Phe nổi Libi dậy tái chiếm một loạt thành phố

Ngày 27/3, hàng nghìn người đã tuần hành trước Nhà Trắng ở Oasinhtơn đòi chấm dứt can thiệp tình hình Libi, cho rằng chỉ người dân Libi mới có quyền quyết định vận mệnh đất nước. Trong khi đó, sau 8 ngày liên quân tấn công quân đội Libi, phe nổi dậy ở nước này dường như đang lật lại được tình thế với việc chiếm lại một loạt thành phố quan trọng, kể cả các cửa khẩu xuất khẩu dầu mỏ ở miền đông và đang hướng tới thủ đô Tripôli.

Chiến sự tiếp diễn ác liệt

Sau khi giành quyền kiểm soát các thành phố Ajdabiya và Brega ở miền đông với sự hậu thuẫn của các máy bay liên quân do Mỹ và các nước phương Tây cầm đầu, ngày 27/3, phe đối lập ở Libi tuyên bố đã tái chiếm được một loạt thành phố, trong đó có Bin Jawad, Uqalya và đặc biệt là thành phố dầu mỏ quan trọng Ras Lanuf ở miền đông sau khi để mất vào tay lực lượng trung thành với nhà lãnh đạo Moamer Kadhafi hôm 12/3. Trên các đường phố Ras Lanuf người ta có thể nhìn thấy vũ khí vứt ở khắp nơi và nhiều tòa nhà bị phá hủy một phần, chứng tỏ quân chính phủ đã rút sâu hơn về phía thành phố miền tây Sirte, quê hương của nhà lãnh đạo Kadhafi. Reuters dẫn lời các nhân chứng cho biết hầu hết các khu vực khai thác dầu mỏ chính ở miền đông đã nằm trong vòng kiểm soát của phe nổi dậy. Một đại diện của phe nổi dậy cho biết hiện các mỏ dầu ở Libi đang sản xuất khoảng 100.000 đến 130.000 thùng/ngày và phe nổi dậy dự định sẽ bắt đầu xuất khẩu dầu vào tuần tới. Phe nổi dậy cũng tuyên bố họ có kế hoạch tiếp tục tiến về thành trì Sirte của ông Kadhafi và thủ đô Tripôli.

Theo nguồn tin từ trang web của các lực lượng vũ trang Pháp, trong các đợt không kích vào đêm 26/3 và ngày 27/3, máy bay tiêm kích của Pháp đã phá hủy ít nhất 5 máy bay chiến đấu và 2 máy bay lên thẳng của lực lượng chính phủ Libi. Máy bay chiến đấu của Anh cũng phá hủy 5 xe bọc thép của Libi ở hai thành phố Ajdabiya và Misrata. Ngoài ra, các cuộc không kích của liên quân cũng khiến một trạm rađa ở Tajura bốc cháy. Tuy nhiên, Bộ trưởng Quốc phòng Anh, Liam Fox, tuyên bố liên quân sẽ không trang bị vũ khí cho phe nổi dậy bởi vì điều đó sẽ vi phạm nghị quyết cấm vận vũ khí Libi của Liên hợp quốc.

Phát biểu tại một cuộc họp báo tổ chức ở thủ đô Tripôli trước đó, ông Khaled Omar, một quan chức Bộ Y tế Libi, cho hay các cuộc tấn công của liên quân từ ngày 20 - 23/3 đã làm ít nhất 114 người thiệt mạng và 445 người bị thương. Theo ông Omar, trong thời gian trên, đã có 104 người bị chết ở Tripôli và ngoại ô thành phố này, 10 người chết tại Sirte. Tuy nhiên, ông Omar không nêu rõ trong số thương vong kể trên có bao nhiêu thường dân và bao nhiêu binh sỹ chính phủ Libi.

NATO có thể bị sa lầy ở Libi

Đại sứ Nga tại NATO Dmitri Rogozin ngày 27/3 cảnh báo, NATO có thể bị sa vào một cuộc chiến tranh toàn diện ở Libi, giống như ở Irắc và Ápganixtan. Ông Rogozin nhấn mạnh: “NATO đang bị kéo sâu hơn vào cuộc chiến tranh ở Bắc Phi. Những tuyên bố từ các thành viên NATO cũng như của khối này nói chung có thể kéo NATO vào một chiến dịch toàn diện trên lãnh thổ Libi”.

NATO đã đảm trách lệnh cấm vận vũ khí đối với Libi và đồng ý sẽ đảm nhận vai trò chỉ huy vùng cấm bay ở Libi. Mỹ hy vọng trao quyền kiểm soát các cuộc không kích cho NATO vào thời điểm sớm nhất có thể.

