Năm 2025 là một trong 3 năm nóng nhất trong lịch sử

Theo phân tích của các nhà nghiên cứu từ World Weather Attribution (WWA) công bố ngày 30/12, thế giới cũng đã lần đầu tiên ghi nhận nhiệt độ tăng hơn 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp, một dấu mốc được đặt ra trong Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu ký năm 2015 nhằm hạn chế sự ấm lên của Trái Đất ở ngưỡng có thể cứu sống nhiều người và ngăn chặn sự tàn phá môi trường thảm khốc trên toàn cầu.

Những phân tích dựa trên các số liệu suốt 1 năm qua cho thấy người dân trên khắp thế giới đã phải hứng chịu những hiện tượng thời tiết cực đoan nguy hiểm do sự ấm lên toàn cầu gây ra. Đáng chú ý, nhiệt độ vẫn ở mức cao bất chấp sự hiện diện của hiện tượng La Nina vốn làm mát nước biển Thái Bình Dương.

Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng việc tiếp tục đốt nhiên liệu hóa thạch, gồm dầu, khí đốt và than đá, tiếp tục thải ra lượng lớn khí nhà kính vào khí quyển và là nguyên nhân gây ấm lên toàn cầu. Nếu các hoạt động này không nhanh chóng được ngừng lại thì mục tiêu ngăn chặn sự ấm lên toàn cầu “sẽ rất khó đạt được”.

Theo ông Friederike Otto, đồng sáng lập của WWA và là nhà khoa học khí hậu tại Đại học Imperial College London, khoa học ngày càng có những minh chứng rõ rệt liên quan đến vấn đề này. 

Các nhà khoa học của WWA cũng đã xác định 157 hiện tượng thời tiết cực đoan nghiêm trọng nhất trong năm 2025, dựa trên các tiêu chí như gây ra hơn 100 ca tử vong, ảnh hưởng đến hơn một nửa dân số của khu vực bị ảnh hưởng hoặc phải tuyên bố tình trạng khẩn cấp. Phân tích kỹ 22 hiện tượng trong số này, nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng những đợt nắng nóng gây chết người nhiều nhất có số lượng nạn nhân cao gấp 10 lần so với một thập kỷ trước đây. Theo ông Friederike Otto, các đợt nắng nóng xảy ra khá phổ biến trong năm 2025 là do biến đổi khí hậu do con người gây ra.

Cùng với đó, hạn hán kéo dài cũng góp phần gây ra các vụ cháy rừng thiêu rụi Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ, trong khi mưa lớn và lũ lụt ở Mexico cướp đi sinh mạng của hàng chục người và khiến nhiều người khác mất tích. Siêu bão Fung-wong đổ bộ Philippines khiến hơn một triệu người phải sơ tán. Mưa gió mùa cũng đã tàn phá Ấn Độ, gây lũ lụt và sạt lở đất.

WWA cho biết các hiện tượng thời tiết cực đoan ngày càng thường xuyên và nghiêm trọng hơn, đe dọa khả năng ứng phó và thích nghi của hàng triệu người trên toàn cầu do không kịp cảnh báo và không có đủ thời gian cũng như nguồn lực ứng phó, điều mà các nhà khoa học gọi là “giới hạn thích ứng”. Lấy ví dụ như cơn bão Melissa vừa qua. Cơn bão này mạnh lên quá nhanh, khiến việc dự báo và lập kế hoạch trở nên khó khăn hơn. Bão đã tàn phá nghiêm trọng Jamaica, Cuba và Haiti, gây ra những tổn thất và thiệt hại cực kỳ lớn.

Trong khi đó, các cuộc đàm phán về khí hậu do Liên hợp quốc tổ chức hồi tháng 11 tại Brazil đã kết thúc mà không đưa ra được bất kỳ kế hoạch rõ ràng nào về chuyển đổi năng lượng. Mặc dù đã có một số cam kết chi thêm tiền nhưng vẫn cần có thêm thời gian để giúp nhiều quốc gia thích ứng với biến đổi khí hậu.

Cũng theo phân tích, một số người cho rằng việc đảo ngược xu hướng ấm lên của Trái Đất vẫn có thể đạt được nếu tất cả các quốc gia phải cùng quyết tâm và đồng lòng. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy mỗi quốc gia lại có những bước đi riêng và cũng đạt được những tiến bộ khác nhau. Hiện tại, Trung Quốc đang đẩy nhanh triển khai năng lượng tái tạo, bao gồm năng lượng Mặt Trời và năng lượng gió, nhưng mặt khác cũng vẫn tiếp tục đầu tư vào than đá. Tại châu Âu, một số quốc gia lo ngại hành động vì khí hậu làm hạn chế tăng trưởng kinh tế.

Cùng chung quan điểm rằng các hiện tượng thời tiết cực đoan đang gia tăng nhanh chóng và trở nên phức tạp hơn, ông Andrew Kruczkiewicz - một nhà nghiên cứu cấp cao tại Trường Khí hậu thuộc Đại học Columbia - cho rằng việc đối phó với các diễn biến khí hậu cực đoan đòi hỏi phải có những cảnh báo sớm hơn và các phương pháp tiếp cận mới để ứng phó cũng như phục hồi.