Theo đài RT, cách đây một tuần, Mỹ đã tiết lộ các cáo buộc với giới truyền thông rằng Trung Quốc đang xây dựng một “cơ sở quân sự bí mật” ở UAE. Cơ sở đó thực ra là một tòa nhà nhiều tầng, không khó phát hiện, đã buộc phải dừng xây dựng sau khi Mỹ can thiệp.
Truyền thông Mỹ cũng có nhiều tin tức tương tự, cáo buộc Trung Quốc xây các cơ sở quân sự bí mật, như ở Guinea Xích đạo. Không muốn Trung Quốc có căn cứ quân sự ở nước ngoài nhưng bản thân Mỹ lại có hàng trăm căn cứ ở nước khác.
Tàu container ở cảng Khalifa ở UAE, nơi Mỹ nghi ngờ Trung Quốc có hoạt động xây dựng căn cứ bí mật. Ảnh: Reuters
Ngoài ra, liên quan tới UAE, dường như Mỹ đang có ý định tác động tới mối quan hệ của Trung Quốc với UAE.
UAE từ nhiều năm qua là quốc gia đối tác chiến lược quan trọng của Mỹ, nhưng ngày càng cởi mở với Trung Quốc, khiến cho nước này rơi vào tình thế khó khăn khi nguy cơ một cuộc chiến tranh lạnh mới đang gia tăng.
Chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden trước đó đã quyết định bán máy bay F-35 cho UAE với điều kiện UAE không cho tập đoàn Huawei của Trung Quốc tham gia mạng lưới 5G, một yêu cầu dường như khó có tác dụng.
Tại sao UAE lại quan trọng về mặt chiến lược tới vậy? UAE đã phát triển và thịnh vượng nhờ mối quan hệ theo kiểu bảo trợ với phương Tây. Để UAE ủng hộ mục tiêu chính trị của phương Tây ở Trung Đông và được bán nhiều dầu cho phương Tây, Mỹ và đồng minh đảm bảo an ninh chính trị cho UEA trước các đối thủ như Iran và Iraq.
Kết quả là, UAE dần dần trở thành “bệ phóng quân sự” trong khu vực theo một trật tự ủng hộ Mỹ do Saudi Arabia dẫn đầu và tại Trung Đông. UAE có căn cứ không quân của Mỹ và Pháp. UAE mua vũ khí từ các tập đoàn Mỹ và dưới ảnh hưởng của Mỹ, UAE đã bình thường hóa quan hệ với Israel năm 2020 theo Thỏa thuận Abraham mang tính lịch sử.
Tuy nhiên, thế giới đang thay đổi. Khi thế giới dần chuyển sang xe điện và năng lượng tái tạo, dầu không còn là nguồn tài sản bất tận với các nước Vùng Vịnh. Điều này đã buộc họ phải cân nhắc chiến lược dài hạn nhằm đa dạng hóa kinh tế và tạo dựng nguồn thu ngân sách từ các lĩnh vực khác.
UAE từ lâu đã nỗ lực phát triển thành một nền kinh tế tập trung vào bán lẻ và du lịch, trở thành nơi giao thoa của thế giới. Nhưng để làm điều đó, UAE đã chuyển một phần đáng kể chiến lược của mình “hướng đông”, xây dựng quan hệ mạnh mẽ với các nước như Ấn Độ và Trung Quốc, chứ không chỉ tập trung vào những nhà bảo trợ truyền thống phương Tây.
Khi không chỉ tập trung vào xuất khẩu dầu, chuyển sang chiến lược “hướng đông”, UAE đã bán nhiều năng lượng cho Trung Quốc hơn Mỹ, làm giảm lợi thế truyền thống của Mỹ.
Ngoài ra, UAE cũng tham gia Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc, được Trung Quốc đầu tư nhiều và tăng cường thương mại. UAE rất ủng hộ Huawei. UAE phụ thuộc vào Trung Quốc về nguồn vaccine COVID-19 và thường ủng hộ quan điểm của nước này về vấn đề Tân Cương.
Từ quan điểm chiến lược, lãnh đạo UAE cho rằng có lợi ích và đảm bảo chính trị lâu dài khi phát triển quan hệ với một quốc gia không phụ thuộc phương Tây như Trung Quốc.
Mối quan hệ ngày càng gần gũi giữa UAE và Trung Quốc đang bắt đầu vượt “lằn ranh đỏ” của Mỹ. UAE có vị trí chiến lược, gần Vịnh Oman dẫn tới Ấn Độ Dương và Mỹ muốn thông qua UAE để tạo ảnh hưởng ở Ấn Độ-Thái Bình Dương, cạnh tranh với Trung Quốc.
UAE cũng tránh dần các nhà cung cấp vũ khí truyền thống mà quan tâm hơn tới vũ khí Trung Quốc, Nga.
Các diễn biến này khiến Mỹ lo lắng UAE đang dao động và Mỹ đang chống lại vai trò của Trung Quốc ở UAE. Một trong những nỗ lực đó là bán F-35 cho UAE để nước này loại bỏ Huawei. Thương vụ này chưa được chốt và cáo buộc Trung Quốc xây căn cứ quân sự ở UAE không gây chú ý với dư luận như mong muốn của Mỹ.
UAE đã mua máy bay chiến đấu Rafale của Pháp. Ảnh: AFP/ TTXVN
Điều mà Mỹ đang đánh giá thấp là UAE không còn muốn tiếp tục với chỉ một quan hệ chiến lược với Mỹ. Pháp đã chốt thỏa thuận bán máy bay Rafale cho UAE. Dù nói mua Rafale của Pháp không phải là để thay thế F-35 của Mỹ nhưng UAE đã có thông điệp rõ ràng với Mỹ. Cùng lúc đó, UAE đã cử quan chức cấp cao tới Iran để đàm phán – thêm một tin xấu với Mỹ.
Cả hai động thái trên cho thấy tầm ảnh hưởng của Mỹ với UAE đang yếu dần. Mỹ muốn đẩy Trung Quốc ra khỏi UAE nhưng không có tác dụng.
Ngay cả khi Trung Quốc không thể thay thế Mỹ xét về tầm quan trọng quân sự với UAE nhưng Trung Quốc đang ngày càng hiện diện trên nhiều mặt trận mà Mỹ khó “hất cẳng” khỏi UAE.