Nợ quốc gia của Mỹ đã vượt qua mốc 35 nghìn tỷ USD. Ảnh: Getty Images
Ủy ban Ngân sách Hạ viện Mỹ ngày 29/7 (theo giờ địa phương) công bố rằng nước Mỹ đã đạt đến “một cột mốc đáng lo ngại mới” với khoản nợ quốc gia vượt mốc 35 nghìn tỷ USD.
Bộ Tài chính Mỹ cũng ghi nhận cột mốc quan trọng này trong báo cáo hàng ngày nêu chi tiết bảng cân đối kế toán quốc gia. Con số nợ đã nhanh hơn nhiều so với tốc độ mà các nhà kinh tế dự đoán khi chi phí của các chương trình liên bang được ban hành trong những năm gần đây đều vượt quá dự toán ban đầu.
Người đứng đầu Ủy ban này, Hạ nghị sĩ Jodey Arrington coi diễn biến này là một “mốc đáng báo động”, thúc giục tăng cường trách nhiệm tài chính và chi tiêu để khắc phục tình trạng nợ quốc gia đang ngày càng phình to.
“Hôm nay, chúng ta đau buồn về một cột mốc đáng ngại khác trong sự suy giảm tài chính của quốc gia hùng mạnh và thịnh vượng nhất trong lịch sử”, nghị sĩ Arrington nói trong một tuyên bố.
Nợ quốc gia của Mỹ đã tăng vọt trong những năm gần đây dưới thời chính quyền Tổng thống Joe Biden và người tiền nhiệm Donald Trump, người đã nhiều lần cam kết giảm nợ trong chiến dịch tranh cử năm 2016.
Khi ông Trump rời nhiệm sở, khoản nợ quốc gia đã tăng từ 8,4 nghìn tỷ USD lên 27,7 nghìn tỷ USD, với hơn một nửa số khoản vay liên quan đến các biện pháp trong thời kỳ đại dịch COVID-19. Xu hướng này tiếp tục diễn ra dưới thời Tổng thống Biden, với việc nợ quốc gia hiện đã vượt mốc 35 nghìn tỷ USD. Mặc dù lãi suất đi vay có phần giảm trong nửa đầu nhiệm kỳ của ông Biden so với thời ông Trump, nhưng hiện tại chúng đã tăng tốc, với việc Mỹ đã bổ sung thêm 1 nghìn tỷ USD vào khoản nợ của mình chỉ trong năm nay.
Theo tính toán của Ủy ban Ngân sách Hạ viện, khoản nợ hiện tương đương 104.497 USD mỗi người Mỹ, 266.275 USD mỗi hộ gia đình và 483.889 USD mỗi trẻ em Mỹ. Trong 12 tháng qua, khoản nợ đã tăng thêm 2,35 nghìn tỷ USD, với tốc độ tăng tương đương 74.401 USD nợ mới mỗi giây.
Sự “sai lệch” dai dẳng trong chính sách tài khóa của Mỹ đã bị Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) chỉ trích gay gắt vào cuối tháng trước. Cơ quan này gọi thâm hụt ngân sách và tỷ lệ nợ của Washington là “rủi ro ngày càng tăng” đối với toàn bộ nền kinh tế toàn cầu.
IMF cho biết trong một tuyên bố: “Thâm hụt và nợ cao như vậy tạo ra rủi ro ngày càng tăng đối với nền kinh tế Mỹ và toàn cầu, có khả năng dẫn đến chi phí tài chính tài chính cao hơn và rủi ro ngày càng tăng đối với việc chuyển đổi suôn sẻ các nghĩa vụ đáo hạn”. IMF lưu ý thêm rằng, “những khoản thâm hụt tài chính kinh niên này thể hiện sự sai lệch chính sách đáng kể và dai dẳng cần được giải quyết khẩn cấp.”
Theo tờ New York Times, các ứng cử viên tổng thống hàng đầu, Phó Tổng thống Kamala Harris và cựu Tổng thống Donald Trump, đều ít nói về thâm hụt quốc gia trong quá trình tranh cử, cho thấy rằng vấn đề kinh tế sẽ khó giải quyết trong những năm tới. Sự khác biệt sâu sắc giữa Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ về các ưu tiên chính sách và sự phản đối của cả hai bên trong việc ban hành các biện pháp cắt giảm nhằm vào những động lực lớn nhất gây ra nợ quốc gia – là An sinh xã hội và Medicare - đã gây khó khăn cho việc giảm nợ của Mỹ.
Văn phòng Ngân sách Quốc hội cho biết vào tháng trước rằng nợ quốc gia của Mỹ có thể lên tới 56 nghìn tỷ USD vào năm 2034, do chi tiêu và chi phí lãi vay tăng cao vượt xa doanh thu thuế.
Chính quyền Tổng thống Biden trong dự luật ngân sách gần đây nhất của mình đã đề xuất giảm thâm hụt 3 nghìn tỷ USD trong một thập kỷ, phần lớn từ việc tăng thuế đối với những người có thu nhập cao và các tập đoàn. Nhà Trắng lập luận hôm 29/7rằng đảng Cộng hòa sẽ làm trầm trọng thêm khoản nợ quốc gia nếu họ nắm quyền.
Trong khi đó, nghị sĩ Cộng hòa Jodey Arrington - Chủ tịch Ủy ban Ngân sách Hạ viện, lại bày tỏ hy vọng Đảng Cộng hòa sẽ có thể bằng cách nào đó làm dịu tình hình nếu ông Donald Trump thắng cử vào tháng 11.
”Tôi tin rằng sự lãnh đạo của Đảng Cộng hòa vào năm 2025 là hy vọng tốt nhất cuối cùng của chúng ta để khôi phục trách nhiệm tài chính trước khi quá muộn”, ông Arrington nói.
Ủy ban Ngân sách dự đoán rằng chi phí lãi vay hàng năm sẽ tăng lên 1,7 nghìn tỷ USD vào năm 2034 từ mức 892 tỷ USD trong năm nay. Vào thời điểm đó, Mỹ sẽ chi cho các khoản thanh toán lãi nhiều tương đương cho chương trình Medicare.
Tháng 1/2025 tới đây, các nhà lập pháp tại Quốc hội sẽ một lần nữa phải tìm cách nâng trần nợ quốc gia, vốn đã tạm thời bị đình chỉ vào năm ngoái sau bế tắc kéo dài giữa Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ về các ưu tiên chi tiêu.
Quốc hội cũng sẽ tranh luận vào năm tới để quyết định phải làm gì khi các khoản cắt giảm thuế đã ban hành thời Tổng thống Trump vào năm 2017 sắp hết hạn.
Ông Trump đã kêu gọi gia hạn các khoản cắt giảm thuế mà các nhóm ngân sách cho rằng sẽ tiêu tốn khoảng 4 nghìn tỷ USD trong 10 năm.
Trong khi đó, Đảng Dân chủ muốn bảo vệ những người đã mang lại lợi ích cho tầng lớp trung lưu trong khi tăng thuế đối với các công ty và người giàu. Bà Harris hiện vẫn chưa tiết lộ kế hoạch kinh tế và không rõ các ưu tiên chính sách của bà có thể khác với ưu tiên chính sách của chính quyền Tổng thống Biden như thế nào. Với tư cách là ứng cử viên tổng thống vào năm 2019, bà từng kêu gọi tăng thuế suất doanh nghiệp từ 21% lên 35%, nhưng bà cũng đề xuất các khoản tín dụng thuế mới cho tầng lớp trung lưu và tăng lương cho giáo viên, khoản tiền này sẽ được bù đắp bằng cách tăng thuế bất động sản.