Lực lượng lâm thời của LHQ tại Liban (UNIFIL) tuần tra ở Marjeyoun, Liban. Ảnh: THX/TTXVN
Lực lượng Gìn giữ Hòa bình của Liên hợp quốc tại Liban (UNIFIL) đã hoạt động từ năm 1978 với mục tiêu đảm bảo ổn định và hòa bình trong khu vực biên giới phía Nam. Tuy nhiên, thực tế hiện nay đã chứng minh rằng họ đang phải đối mặt với một nhiệm vụ đầy thách thức, đặc biệt là khi tình hình căng thẳng leo thang giữa Israel và Hezbollah.
Quân đội Ireland, một phần quan trọng của UNIFIL, đã có mặt ở miền Nam Liban trong hơn 45 năm. Nhiệm vụ của họ là giám sát ngừng bắn giữa Israel và Hezbollah, hỗ trợ quân đội Liban (LAF) triển khai lực lượng và đảm bảo hòa bình, an ninh cho khu vực. Mặc dù được huấn luyện kỹ lưỡng và có kinh nghiệm trong khu vực, nhưng họ lại gặp phải một tình huống bất khả thi khi bị mắc kẹt giữa hai bên đối đầu.
Một trong những điểm nóng gần đây là khu vực gần biên giới Israel và Maroun al-Ras, nơi các hoạt động của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đang diễn ra gần các căn cứ của quân đội Ireland. Ngày 9/10, IDF đã rút khỏi các vị trí gần lực lượng Ireland, giảm thiểu nguy cơ va chạm trực tiếp. Tuy nhiên, việc quân đội Ireland vẫn ở vị trí giữa IDF và Hezbollah đặt họ vào tình thế nguy hiểm, đặc biệt khi căng thẳng có thể bùng phát bất cứ lúc nào.
UNIFIL, được thành lập theo Nghị quyết 1701 của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (LHQ), có một loạt nhiệm vụ từ giám sát việc IDF rút lui khỏi Liban vào năm 2006, đến việc hỗ trợ LAF đảm bảo khu vực phi quân sự ở miền Nam Liban. Nhưng nhiệm vụ này ngày càng trở nên khó khăn khi Hezbollah ngày càng mở rộng ảnh hưởng và LAF không muốn đối đầu trực tiếp với phong trào vũ trang này.
Theo một sĩ quan đã nghỉ hưu của quân đội Ireland, LAF thường né tránh tiến vào các khu vực do Hezbollah kiểm soát. Mặc dù UNIFIL có trách nhiệm giám sát và ngăn chặn vũ khí trái phép, nhưng họ thực tế không có sức mạnh để đối đầu trực tiếp với Hezbollah. Điều này tạo ra một nghịch lý khi lực lượng gìn giữ hòa bình phải làm việc trong một môi trường mà họ không thể kiểm soát hoàn toàn.
Trong khi đó, Hezbollah, tổ chức vũ trang mạnh mẽ và có ảnh hưởng lớn trong khu vực, đã phát triển nhanh chóng kể từ sau cuộc xung đột với Israel vào năm 2006 và hiện nay họ không ngừng gia tăng các hoạt động quân sự gần biên giới Israel.
Trước bối cảnh này, UNIFIL bị đe dọa bởi các cuộc tấn công từ cả hai phía. Năm 2022, binh nhì Sean Rooney, một thành viên của quân đội Ireland, đã thiệt mạng khi xe của anh bị tấn công bởi những kẻ có liên hệ với Hezbollah. Vụ việc này là một minh chứng rõ ràng cho mối nguy hiểm mà lực lượng Liên hợp quốc đang phải đối mặt hàng ngày.
Ngoài mối đe dọa trực tiếp từ các cuộc giao tranh, UNIFIL còn phải đối mặt với những thách thức hậu cần nghiêm trọng. Các căn cứ của họ, có cơ sở gần biên giới, phụ thuộc vào việc tiếp tế nước, lương thực và nhiên liệu. Trong trường hợp giao tranh diễn ra dữ dội, việc đảm bảo các nguồn cung này có thể trở nên khó khăn. Thông thường, việc di chuyển giữa các căn cứ mất khoảng 40 phút, nhưng trong thời gian giao chiến, có thể kéo dài đến nhiều ngày.
Một ví dụ khác là khi IDF tiến hành các cuộc tấn công vào Liban, họ có thể xây dựng các căn cứ tạm thời gần các đồn của UNIFIL, tạo áp lực buộc lực lượng gìn giữ hòa bình phải rút lui. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tinh thần của các binh sĩ, mà còn làm phức tạp hóa nhiệm vụ của họ khi phải liên tục điều chỉnh theo tình hình chiến sự.
Với sự leo thang căng thẳng giữa Israel và Hezbollah, tương lai của UNIFIL tại Liban đang trở nên không chắc chắn. Mặc dù họ được giao nhiệm vụ quan trọng trong việc duy trì hòa bình, nhưng thực tế cho thấy họ không có đủ quyền lực hay công cụ để kiểm soát hoàn toàn tình hình. Các cuộc giao tranh giữa quân đội Israel và Hezbollah có thể bùng nổ bất cứ lúc nào, và việc quân đội Ireland, cùng các lực lượng khác của UNIFIL, bị kẹt giữa hai bên chỉ là một trong nhiều thách thức mà họ phải đối mặt.