Bảy ngày qua đã làm thay đổi căn bản diễn biến cuộc xung đột tại Ukraine với tốc độ chóng mặt trước thềm lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Donald Trump ở Mỹ vào tháng 1 tới. Theo CNN ngày 23/11, chuỗi sự kiện bắt đầu từ một động thái hòa bình bất ngờ và tiếp theo là một cuộc thử nghiệm tên lửa hiếm từ phía Nga, sử dụng vũ khí siêu vượt âm tấn công Ukraine.
Mọi việc khởi đầu khi Thủ tướng Đức Olaf Scholz bất ngờ điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin sau hai năm gián đoạn. Động thái này khiến Ukraine và Ba Lan công khai chỉ trích, trong khi Pháp và Anh âm thầm phản đối.
Nhà Trắng cũng đã phản ứng bằng việc cho phép Ukraine sử dụng Hệ thống tên lửa chiến thuật Lục quân (ATACMS) tầm xa hơn do Mỹ cung cấp để tấn công vào lãnh thổ Nga. Tiếp đó, Nga đáp trả bằng cách phóng tên lửa siêu vượt âm Oreshnik vào thành phố Dnipro của Ukraine. Tổng thống Putin tuyên bố đây là loại tên lửa có thể tránh được mọi hệ thống phòng không phương Tây.
Ukraine gọi tên lửa trên là "Kedr". Theo Kyrylo Budanov, người đứng đầu Cơ quan Tình báo Quốc phòng Ukraine, đây là "tên lửa đạn đạo tầm trung” đang trong giai đoạn thử nghiệm. Ông Budanov cho biết chỉ có hai nguyên mẫu được chế tạo vào tháng 10 năm nay và "nó không phải là sản phẩm sản xuất hàng loạt”.
Các quan chức Mỹ và NATO cũng xác nhận Oreshnik là tên lửa tầm trung và đang trong giai đoạn thử nghiệm. Điều này có thể liên quan đến việc Mỹ rút khỏi Hiệp ước Lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) vào năm 2019 dưới thời chính quyền Trump đầu tiên, khi Washington cáo buộc Moskva vi phạm hiệp ước này.
Những tuần tới sẽ cho thấy liệu vụ phóng tên lửa Oreshnik là một thông điệp đơn lẻ hay là một chiến thuật mới. Việc sử dụng tên lửa đã gây ra một số lo lắng lớn hơn ở Kiev, sau khi Đại sứ quán Mỹ đóng cửa đột ngột vào giữa tuần với lý do là mối đe dọa trên không, làm gia tăng nỗi sợ rằng Moskva đang bắt đầu sử dụng những vũ khí quan trọng trong kho vũ khí mà Liên bang Nga đã giữ lại cho một cuộc chiến cuối cùng với một cường quốc.
Tuy nhiên, tin tức đáng lo ngại nhất trong tuần không chỉ về Oreshnik. Trên thực địa, tình hình Ukraine đang trở nên nghiêm trọng. Theo đánh giá của Cơ quan Tình báo Quốc phòng Anh, tiền tuyến hiện "bất ổn" hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ khi cuộc xung đột Nga – Ukraine nổ ra vào năm 2022. Đó là một cách nói giảm, nói tránh cho lực lượng Ukraine vốn đang vật lộn trên khắp mặt trận và phù hợp với các báo cáo liên tục ảm đạm mà CNN có được từ quân đội Ukraine và các nguồn mở.
Tại mặt trận phía Nam Kharkov, quân Nga đang tiến gần thành phố Kupiansk. Các tuyến tiếp tế quanh khu vực Donbas phía Đông đang bị đe dọa. Thậm chí Zaporizhzhia ở phía Nam cũng chịu áp lực lớn, trong khi các lực lượng Nga liên tục nỗ lực đẩy lùi quân Ukraine khỏi khu vực Kursk (ở Nga).
Trong bối cảnh đó, chính quyền của Tổng thống Mỹ sắp mãn nhiệm Joe Biden đang vội vã viện trợ thêm mìn chống bộ binh và đạn dược cho Ukraine. Tuy nhiên, những thay đổi quan trọng vẫn đang diễn ra ngay lúc này trên các chiến hào phủ đầy tuyết.
Với việc Tổng thống đắc cử Trump sắp nhậm chức, các bên dường như đang chạy đua để tạo ưu thế trước khi cuộc chiến ở Ukraine có thể "đóng băng". Điều này khiến tình hình trở nên nguy hiểm hơn khi cả Nga và Ukraine/phương Tây đều sử dụng những vũ khí và chiến thuật mới, làm tăng nguy cơ leo thang xung đột trong những tuần tới.