Đại học Stanford ở California, nơi Chen Song theo học chuyên ngành nghiên cứu về bệnh não. Ảnh: PaloAlto.com
Ngoài ba người bị bắt giữ, Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) cũng đang truy tìm người thứ tư, được cho là đang lẩn trốn tại Lãnh sự quán Trung Quốc tại San Francisco.
FBI trong thời gian gần đây cũng thẩm vấn bổ sung số công dân Trung Quốc ở hơn 25 thành phố đã được cấp thị thực vào Mỹ bị nghi ngờ có liên hệ với quân đội Trung Quốc.
Theo Thứ trưởng Bộ Tư pháp đặc trách vấn đề An ninh Quốc gia Jonh C.Demers, những người bị bắt giữ là nằm trong biên chế của Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA), nhưng đã tìm cách che giấu mối liên hệ với PLA. Ông cũng cho biết, Bộ Tư pháp Mỹ cùng với FBI sẽ tiếp tục mở cuộc điều tra nhằm vào số đối tượng thuộc diện này đến từ Trung Quốc.
Nếu bị kết tội gian dối thị thực, những người này sẽ chịu mức án tối đa là 10 năm tù giam cùng khoản tiền phạt 250.000 USD. Bộ Tư pháp Mỹ công bố danh tính của ba nhà nghiên cứu này như sau:
Xin Wang: Theo cáo trạng, Wang nhập cảnh vào Mỹ ngày 26/3/2019 theo diện thị thực (visa) không định cư J1, khai mục đích tới Mỹ là để theo đuổi nghiên cứu khoa học tại Đại học California (UCSF).
Người này bị cáo buộc khai báo gian dối. Trong đơn, Wang khai từng là Phó Giáo sư, làm công tác giảng dạy tại Đại học Quân Y thuộc PLA từ 1/9/2002-1/9/2016. Nhưng trên thực tế, khi bị nhân viên Cục Hải quan và Biên phòng Mỹ (CBP) thẩm vấn tại sân bay Los Angeles ngày 7/6 vừa qua, Wang thừa nhận vẫn là chuyên gia "kĩ thuật bậc 9" của PLA, được một phòng thí nghiệm một trường đại học quân sự Trung Quốc tuyển dụng.
Thông tin do CBP thu thập sau đó cho thấy Wang có cấp hàm tương đương Thiếu tướng. Còn theo cáo trạng Tòa liên bang quận Bắc California công bố, tại thời điểm học tập, nghiên cứu ở Mỹ, Xin Wang vẫn làm việc cho PLA và người này đã gian dối trong khai báo thị thực.
Xin Wang bị bắt giữ hôm 7/6.
Chen Song: 38 tuổi, nhập cảnh vào Mỹ theo diện thị thực J1 ngày 23/12/2018. Lời khai do Tòa liên bang Quận Bắc California cung cấp ngày 20/7 cho thấy, Chen đã gian lận trong khai báo visa. Tại thời điểm học tập nghiên cứu tại Đại học Stanford (Mỹ), Chen Song vẫn là người của PLA.
Trước đó, khi phỏng vấn xin visa, người này khai từng phục vụ trong quân đội Trung Quốc từ 1/9/2010-30/6/2011. Theo bản tuyên thệ của tòa, một nghiên cứu xuất bản năm 2015 xác nhận Chen Song là bác sĩ tại Bệnh viện Không quân PLA.
Chen Song bị bắt giữ ngày 18/7 vừa qua.
Kaikai Zhao: Theo cáo trạng do Tòa liên bang quận Nam Indiana lập ngày 17/7, Zhao là sinh viên đại học, theo học chuyên ngành trí tuệ nhân tạo và học máy tại Đại học Indiana, nộp visa theo diện F1, được cấp vào tháng 6/2018.
Khi phỏng vấn xin visa, Zhao khẳng định chưa bao giờ làm việc trong quân đội Trung Quốc. Tuy nhiên, kết quả điều tra của phía Mỹ cho thấy Kaikai Zhao là học viên tại Đại học Quốc phòng Quốc gia, một đơn vị hàng đầu trong PLA về nghiên cứu khoa học và đào tạo, trực tiếp nằm dưới quyền quản lý của Quân ủy Trung ương Trung Quốc.
Zhao cũng từng theo học tại Đại học Không quân Trung Quốc (AUAF). FBI đã thu thập được thông tin nguồn mở, với bức ảnh chụp Zhao mặc quân phục của Không quân PLA.
Kaikao Zhao bị bắt ngày 18/7.