Trước đó, hãng thông tấn RIA-Novosti của Nga khẳng định lực lượng liên quân do NATO đứng đầu đang chuẩn bị chiến dịch trên bộ ở Libi. Theo nguồn tin trên, do một quan chức tình báo cấp cao của Nga tiết lộ, liên quân đang tích cực vạch kế hoạch mở chiến dịch trên bộ ở Libi và chiến dịch này có thể sẽ bắt đầu vào cuối tháng 4, đầu tháng 5 tới. Nguồn tin nhấn mạnh, để phục vụ chiến dịch này, Mỹ bước đầu đã điều hơn 4.000 lính thủy đánh bộ và tàu chiến đến khu vực Địa Trung Hải, đồng thời nhiều nước NATO cũng tỏ ý sẵn sàng ủng hộ Mỹ và tham gia chiến dịch này.

Theo lời một quan chức NATO, liên minh quân sự này đã chỉ định Tướng Charles Bouchard (người Canađa) làm người chỉ huy các chiến dịch của NATO tại Libi. Ông Bouchard cũng sẽ nắm quyền chỉ huy toàn bộ chiến dịch quân sự nhằm bảo vệ dân thường nếu NATO đảm trách toàn bộ chiến dịch tại Libi từ Mỹ.

Tờ Dân tộc của Các Tiểu vương quốc Arập Thống nhất (UAE) ngày 27/3 nhận định, NATO có thể bị sa vào một cuộc chiến lâu dài ở Libi, giữa bối cảnh khối này vẫn chưa có lộ trình và mục tiêu cho cuộc chiến tại quốc gia Bắc Phi này, Liên đoàn Arập (AL) bày tỏ sự bất đồng trong khi nhà lãnh đạo Libi Kadhafi không có dấu hiệu khuất phục.

AL và AU thảo luận về Libi

Ngày 27/3, phát biểu với báo giới sau cuộc gặp với Chủ tịch Ủy ban Liên minh châu Phi (AU) Jean Ping tại thủ đô Cairô (Ai Cập), Tổng thư ký AL Amr Moussa tuyên bố AL đang xem xét những đề xuất mới về tình hình tại Libi với AU.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ phản đối thay đổi chế độ Libi Ngày 27/3, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates tuyên bố chính phủ nước này phản đối việc thay đổi chế độ ở Libi bởi vì những kinh nghiệm trong quá khứ cho thấy đó là một vấn đề “vô cùng phức tạp”. Ông Gates khẳng định việc thay đổi này không phải là mục đích của chiến dịch quân sự mà liên quân đang tiến hành ở Libi. Giải thích lý do Mỹ can thiệp quân sự vào Libi, Bộ trưởng Gates nói rằng Mỹ đã quyết định can dự một phần bởi vì tình trạng hỗn loạn tại nước này có thể đe dọa tới các “cuộc cách mạng dân chủ hiện nay ở Ai Cập và Tuynidi”.

Theo phóng viên TTXVN tại Cairô, hai bên đã thảo luận về tình hình Libi sau khi áp đặt vùng cấm bay tại nước này. Ông Jean Ping cũng đã bày tỏ lo ngại tiếp diễn giao tranh tại Libi và những thiệt hại về người khi không có lệnh ngừng bắn. Chủ tịch AU tuyên bố Libi đang trải qua giai đoạn khủng hoảng nghiêm trọng và cần phải tìm ra một giải pháp, đồng thời khẳng định mục đích chuyến đi Ai Cập của ông là để đưa ra đề xuất của AU đối với AL- đối tác quan trọng nhất của AU.

Trước đó, hôm 26/3, phái đoàn của chính quyền Tripôli tham dự hội nghị của AU bàn về tình hình Libi tuyên bố Tripôli sẵn sàng thực hiện lộ trình do AU đưa ra để giải quyết khủng hoảng tại Libi, đồng thời yêu cầu lực lượng liên quân dừng hành động can thiệp quân sự vào nước này. Trong tuyên bố tại hội nghị, phái đoàn của chính phủ Libi đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế hối thúc “các bên liên quan khác” trong cuộc xung đột này tôn trọng ngừng bắn, yêu cầu phương Tây và Mỹ ngừng các cuộc không kích và bao vây trên biển, cho rằng những hành động này đã giết hại hàng trăm dân thường chứ không phải là bảo vệ họ, đi ngược lại ý định của LHQ.

Nam Hạnh (Tổng hợp)