhóm này. Theo ông, cách duy nhất để IS có thể bị “xóa sổ” là nhờ một lực lượng mạnh tương đương trên mặt đất.

Với việc nhóm IS đã chọc thủng các vùng ngoại ô của thành phố Kobane, nơi đã và đang diễn ra những trận giao tranh ác liệt giữa IS và lực lượng du kích người Kurd, thì tình hình gần như rơi vào thế “đã rồi”. Việc triển khai thêm các cuộc không kích để cứu vãn tình hình cũng trở nên bất khả thi do lo ngại có thể khiến dân thường thiệt mạng.


Ông Clarke cho biết, giờ đây lựa chọn duy nhất để cứu lấy Kobane, một trong những thành phố chính của người Kurd ở Syria, là nhanh chóng trang bị thêm nhiều vũ khí hạng nặng cho người Kurd, hoặc Thổ Nhĩ Kỳ triển khai các xe tăng của nước này trên biên giới.

“Dưới góc độ quan điểm quân sự, lực lượng Thổ Nhĩ Kì hoàn toàn có khả năng đánh bật IS khỏi Kobane nếu họ chọn cách vượt qua biên giới”, ông Clarke nói.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recel Tayyip Erdogan ngày 7/10 đã kêu gọi một sự hợp tác trong một chiến dịch chống IS trên mặt đất nhưng ông không đề nghị gửi quân đội tham gia.

Và mặc dù hồi tuần trước, Quốc hội nước này đã cho phép chính phủ tham gia chiến dịch của liên quân, nhưng cho đến thời điểm này giới chức Thổ Nhĩ Kì vẫn chưa công bố kế hoạch hành động quân sự nào.

“Có đủ loại lí do lí giải tại sao người Thổ Nhĩ Kỳ có khả năng chỉ đứng quan sát”, ông Clarke nói. Bởi nếu hành động, thứ nhất, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ rơi vào tình thế “xâm lược một quốc gia khác”. Thứ hai, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phải làm động tác giúp đỡ “những người có những tranh chấp thật sự với họ” bởi ba thập kỉ qua, Đảng Công nhân người Kurd (PKK) ở Thổ Nhĩ Kỳ đã giương cao ngọn cờ nổi dậy giành quyền tự trị.

Tuy nhiên, theo bà Erin Marie Saltman, một nhà nghiên cứu cấp cao của Viện chính sách Quilliam có trụ sở tại London (Anh), cần thấy rằng nếu “càng có nhiều quốc gia Trung Đông tham gia trận chiến chống IS, thì chiến dịch thành lập một Nhà nước Hồi giáo cho toàn bộ người Hồi giáo của IS càng trở nên ít đáng tin hơn”.

Bên cạnh đó, bà cũng cảnh báo trong khi sự chú ý của liên quân đổ dồn về Kobane, thì các tay súng IS có thể sẽ giành thêm những thắng lợi khác quanh Baghdad, đặc biệt là sân bay có vị trí chiến lược bên ngoài thủ đô Iraq.

Còn ông Clarke nhận định, chừng nào những nỗ lực quốc tế trong cuộc chiến chống IS còn chưa được bảo đảm, chừng đó “mọi chuyện sẽ càng trở nên tồi tệ hơn trước khi có thể có tiến triển bởi vì liên quân vẫn chưa thật sự thống nhất về mặt chính trị…” mà chỉ là con hổ giấy.

Ngoài ra, ông Abou Zeid cũng bày tỏ quan ngại rằng, nếu IS thật sự chiếm được Kobane, việc chúng có thể trực tiếp tiếp cận biên giới Thổ Nhĩ Kỳ có thể đe doạ sự ổn định tới phần còn lại của châu Âu.


Anh Tiếu (Theo AFP)