Mỹ tính kích hoạt không quân dự bị khẩn cấp để đẩy nhanh sơ tán ở Afghanistan

Theo bản tin độc quyền của tờ Wall Street Journal ngày 22/8, Nhà Trắng dự định kích hoạt điều khoản về Lực lượng Không quân dự bị (CRAF) nhằm huy động khoảng 20 máy bay thương mại từ 5 hãng hàng không lớn, đặt dưới quyền điều động của Bộ Quốc phòng, phục vụ chiến dịch sơ tán công dân đang ở tại các căn cứ khu vực sau khi rời Afghanistan. 

CRAF được hình thành từ năm 1951, nằm trong thỏa thuận giữa Bộ Quốc phòng và Bộ Thương mại Mỹ, nằm trong khuôn khổ của Đạo luật Sản xuất Quốc phòng (DPA), cho phép quân đội Mỹ được trưng dụng máy bay dân sự cùng nhân công, hạ tầng của các hãng hàng không để thực thiết lập cầu hàng không trong các trường hợp khẩn cấp thời bình và thời chiến. Mỹ đã nhiều lận kích hoạt CRAF, với các chiến dịch sơ tán gần nhất là tại Trung Đông năm 1990 và 2003.

Giới chức Mỹ cho biết, máy bay dân sự không được phép cất, hạ cánh xuống sân bay quốc tế ở Kabul sau khi thành phố này rơi vào tay Taliban hôm 15/8. Thay vào đó, phi công và phi hành đoàn thực hiện các chuyến bay thương mại trong khuôn khổ CRAFT sẽ làm nhiệm vụ vận chuyển hàng nghìn người Mỹ và Afghanistan đang kẹt tại các căn cứ của Mỹ ở Qatar, Bahrain và Đức sau khi rời khỏi Afghanistan. Những căn cứ này đang có dấu hiệu quá tải, khiến nhiều chuyến bay giải cứu từ Kabul buộc phải trì hoãn nhiều giờ. 

Việc triển khai các chuyến bay thương mại này giúp giảm áp lực cho các căn cứ của Mỹ, nơi đang có dấu hiệu quá tải khi phải tiếp nhận dòng người di tản từ sân bay quốc tế Kabul. Quân đội Mỹ đã huy động hàng chục máy bay vận tải C-17 cho chiến dịch di tản khỏi Afghanistan. 

Nhưng loại máy bay này không phù hợp để bay xuyên Đại Tây Dương và hạ cánh xuống các căn cứ không quân tại Mỹ. Những chiếc C-17 này đã dỡ bỏ gần hết ghế ngồi, tạo thêm khoảng trống để chở được từ 400-600 người. Nhưng đó chỉ là trong tình cảnh tạm thời, quãng đường di chuyển ngắn, còn với đường bay dài thì không phù hợp, không đảm bảo, đơn cử như việc chỉ có 02 buồng vệ sinh. 

Theo giới chức Mỹ, chính quyền đang xem xét thực thi giai đoạn 1 của CRAF, huy động số lượng hạn chế máy bay dân sự. Nếu chuyển lên giai đoạn 2, có thể sẽ có cả trăm máy bay chở khách được điều động. John Perkins – người phát ngôn Bộ Tư lệnh Vận tải thuộc quân đội Mỹ, ngày 21/8 cho biết đơn vị này đã gửi văn bản tới nhiều hãng hàng không, thông báo việc các hãng sẵn sàng thực hiện các chuyến bay theo khuôn khổ CRAFT. Tuy nhiên, yêu cầu này có thể sẽ được rút lại nếu Bộ Quốc phòng Mỹ thấy không cần thiết. 

Một quan chức liên bang cho biết các hãng hàng không cũng đã mở các cuộc thảo luận trong nội bộ về thực hiện CRAFT. Riêng hãng hàng không United Airlines đã phát thông báo về tuyển chọn nhân viên, phi hành đoàn thực hiện các chuyến bay theo chương trình CRAF, với mức tiền lương, thu nhập cao hơn chuyến bay thông thường. Nhà Trắng, Lầu Năm góc và Bộ Thương mại Mỹ chưa đưa ra quyết định cuối cùng về vấn đề này. 

Theo nguồn tin ẩn danh trong chính quyền Mỹ, yêu cầu cấp thiết lúc này là đẩy nhanh tốc độ vận chuyển nhiều người di tản càng nhanh và hiệu quả càng tốt. Quân đội Mỹ muốn tối ưu hóa các chuyến bay quân sư để đưa người sang châu Âu và Trung Đông, từ đây sử dụng các tàu bay thân rộng trên 300 chỗ ngồi để bay xuyên Đại Tây Dương về Mỹ. 

Sân bay Quốc tế Dulles ở vùng thủ đô Washington dự kiến sẽ là điểm tiếp nhận và phân loại chính đối với người Afghanistan di tản. Một trung tâm khác cũng đang được thiết lập lập ở New Jersey. Một dãy nhà bạt đã được dựng lên ở căn cứ hỗn hợp McGuire-Dix-Lakehurst thuộc New Jerey để tiếp nhận người tị nạn Afghanistan. Đồ cung ứng y tế, thức ăn, nhà vệ sinh di động cũng đã được đưa tới địa điểm này, có thể tiếp nhận người di tản ngay trong tuần tới. 

Một số căn cứ khác cũng đang được đưa vào tầm ngắm gồm có Fort Pickett, bang Virginia, trại Hunter Liggett, bang California và Fort Chaffee bang Arkansas.