Tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh áp mức thuế đối ứng mới tại Nhà Trắng. Ảnh: THX/TTXVN
Theo tờ Politico ngày 30/7, một quan chức Nhà Trắng xác nhận Tổng thống Donald Trump dự kiến ký các sắc lệnh hành pháp mới vào ngày 31/7, áp thuế suất cao hơn đối với những quốc gia chưa đạt được thỏa thuận thương mại song phương trước thời hạn. Danh sách có thể bao gồm Canada, Mexico, Đài Loan cùng một số nền kinh tế lớn khác. Dù nhiều phái đoàn đang gấp rút đàm phán vào phút chót, khả năng đạt được thỏa thuận được đánh giá là thấp.
Nguồn tin cho biết Washington đang gây áp lực mạnh, yêu cầu mở rộng tối đa quyền tiếp cận thị trường từ các đối tác. Khác với các lần trước, Nhà Trắng khẳng định sẽ không gia hạn thêm thời gian. Trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump tuyên bố: “Hạn chót 1/8 là cố định và sẽ không thay đổi. Một ngày trọng đại cho nước Mỹ!”.
Cùng ngày, Tổng thống Mỹ ban hành một loạt quyết định thương mại mới, gồm tăng thuế với hàng hóa Brazil lên 50%, áp thuế mới đối với sản phẩm đồng bán thành phẩm, chấm dứt miễn thuế cho các gói hàng giá trị thấp từ nước ngoài. Washington cũng đạt thỏa thuận sơ bộ với Hàn Quốc, áp thuế 15% đối với hàng hóa nước này, đổi lại cam kết đầu tư hơn 350 tỷ USD vào Mỹ, mua trên 100 tỷ USD năng lượng và hạ rào cản thuế quan. Ngoài ra, Mỹ và Pakistan thống nhất hợp tác khai thác dầu mỏ, song chưa rõ liệu mức thuế với Islamabad có được điều chỉnh.
Từ tháng 4, chính quyền Trump đã áp dụng thuế “có đi có lại” từ 10% đến 50% với gần 60 đối tác thương mại, sau đó tạm hoãn 90 ngày. Hạn chót ban đầu 8/7 được lùi sang 1/8. Một số nền kinh tế như Nhật Bản, Liên minh châu Âu, Anh, Hàn Quốc và một số nước Đông Nam Á đã đạt thỏa thuận sơ bộ, giữ thuế suất ở mức 15-20%.
Tuy nhiên, đàm phán với nhiều đối tác lớn vẫn bế tắc. Đài Loan hiện tìm cách tránh mức thuế 32% bằng việc cam kết mua thêm nông sản, khí tự nhiên hóa lỏng và vũ khí từ Mỹ. Tình thế này đặt lãnh đạo Đài Loan vào thế khó, bởi nếu nhượng bộ sâu sẽ vấp phải phản ứng trong nước, còn nếu từ chối sẽ gây căng thẳng với Washington.
Danh sách chưa đạt thỏa thuận còn có Canada và Mexico - hai đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ. Dù phần lớn hàng hóa hai nước được miễn thuế theo Hiệp định USMCA, các nhà đàm phán vẫn nỗ lực tìm giải pháp trước hạn chót.
Ngoài ra, nhiều quốc gia nhỏ như Lesotho và Madagascar đối mặt mức thuế tới 50%, gây khó khăn cho ngành xuất khẩu chủ lực như dệt may. Một số nước châu Âu như Thụy Sĩ cũng chịu ảnh hưởng, khi các mặt hàng chủ lực như dược phẩm, máy móc có nguy cơ bị áp thuế hơn 30%.
Theo giới phân tích, Nhà Trắng đang tập trung ưu tiên đàm phán với một số nền kinh tế lớn, đồng thời áp đặt trực tiếp mức thuế mới với phần còn lại. Khả năng đạt thỏa thuận trước 1/8 được đánh giá là hạn chế, buộc nhiều nước phải chuẩn bị cho kịch bản chịu thuế suất cao trong thời gian tới.