Người di cư Trung Mỹ di chuyển tại Ciudad Juarez, Mexico ngày 11/3/2021. Ảnh: AFP/TTXVN
Các chiến dịch truy quét có sự tham gia của nhân viên Viện di trú Mexico (INM), quân đội và cả cảnh sát, cho thấy sự cố gắng của Chính phủ Mexico nhằm kiểm soát người di cư vượt biên nước này sang Mỹ. Phía Mexico đã hoan nghênh cam kết của chính quyền Tổng thống Biden trong việc giải quyết nguyên nhân dẫn tới làn sóng người di cư từ Trung Mỹ đến Mỹ, song nước này quan ngại rằng việc chính quyền Washington "bật đèn xanh" trong quá trình xin tị nạn sẽ khiến nhiều người di cư đến Mỹ hơn và tạo gánh nặng cho Mexico.
Thống kê của INM cho biết trong các cuộc truy quét từ ngày 25/1-16/2, khoảng 1.200 người di cư từ Trung Mỹ đã bị bắt giữ dọc tuyến đường tàu hỏa kéo dài tại 6 bang miền Nam và miền Trung Mexico và tại thủ đô Mexico City. Trong nhiều tuần qua, hơn 800 người di cư đã bị bắt giữ khi ẩn náu trên xe buýt hoặc xe kéo về phía biên giới phía Bắc với Mỹ.
Trong một vụ truy quét người di cư nhảy tàu đến biên giới phía Bắc hồi cuối tháng 1 vừa qua, lực lượng chức năng Mexico đã bắt giữ hơn 100 người di cư trốn trên tàu. Ông Elias Espinoza, người đứng đầu trại tạm trú người di cư Sagrada Familia, cho biết đây là số người di cư bị bắt giữ nhiều nhất trong 8 năm qua tại cơ sở này. Những người di cư, nếu không có giấy tờ hợp lệ để được ở lại Mexico, sẽ bị trục xuất hoặc bắt giữ cho dù họ có kế hoạch xin tị nạn tại Mỹ.
INM cho hay việc tăng cường các chiến dịch truy quét ở dọc tuyến đường sắt không phải là yêu cầu từ phía Mỹ và cơ quan này chưa từng tiến hành những chiến dịch như vậy trong nhiều năm qua bởi có ít người di cư sử dụng tàu hỏa để đến biên giới với Mỹ. Phương tiện thông dụng nhất của người nhập cư để tới biên giới Mexico - Mỹ là tàu chở hàng. Họ chờ sẵn ở ven đường sắt, nơi những chuyến tàu chạy qua, rồi nhảy lên chúng. Bất nguy hiểm, người vượt biên ngồi ở mọi nơi mà họ có thể tới, bao gồm cả nóc tàu. Ông Tonatiuh Guillen, Giám đốc INM, cho biết đến năm 2019, tần suất và quy mô các vụ bắt giữ người di cư nhảy tàu để sang Mỹ lên mức chưa từng thấy và giờ càng phổ biến hơn.
Ngoài các vụ truy quét của Mexico, trong tháng 2, lực lượng bảo vệ biên giới Mỹ cũng thực hiện 100.041 vụ bắt giữ hoặc trục xuất tại biên giới với Mexico, mức cao nhất theo tháng kể từ khi bùng nổ cuộc khủng hoảng biên giới hồi năm 2019. Sự gia tăng này chủ yếu là do người di cư từ các nước Trung Mỹ đổ về.
Bất chấp nguy hiểm, người di cư từ các nước Trung Mỹ tìm cách đến Mỹ để chạy trốn khỏi tình trạng bạo lực, kinh tế kiệt quệ và nạn đói tại quê nhà, vốn lại hậu quả của các trận thiên tai. Tuy nhiên, nhiều người trong số họ không có đủ khả năng để chi trả hàng nghìn USD cho các nhóm buôn người để vượt biên vào Mỹ, thay vào đó họ tự tìm đường đến biên giới phía Bắc bất chấp nguy hiểm từ các nhóm tội phạm ma túy và chiến dịch truy quét của lực lượng an ninh.