PFAS là nhóm hóa chất được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp nhờ tính chống dính, chống thấm và chịu nhiệt. Các hóa chất này có mặt trong hàng nghìn sản phẩm như bao bì thực phẩm, quần áo, đồ gia dụng hay mỹ phẩm. Tuy nhiên, do không thể phân hủy tự nhiên, chúng tích tụ trong không khí, nước, đất và thậm chí trong cơ thể người.
Theo ANSES, mục tiêu hàng đầu của khuyến nghị là hạn chế việc sử dụng PFAS để giảm lượng phát thải ra môi trường và xác định những hợp chất độc hại nhất thuộc nhóm này nhằm tập trung nguồn lực giám sát. Cơ quan này đã phân tích gần 2 triệu dữ liệu liên quan đến 142 loại PFAS, được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau gồm môi trường, thực phẩm, sản phẩm tiêu dùng và các nghiên cứu theo dõi sinh học. Sau khi tổng hợp, ANSES đề xuất chiến lược giám sát cho 247 loại PFAS, trong tổng số hàng nghìn hợp chất thuộc nhóm này.
Bà Nawel Bemrah, điều phối viên nhóm chuyên trách PFAS, cho biết mỗi hợp chất được chấm điểm dựa trên mức độ xuất hiện và độc tính. Bà khẳng định: “Việc xác định các chất đáng lo ngại nhất là yếu tố then chốt để tối ưu hóa hệ thống giám sát, nhất là với một họ hóa chất rộng và đa dạng như PFAS”.
ANSES khuyến nghị mở rộng danh mục 20 PFAS hiện được kiểm soát trong nước máy từ ngày 1/1/2026. Theo đó, 5 hợp chất mới được đề xuất bổ sung vào danh mục, trong đó có axít trifluoroacetic (TFA) – một tiền chất dùng trong sản xuất thuốc trừ sâu và dược phẩm như thuốc điều trị tiểu đường, ung thư hay kháng virus. Theo ANSES, TFA là loại hóa chất thuộc nhóm PFAS được phát hiện nhiều nhất trong nước máy tại Pháp và cũng đã xuất hiện trong máu người. Hiện chất này chưa bị quy định ngưỡng giới hạn nhưng đang được Cơ quan An toàn thực phẩm châu Âu (Efsa) đánh giá độc tính.
Bên cạnh đó, ANSES cũng đề xuất mở rộng giám sát PFAS trong thực phẩm. Hiện Liên minh châu Âu (EU) mới chỉ quy định 4 hợp chất (PFOS, PFOA, PFHxS và PFNA) trong một số nhóm thực phẩm như cá, trứng, thịt. ANSES kiến nghị theo dõi thêm hơn 20 loại PFAS khác và mở rộng kiểm định sang các sản phẩm như ngũ cốc, rau quả, mật ong, đường và thực phẩm trẻ em.
ANSES cũng đề nghị mở rộng nghiên cứu về các nguồn ô nhiễm tiềm ẩn khác, trong đó có vật liệu tiếp xúc với thực phẩm, hệ thống ống dẫn nước hay vật liệu xây dựng. Đồng thời, cơ quan này khuyến khích thu thập thêm dữ liệu về phơi nhiễm nghề nghiệp, dựa trên nghiên cứu quy mô lớn do Viện Nghiên cứu và an toàn quốc gia (INRS) – cơ quan trực thuộc Bảo hiểm y tế Pháp – triển khai từ cuối năm 2024, dự kiến công bố kết quả vào cuối năm 2025.
Trong bối cảnh EU vừa đạt được thỏa thuận tăng cường kiểm soát ô nhiễm nước và mở rộng danh mục các chất cần theo dõi, khuyến nghị của ANSES được xem là bước quan trọng giúp Pháp cụ thể hóa chính sách quản lý PFAS – nhóm “chất ô nhiễm vĩnh cửu” đang hiện diện ở khắp nơi, từ không khí đến bàn ăn.