Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin. Ảnh: Getty Images/TTXVN
Tuyên bố của nhóm 8 quốc gia Bắc Âu – Baltic đã hoan nghênh các bước đi của Tổng thống Trump nhằm chấm dứt cuộc chiến tại Ukraine, “đặt nền móng cho một nền hòa bình công bằng và bền vững” cho Ukraine và châu Âu, đồng thời tái khẳng định nguyên tắc biên giới quốc tế không thể bị thay đổi bằng vũ lực.
Nhóm các quốc gia này cho biết sẽ tiếp tục áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Nga, đồng thời duy trì sự hỗ trợ cho Ukraine.
“Hòa bình chỉ có thể đạt được nhờ sự kết hợp giữa ngoại giao kiên quyết, sự ủng hộ vững chắc đối với Ukraine và sức ép liên tục lên Liên bang Nga”, tuyên bố chung của Đan Mạch, Estonia, Phần Lan, Iceland, Latvia, Litva, Na Uy và Thụy Điển nêu rõ.
Theo tờ Newsweek, tuyên bố của các đồng minh Bắc Âu – Baltic của Ukraine là thông điệp gửi tới ông Trump rằng ông Putin chỉ đáp lại khi chịu áp lực, và Mỹ không nên nhượng bộ bất kỳ yêu sách nào của Nga có thể đem lại lợi thế cho Moskva trong cuộc gặp thượng đỉnh sắp tới.
Các đồng minh khác của Ukraine cũng đã lên tiếng về vai trò của cuộc gặp thượng đỉnh sắp tới. Tổng Thư ký NATO Mark Rutte nói với CBS News rằng Ukraine phải được tham gia vào tiến trình hòa bình nếu hội nghị thượng đỉnh diễn ra tốt đẹp, nhưng trước hết “cần xem ông Putin nghiêm túc đến mức nào”.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã kịch liệt phản đối việc nhượng lãnh thổ để chấm dứt chiến tranh, sau khi xuất hiện thông tin cho rằng việc trao đổi lãnh thổ mà Nga đang kiểm soát một phần nằm trong chương trình nghị sự của cuộc gặp ngày thứ Sáu tuần này.
Trong bài phát biểu gần đây, ông Zelensky nói rằng ông Putin muốn “lừa dối” Mỹ trong các cuộc đàm phán hòa bình sắp tới, nhưng Ukraine sẽ không để chiến lược này thành công.
Trong khi đó, Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) cho rằng các thông điệp từ Điện Kremlin cho thấy nước này muốn thông qua hội nghị thượng đỉnh để chia rẽ Mỹ và châu Âu, bằng cách dựng lên hình ảnh châu Âu đang muốn ngăn chính quyền Tổng thống Trump chấm dứt chiến tranh.
Ông Anatole Lieven, chuyên gia của Viện Quincy về chính sách nhà nước có trách nhiệm tại Washington, nói với Newsweek rằng ông ủng hộ việc trao đổi phần còn lại của vùng Donbas do Ukraine kiểm soát để lấy một số lãnh thổ khác do Nga chiếm giữ, như đề xuất mà ông Trump được cho là đã đưa ra. Tuy nhiên, điều này sẽ gây tổn hại lớn cho Kiev và đã bị Tổng thống Zelensky bác bỏ. Ông cảnh báo, nếu Ukraine từ chối thỏa thuận này và ông Trump cắt viện trợ Mỹ, Nga có thể có cơ hội kiểm soát thêm nhiều vùng lãnh thổ hơn nữa.
Ở một chiều hướng khác, Thiếu tướng đã nghỉ hưu người Australia, ông Mick Ryan viết trên Substack rằng việc ông Trump đồng ý tổ chức thượng đỉnh là một nhượng bộ không cần thiết từ phía Mỹ, và hiện nay “Nga không ở vị thế để đưa ra yêu sách với chính quyền Trump”. Ông đánh giá: “Đây là chiến thắng rất có ý nghĩa đối với ông Putin”.
Theo Bloomberg, dự kiến, nhiều hoạt động ngoại giao “chạy nước rút” sẽ diễn ra trước hội nghị thượng đỉnh Nga – Mỹ. Các lãnh đạo châu Âu đang tìm cách gặp ông Trump trong những ngày tới để thúc đẩy một lệnh ngừng bắn dựa trên tiền tuyến hiện tại, tiến tới một thỏa thuận rộng hơn và tiếp tục duy trì áp lực kinh tế lên Moskva.