Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (trái) và Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại cuộc gặp ở Kiev, Ukraine, ngày 14/5/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo Ngoại trưởng Mỹ, Ukraine chỉ có thể gia nhập NATO khi nước này thực hiện cải cách quân đội và nâng cao các thể chế dân chủ.
Phát biểu tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại ở New York hôm 18/12 (giờ địa phương), ông Blinken khẳng định rằng không phải Mỹ, Đức hay các đồng minh NATO khác đang "cản trở" việc Ukraine gia nhập khối, như một số ý kiến đã nêu.
Ukraine từ lâu đã bày tỏ mong muốn trở thành thành viên chính thức của NATO và đã chính thức nộp đơn xin gia nhập vào mùa thu năm 2022, sau khi bốn khu vực của nước này bỏ phiếu áp đảo để sáp nhập vào Nga.
Ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh rằng NATO đã đưa Ukraine vào con đường trở thành thành viên của khối và đã thực hiện những bước cụ thể để thúc đẩy mục tiêu này.
Tuy nhiên, ông Blinken không làm rõ mốc thời gian cụ thể cho việc gia nhập. Ông cho biết: “Lần đầu tiên trong lịch sử NATO, chúng tôi thành lập một bộ chỉ huy chuyên trách để giúp Ukraine trên con đường đó, thực hiện các bước thiết thực như cải cách quân đội và củng cố nền dân chủ, những điều cần thiết để trở thành thành viên của NATO”.
Ngoại trưởng Mỹ cũng thừa nhận rằng việc Nga đồng ý với một thỏa thuận hòa bình về Ukraine mà không loại trừ khả năng Kiev gia nhập NATO sẽ là điều rất khó khăn. Tuy nhiên, ông tin rằng Ukraine có thể nhận được "các cam kết và bảo đảm khác" tương tự như Điều 5 của Hiến chương NATO, trong đó nêu rõ rằng một cuộc tấn công vào một thành viên của NATO sẽ là một cuộc tấn công vào tất cả các thành viên.
Trong khi đó, vào tháng 10, tờ Politico đưa tin rằng một số đồng minh NATO không đồng tình với "kế hoạch chiến thắng" của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, trong đó kêu gọi Ukraine nhận được lời mời gia nhập NATO ngay lập tức.
Bài báo chỉ ra rằng Mỹ và Đức là những quốc gia phản đối yêu cầu này vì lo ngại điều này có thể kéo họ vào một cuộc xung đột trực tiếp với Nga.
Về mặt công khai, NATO đã loại trừ khả năng Ukraine gia nhập đầy đủ khi nước này còn vướng vào cuộc xung đột với Nga. Tuy nhiên, một số quan chức phương Tây đã đề xuất phương án "thành viên một phần" cho Ukraine, một ý tưởng mà Tổng thống Zelensky đã bác bỏ, cho rằng điều này sẽ đồng nghĩa với việc Kiev phải chấp nhận tất cả các tổn thất lãnh thổ đối với Nga.
Moskva từ lâu đã phản đối việc NATO mở rộng về phía biên giới của mình, coi đó là một mối đe dọa trực tiếp.
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tuyên bố rằng tham vọng gia nhập NATO của Ukraine là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến cuộc xung đột hiện nay, với mục tiêu trung lập của Ukraine, cùng với phi quân sự hóa và phi phát xít hóa, là các yêu cầu cơ bản của Moskva.
Trước đó, hôm 12/12, Ngoại trưởng của các quốc gia gồm Anh, Pháp, Tây Ban Nha, Đức, Italy và Ba Lan đã ký một tuyên bố ủng hộ kế hoạch Ukraine gia nhập liên minh và cam kết ủng hộ các điều khoản hòa bình do Tổng thống Volodymyr Zelensky đưa ra cho Nga, sau cuộc họp với người đồng cấp Ukraine tại Berlin.
Các quốc gia cũng cam kết ủng hộ việc chấm dứt xung đột theo “sự tôn trọng hoàn toàn đối với chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine”.
“Chúng tôi tái khẳng định cam kết của mình đối với Công thức hòa bình của Tổng thống Zelensky, như một con đường đáng tin cậy hướng tới một nền hòa bình công bằng và lâu dài”, tuyên bố nêu rõ.
Những nước ủng hộ Kiev tuyên bố sẽ ủng hộ Ukraine trên con đường không thể đảo ngược của nước này hướng tới sự hội nhập hoàn toàn vào Hội đồng Đối tác Euro – Đại Tây Dương, bao gồm cả tư cách thành viên NATO, cũng như con đường hướng tới việc gia nhập Liên minh châu Âu (EU).