Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa tại phiên bỏ phiếu của Quốc hội ở Cape Town, Nam Phi, ngày 14/6/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Phát biểu với báo giới, Tổng thống Ramaphosa nhấn mạnh tình trạng không có đại diện từ một châu lục có 1,3 tỷ dân tại HĐBA đã và đang làm giảm vai trò của LHQ. Ông khẳng định việc từ chối trao cho các quốc gia châu Phi những quyền giống như các nước thành viên thường trực khác tại HĐBA “có nghĩa là chúng tôi một lần nữa trở thành công dân hạng hai”.
Tổng thống Nam Phi tuyên bố: “Chúng tôi yêu cầu và đòi hỏi rằng chúng tôi phải có được sự tham gia nghiêm túc trong HĐBA LHQ. Chúng tôi không thể có sự tham gia hạng hai với tư cách là châu Phi tại HĐBA LHQ”. Theo ông, quyết định về việc 2 quốc gia châu Phi nào sẽ giữ ghế tại HĐBA sẽ phải do Liên minh châu Phi (AU) quyết định.
Trước đó, hôm 12/9, Mỹ đã công khai lập trường ủng hộ thiết lập 2 ghế thường trực tại HĐBA dành cho châu Phi, nhưng không tán thành đề xuất mở rộng quyền phủ quyết vượt quá 5 quốc gia thành viên thường trực hiện nay - bao gồm Anh, Trung Quốc, Pháp, Nga và Mỹ - tại cơ quan quyền lực nhất của LHQ.
Các quốc gia châu Phi hiện nắm giữ 3 ghế không thường trực tại HĐBA, được phân bổ luân phiên cho các nhiệm kỳ 2 năm. Bất kỳ thay đổi nào về tư cách thành viên trước tiên đều phải được hai phần ba trong số 193 quốc gia thành viên LHQ thông qua và phê chuẩn.
HĐBA LHQ chịu trách nhiệm giữ gìn hòa bình, an ninh quốc tế và có quyền áp đặt lệnh trừng phạt và cấm vận vũ khí cũng như quyền cho phép sử dụng vũ lực. Khi LHQ được thành lập hồi năm 1945, hội đồng này có 11 thành viên. Số thành viên HĐBA tăng lên 15 nước từ năm 1965, gồm 10 quốc gia được bầu chọn với nhiệm kỳ 2 năm và 5 nước có quyền phủ quyết là Nga, Trung Quốc, Pháp, Mỹ và Anh.
Chương trình cải cách HĐBA LHQ - vốn đã bị đình trệ từ lâu do những khác biệt giữa các nước thành viên thường trực - cũng cần phải được 5 cường quốc nêu trên nhất trí phê chuẩn.